Schronisko Sadek
50°34′28″N 19°31′35″E/50,574444 19,526389.jpg) Zawalone głazem okno skalne schroniska | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Długość |
21 m |
| Deniwelacja |
8 |
| Wysokość otworów |
415 m n.p.m. |
| Ekspozycja otworów |
ku NNW |
| Kod |
J.Cz.III-06.03 |
Położenie na mapie gminy Kroczyce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego  | |
| 50°34′28″N 19°31′35″E/50,574444 19,526389
| |
| Strona internetowa | |
Schronisko Sadek – schronisko w Górze Zborów na Wyżynie Częstochowskiej[1]. Znajduje się w województwie śląskim, powiecie zawierciańskim, w gminie Kroczyce, w obrębie rezerwatu przyrody Góra Zborów[2].
Opis obiektu[edytuj | edytuj kod]
Schronisko znajduje się w nasadzonym lesie na północno-zachodnim stoku Góry Zborów. W skale Sadek znajduje się jego okno skalne, częściowo zawalone dużym głazem. Okno ma wymiary 6 m x 6 m, zawalający go skalny blok ma wysokość 3 m i jest trudny do przejścia (IV w skali polskiej. Za oknem tym znajduje się duży, od góry otwarty dziedziniec o średnicy 20 m i głębokości 3-4 m. Wszystkie otaczające go ściany są skaliste, pionowe lub przewieszone i trudne do zejścia. Dno jest płaskie i łagodnie opada w kierunku okna[1].
W ścianie dziedzińca schroniska są dwie wnęki. W ścianie południowej jest Salka pod Kominkiem. Ma długość 10 m, szerokość 7 m i wysokość 3 m. Wychodzi z niej na powierzchnię 6 metrowej wysokości pionowa studnia, którą można dość łatwo zejść na dziedziniec. Studnia powstała w wyniku procesów krasowych, jest dość ciasna i ma ściany wymyte przez wodę. Druga, mniejsza salka znajduje się we wschodniej części dziedzińca. Znajduje się ponad 2,5-metrowej wysokości progiem, jest mała i ciemna[1].
Namulisko jest piaszczysto-próchniczne. We wschodniej części dziedzińca jest Salka Boczna o długości 4 m i wysokości 2 m. Na jej ścianach dobrze widoczne są warstwy wapienia tworzącego dziedziniec. Ma on ospowatą strukturę będącą skutkiem działania erozji wietrznej. W obrębie dziedzińca schroniska, lub w najbliższym otoczeniu jego ścian obficie występuje rzadki gatunek storczyka – buławnik wielkokwiatowy, a także takie rośliny, jak: bluszcz pospolity, szczyr trwały, sałatnik leśny, glistnik jaskółcze ziele[1].
Schronisko ma charakter cyrku z niewielkimi wnękami, kominkiem i oknem skalnym. Prawdopodobnie powstało w wyniku zawalenia się jaskiniowej komory[1].
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
W okolicy skalnego okna na skale Sadek poprowadzono kilka trudnych dróg wspinaczkowych (przez wspinaczy skalnych opisywane w segmencie Sadek II i Sadek IV)[3].
Historia eksploatacji i dokumentacji[edytuj | edytuj kod]
Schronisko znane jest od dawna. Po raz pierwszy opisał go Kazimierz Kowalski w 1951 roku jako „Schronisko w Berkowej Górze koło Kroczyc II”[4]. W 1979 r. K. Mazik zinwentaryzował je pod nazwą Schronisko Sadek. Nowa nazwa pochodzi od tego, że dawniej teren dziedzińca przypominał sad. Plan schroniska opracowali K. Mazik, Z. Lorek, J. Zygmunt[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Jerzy Zygmunt: Schronisko Sadek. [w:] Jaskinie Polski [on-line]. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. [dostęp 2019-12-04].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2018-05-19].
- ↑ Baza topo portalu wspinaczkowego. [dostęp 2019-12-04].
- ↑ K. Kowalski, Jaskinie Polski, tom. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951