Schronisko w Cysternie
50°25′41″N 19°40′30″E/50,428056 19,675000| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel |
prywatny |
| Długość |
6,20 m |
| Głębokość |
3,20 m |
| Deniwelacja |
3,20 m |
| Wysokość otworów |
455 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
50 m |
| Ekspozycja otworów |
ku SE |
| Kod |
J.Cz.IV-04.53 |
Położenie na mapie gminy Wolbrom  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olkuskiego  | |
| 50°25′41″N 19°40′30″E/50,428056 19,675000
| |
| Strona internetowa | |
Schronisko w Cysternie – jaskinia typu schronisko w Zegarowych Skałach na Wyżynie Częstochowskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[1], we wsi Strzegowa, w powiecie olkuskim, w gminie Wolbrom[1].
Opis obiektu[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się pod wierzchołkiem Zegarowych Skał, w dużej szczelinie między dwoma ich największymi skałami: Zegarową i Małą Zegarową. Dolna część tej szczeliny została prawdopodobnie z nieznanych powodów rozkuta i ma postać czworoboku. Badający ją archeologowie przypuszczają, że utworzona w ten sposób cysterna służyła do łapania wody deszczowej[1]. Badania archeologiczne Zegarowych Skał wykazały bowiem, że były one wielokrotnie zasiedlane przez ludzi w okresie od późnego paleolitu do średniowiecza[2]. W 1998 r. ktoś odsłonił znajdujący się w zachodniej ścianie cysterny otwór, który wcześniej zamknięty był półmetrowej grubości warstwą osadów. Za ciasnym otworem znajduje się równoległy do ściany cysterny korytarzyk, a za nim odgrodzona skalnym progiem niska salka o pochyłym dnie[1].
Schronisko powstało w późnojurajskich wapieniach skalistych. Nieco polew naciekowych i nacieków grzybkowych znajduje się na ścianach korytarzyka. Namulisko jaskiniowew cysternie jest dość obfite, w korytarzyku składa się z iłu, w salce spąg jest skalisty. Brak przewiewu. Cysterna jest widna, ale korytarzyk i salka są ciemne. Całe schronisko jest bardzo wilgotne. Brak roślin, nie obserwowano również zwierząt[1].
Po raz pierwszy schronisko opisał A. Polonius w 2000 r. w dokumentacji dla zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego[1].
-
Zegarowa i szczelina po jej prawej stronie -
Cysterna wykuta na dnie szczeliny -
Szczelina
_DKX.jpg)
W Zegarowych Skałach znajdują się jeszcze inne jaskinie: Zegar, Jaskinia Jasna koło Smolenia, Schronisko Południowe, Schronisko za Majdanem, Schronisko w Zegarowych Skałach Pierwsze, Schronisko w Zegarowych Skałach Drugie, Dziura w Ścianie[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Adam Polonius, Schronisko w Cysternie, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2021-07-03].
- ↑ Maciej T. Krajcarz, Magdalena Sudoł, Magdalena Krajcarz, Krzysztof Cyrek. Stanowisko późnoczwartorzędowych osadów jaskiniowych – Schronisko nad Jaskinią Zegar w Skałach Zegarowych (Wyżyna Częstochowska). Przegląd Geologiczny, vol. 60, nr 10, 2012.
- ↑ Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-04-28].