Sarolaner

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sarolaner
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C23H18Cl2F4N2O5S

Masa molowa

581,36 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

1398609-39-6

PubChem

73169092

Podobne związki
Podobne związki

afoksolaner, fluralaner, lotilaner

Klasyfikacja medyczna
ATC

QP53BE03

Sarolaner – organiczny związek chemiczny z grupy izoksazolin, który stosowany jest jako lek przeciwko pasożytom zewnętrznym u psów (akarycyd i insektycyd). Został wprowadzony do lecznictwa weterynaryjnego w 2014 roku[1]. Związek jest chiralny, występuje w postaci dwóch enancjomerów, z czego jedynie izomer S ma właściwości przeciwpasożytnicze[2].

Działanie przeciwpasożytnicze[edytuj | edytuj kod]

Mechanizm działania polega na blokowaniu kanałów chlorkowych receptorów GABA i receptorów glutaminowych u owadów i pajęczaków, jego działanie jest przy tym wysoce selektywne dla receptorów u tych organizmów względem ssaków. Zaburzenie transportu jonów przez te kanały powoduje zwiększenie stymulacji układu nerwowego pasożytów, a w następstwie tego ich śmierć[3].

Skuteczność zwalczania pasożytów została udowodniona względem wielu gatunków, w tym pcheł (Ctenocephalides felis, C. canis), kleszczy (Amblyomma americanum, A. maculatum, Dermacentor reticulatus, D. variabilis, Ixodes hexagonus, I. ricinus, I. scapularis, Rhipicephalus sanguineus), nużeńców (Demodex canis) i świerzboców (Sarcoptes scabiei, Otodectes cynotis). Jednocześnie pozwala na zmniejszenie ryzyka zakażenia przez drobnoustroje chorobotwórcze, takie jak Borrelia burgdorferi (borelioza), Babesia canis (babeszjoza), czy Anaplasma phagocytophilum (anaplazmoza), i choć możliwość infekcji nie jest wykluczona, to w badaniach nie odnotowano takich przypadków. Sarolaner może być stosowany również w przebiegu demodeciodozy u psów w celu zmniejszenia liczby pasożytów[3][4].

Lek podawany jest drogą pokarmową, a aktywność przeciwpasożytniczą wykazuje dopiero po kontakcie pasożyta z krwią zwierzęcia, a więc po rozpoczęciu żerowania na żywicielu. Zazwyczaj stosowane są dawki rzędu 2–4 mg/kg m.c. psa. Skuteczność sarolaneru w zależności od dawki i gatunku pasożyta jest wyższa niż 90% i w części badań określona została na ponad 99%. Czas od podania do rozpoczęcia działania przeciwpasożytniczego wynosi od kilku do kilkunastu godzin w zależności od gatunku pasożyta, a aktywność leku utrzymuje się około miesiąca od podania[3][4]. Sarolaner wykazuje zbliżoną skuteczność do innych związków izoksazolinowych (afoksolaneru, fluralaneru i lotilaneru), różni się od nich właściwościami farmakokinetycznymi, jest przy tym skuteczniejszy m.in. od fipronilu i imidakloprydu[3]. Z uwagi na długie działanie (względem np. iwermektyny), izoksazoliny z tej grupy rozważane są jako możliwe leki przeciwmalaryczne do stosowania u ludzi[5].

Farmakokinetyka[edytuj | edytuj kod]

U psów dawka podawana drogą pokarmową jest niemal całkowicie absorbowana, bez względu na podanie na czczo czy po posiłku, dostępność biologiczna wynosi ponad 85%. Czas półtrwania wynosi ok. 10–12 dni, a stopień wiązania z białkami osocza ponad 99%. Sarolaner cechuje niski klirens (0,12 ml/min/kg) i umiarkowana objętość dystrybucji (2,81 l/kg). Główną drogą eliminacji jest wydalanie substancji w postaci niezmienionej z żółcią i kałem[3][6].

Przeciwwskazania, interakcje i działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]

Możliwe interakcje z innymi lekami nie są znane, podobnie jak przeciwwskazania do stosowania leku u psów. Nie jest określone również bezpieczeństwo stosowania sarolaneru w okresie ciąży i laktacji[3], choć stosowanie w tym czasie leków izoksazolinowych jest odradzane z uwagi na wykazane działanie teratogenne fluralaneru w dawkach trzykrotnie większych niż zalecane[7]. Bezpieczeństwo w przypadku stosowania u innych zwierząt nie zostało zbadane, a przypadku zwierząt służących do produkcji żywności nie powinno się stosować leku[3].

Większość psów wykazuje dobrą tolerancję na przyjęcie leku. Możliwymi działaniami niepożądanymi są m.in. wymioty, biegunka, ogólne osłabienie, drżenie mięśni, ataksję i drgawki, konieczne jest więc zachowanie ostrożności przy stosowaniu sarolaneru u zwierząt z wcześniejszą historią takich zaburzeń neurologicznych[3].

