Przejdź do zawartości

Sautoir

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Platynowy sautoir z różową perłą conch i brylantami firmy Tiffany, około 1900-1910 rok

Sautoir (fr. wymowa \so.twaʁ\ ) – typ bardzo długiego naszyjnika zakończonego zawieszką lub chwostem albo bardzo długiego łańcuszka z wbudowanymi w równych odstępach, powtarzającymi się dekoracjami.

Historia i współczesność[edytuj | edytuj kod]

Ten rodzaj naszyjnika był szczególnie popularny w latach dwudziestych XX wieku[1], aczkolwiek naszyjniki spełniające kryteria współczesnego sautoir były spotykane już we wcześniejszych okresach historii[2]. Na początku XX wieku zdecydowanie najbardziej popularnymi naszyjnikami tego typu były tkane lub skręcane sznury pereł zakończone chwostem[2], tym niemniej w okresie art déco istniała szeroka gama wzorów[2].

Ten rodzaj naszyjników spopularyzowała Coco Chanel, która często nosiła sautoir z pereł z chwostem lub inne modele sautoir w formie łańcucha, zakończone np. dużym medalionem. Dom mody Chanel w dalszym ciągu projektuje i sprzedaje naszyjniki sautoir, oddając w ten sposób hołd legendarnej projektantce mody[3].

W odmienionej formie, bez chwostów i zawieszek, sautoir był również jedną z najbardziej charakterystycznych ozdób jubilerskich z końca lat 60. i początku lat 70. XX wieku, gdy hippisi nawlekali koraliki czy muszelki na długie nici, a jubilerzy zaczęli oferować w sprzedaży drogocenne odpowiedniki tych naszyjników, czyli bardzo długie łańcuszki z wkomponowanymi w nie w równych odstępach dekoracjami. Przykładem mogą być naszyjniki „Alhambra” firmy Van Cleef & Arpels, z czterolistną koniczyną jako powtarzającym się elementem ozdobnym, które po raz pierwszy pojawiły się w sprzedaży w 1968 roku[4].

Właścicielką imponującego platynowego sautoir z 52-karatowym birmańskim szafirem, dodatkowo inkrustowanym mniejszymi szafirami i brylantami, firmy jubilerskiej Bulgari, była Elizabeth Taylor. Aktorka otrzymała naszyjnik od męża Richarda Burtona na 40. urodziny w 1972 roku. W 2011 roku na aukcji sautoir został odkupiony przez Bulgari do kolekcji reprezentującej dziedzictwo firmy[5].

Moda na naszyjniki sautoir powróciła wraz z modą na sukienki z odkrytymi plecami[3].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Nazwa naszyjnika pochodzi z języka francuskiego[3]. Sautoir oznacza bardzo długi naszyjnik, sięgający do talii lub nawet poniżej. Mógł być on wykonany z pereł lub korali albo w formie łańcucha[6]. U dołu był zakończony ozdobną zawieszką z pojedynczego dużego kamienia, frędzlami albo chwostem. Mógł być noszony na różne sposoby, nie zawsze z przodu[7].

Francuski naszyjnik sautoir ma nieco ponad 120 cm długości[8], często jednak bywa krótszy (od 70 do 90 cm). Sautoir mógł też mieć formę sznura, bez zapięcia, który okręcało się wokół szyi lub zawiązywało na nim węzeł. W takim przypadku końce zwieńczone były zwykle chwostami[2].

Sposoby noszenia[edytuj | edytuj kod]

Złoty sautoir z czarnym opalem otoczony emaliowanymi płatkami i listkami irysów firmy Marcus & Co. z około 1908 roku
Platynowy sautoir z brylantami i górskimi kryształami firmy Chaumet, 1920-1925

Naszyjnik sautoir pozwala na różnorodne wykorzystanie go do ozdoby ubioru[2]. Może być zakładany tak do dziennej, jak i wieczorowej kreacji[8].

W przypadku sukni z odkrytymi plecami tradycyjnie sautoir był noszony na ramionach i przerzucony do tyłu, aby zwisał na środku gołych pleców, sięgając do ich połowy[3].

Można go dwu- lub trzykrotnie okręcić dookoła szyi albo nosić łącznie z naszyjnikiem-obrożą w tym samym stylu. Długi sautoir bywa też łączony z dwoma krótszymi naszyjnikami w tym samym stylu, ale o różnej długości, krótkim i średnio długim, tworząc całość, tzw. sautoir a la parure[8].

Innym sposobem wykorzystania naszyjnika sautoir było kilkakrotne okręcenie go dookoła nadgarstka, co imitowało bransoletkę. Można było również wpiąć go we włosy jako ozdobę fryzury. Naszyjniki sautoir w postaci długich sznurów bez zapięcia były zaś wielokrotnie okręcane wokół szyi, a ich końce wolno zwisały po obu jej stronach[4].

Długi sautoir mógł zostać przypięty broszką po jednej stronie sukni w formie opadającej linii albo zostać wetknięty za pasek spódnicy. Czasami sautoir wykorzystywano do zawieszenia zegarka kieszonkowego, małej damskiej torebeczki lub miniaturowej lornetki. Często te dodatki były stylistycznie dopasowane do naszyjnika[6].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Lauren Thomann: Types of Necklaces A Guide to Differents Lengths and Styles. The Spruce Crafts. [dostęp 2021-01-31]. (ang.).
  2. a b c d e Vintage Long Seed Pearl Sautoir; Sautoir. Lang Antiques. [dostęp 2021-01-30]. (ang.).
  3. a b c d Isa Isayev: 1920's Iconic Jewlry – Sautoir. Gold Book Magazine, 2021. [dostęp 2021-01-29]. (ang.).
  4. a b Margo Raffaelli: Sautoir. Margo Raffaelli. [dostęp 2021-02-01]. (ang.).
  5. Sara Yap: On the rocks: The Bulgari sapphire sautoir that captivated Elizabeth Taylor. Lifestyle Asia. [dostęp 2021-02-03]. (ang.).
  6. a b Elise B. Misiorowski, Nancy K. Hays. Jewels of the Edwardians. „Gems & Gemology”. 29 numer 3, s. 162, 163, 164, 1993. Gemological Insitute of America. 
  7. Debbie Sessions: 1920s Jewelry Styles History. Vintage Dancer, 2013. [dostęp 2021-02-01]. (ang.).
  8. a b c Bénédicte de Boysson: Why wear a sautoir necklace?. [dostęp 2021-01-30]. (ang.).