Dawkowanie[edytuj | edytuj kod]

Dawkowanie w przypadku psów to zazwyczaj 2–4 mg/kg m.c. zwierzęcia drogą pokarmową – na czczo lub z pokarmem – raz na miesiąc przez cały sezon aktywności kleszczy lub pcheł[3]. Producent wskazuje następujące dawkowanie sarolaneru w przypadkach leczenia i zapobiegania zarażeniu pchłami i kleszczami[6]:

Masa ciała psa (kg) Dawka leku (mg)
1,3–2,5 5
2,5–5 10
5–10 20
10–20 40
20–40 80
40–60[i] 120
  1. ↑ Dla psów o masie powyżej 60 kg konieczna jest odpowiednia kombinacja tabletek w celu osiągnięcia dawki 2–4 mg/kg m.c..

W przypadku pozostałych wskazań (leczenia zarażenia świerzbowcami lub nużeńcami) podaje się jedną dawkę leku miesięcznie przez czas ustalony przez lekarza weterynarii[6].

Preparaty[edytuj | edytuj kod]

Sarolaner w postaci preparatu Simparica dostępny jest w tabletkach o różnej zawartości substancji czynnej (od 5 do 120 mg)[6]. Substancja stosowana jest również w postaci dwóch leków złożonych. W połączeniu z moksydektyną i pyrantelem w postaci tabletek u psów (Simparica Trio), a w połączeniu z selamektyną w postaci roztworu do nakrapiania u kotów (Stronghold Plus) stosowane są w leczeniu i zapobieganiu zarażeniu pasożytami zewnętrznymi (m.in. pchłami, kleszczami) oraz w zapobieganiu chorobom wywoływanym przez nicienie (dirofilariozie wywoływanej przez Dirofilaria immitis czy angiostrongylozie przez Angiostrongylus vasorum) i leczeniu zarażenia glistami i tęgoryjcami[8][9].

Otrzymywanie[edytuj | edytuj kod]

Zasadniczy fragment struktury sarolaneru, tj. szkielet 3,5-diarylo-5-(trifluorometylo)-2-izoksazolinowy, otrzymywany jest w reakcji odpowiedniego diarylo-β-trifluoroenonu z hydroksyloaminą z wykorzystaniem chininiowego katalizatora przeniesienia fazowego. Pozwala to na uzyskanie produktu z nadmiarem enancjomerycznym ponad 95% i późniejszego otrzymania sarolaneru w większości w postaci aktywnego przeciwpasożytniczo enancjomeru S[10]. Procedura otrzymywania sarolaneru została opatentowana w 2013 roku przez przedsiębiorstwo Zoetis[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Anne M. Zajac i inni, Veterinary Clinical Parasitology, wyd. 9, Hoboken: John Wiley & Sons, 2021, s. 375, ISBN 978-1-119-30077-9 (ang.).
  2. ↑ Tom L. McTier i inni, Discovery of sarolaner: A novel, orally administered, broad-spectrum, isoxazoline ectoparasiticide for dogs, „Veterinary Parasitology”, 222, 2016, s. 3–11, DOI: 10.1016/j.vetpar.2016.02.019 (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h i Mark G. Papich, Papich Handbook of Veterinary Drugs, wyd. 5, St. Louis: Elsevier, 2021, s. 827–829, ISBN 978-0-323-70957-6 (ang.).
  4. ↑ a b Marcin Garbal, Łukasz Adaszek, Skuteczność sarolaneru w zapobieganiu chorobom wektorowym u psów, [w:] Weterynaria News [online], 29 października 2021 [dostęp 2023-02-28].
  5. ↑ Marie Miglianico i inni, Repurposing isoxazoline veterinary drugs for control of vector-borne human diseases, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 115 (29), 2018, s. E6920–E6926, DOI: 10.1073/pnas.1801338115, PMID: 29967151, PMCID: PMC6055183 (ang.).
  6. ↑ a b c d Charakterystyka produktu leczniczego weterynaryjnego Simparica, Zoetis Belgium, European Medicines Agency [dostęp 2023-02-28].
  7. ↑ Pharmacotherapeutics for Veterinary Dispensing, Katrina L. Mealey (red.), Hoboken: John Wiley & Sons, 2019, s. 160–161, ISBN 978-1-119-40455-2 (ang.).
  8. ↑ Charakterystyka produktu leczniczego weterynaryjnego Simparica Trio, Zoetis Belgium, European Medicines Agency [dostęp 2023-02-28].
  9. ↑ Charakterystyka produktu leczniczego weterynaryjnego Stronghold Plus, Zoetis Belgium, European Medicines Agency [dostęp 2023-02-28].
  10. ↑ Luca Bernardi, Armando Carlone, Francesco Fini, Industrial Relevance of Asymmetric Organocatalysis in the Preparation of Chiral Amine Derivatives, [w:] Methodologies in Amine Synthesis. Challenges and Applications, Alfredo Ricci (red.), Luca Bernardi (red.), Weinheim: Wiley-VCH, 2021, s. 226–227, DOI: 10.1002/9783527826186, ISBN 978-3-527-82617-9 (ang.).
  11. ↑ Spirocyclic isoxazoline derivatives as antiparasitic agents, wynalazca: Michael Curtis i inni, patent US 8466115B2, 18 czerwca 2013 (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sarolaner&oldid=69755402”