Sedymentacja
Ten artykuł od 2017-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Sedymentacja (łac. sedimentum = osad) – ogólne określenie procesu fizycznego opadania cząstek (w kierunku działającej siły, np. grawitacji) w mieszaninie.
Chemia[edytuj | edytuj kod]
W chemii to proces opadania zawiesiny ciała stałego w cieczy w wyniku działania siły grawitacji lub sił bezwładności. Sedymentacji ulegają zawiesiny o gęstości większej niż gęstość cieczy[1]. Sedymentacja prowadzi więc do rozdziału substancji niejednorodnych, a kryterium podziału jest gęstość.
Geologia[edytuj | edytuj kod]
W geologii sedymentacja to gromadzenie osadów w wyniku deponowania materiału okruchowego, działalności organizmów, wytrącania z roztworu wodnego. Ponowne uruchomienie materiału osadowego nosi nazwę resedymentacja[2].
Różnice w zachodzeniu procesów sedymentacji dla różnych substancji są ważnymi, wręcz podstawowymi czynnikami w geologii – w ich wyniku zachodzi gromadzenie się oraz rozdzielanie (zależnie od uziarnienia zgodnie z prawem Stokesa, warstwowanie) produktów wietrzenia skał, szczątków organicznych, materiałów piroklastycznych i innych wszelkich składników powstałych na w powierzchniowej strefie Ziemi na drodze mechanicznej, chemicznej lub biochemicznej. Procesy sedymentacji w geologii mają często charakter ciągły i cykliczny.
Charakter podobny do sedymentacji mają też niektóre procesy zachodzące głęboko pod powierzchnią Ziemi, związane z dyferencjacją grawitacyjną magmy, tj. powodujące rozdzielanie grawitacyjne jej składników.
Sedymentacja jako proces laboratoryjny w geologii (gruntoznawstwo) ma bardzo duże znaczenie podczas klasycznej analizy areometrycznej gruntów.
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Wiatry, spływające po powierzchni Ziemi wody opadowe i źródlane są czynnikiem, który ługuje, spłukuje, mechanicznie transportuje produkty wietrzenia. Działanie tych czynników jest tak silne, że produkty wietrzenia ulegają im w przeważającej części. Są one przenoszone i osadzane w innych miejscach. W ten sposób powstają utwory osadowe (sedymentacyjne), wśród których wyróżnia się osady mechaniczne i chemiczne. Szczególną grupę stanowią osady organogeniczne, do których powstania materiału dostarcza świat żyjący.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Proces sedymentacji jest kluczowy np. podczas:
- procesów przemysłowych technologii i analizy chemicznej,
- procesów geologicznych przy tworzeniu się skał osadowych,
- oczyszczania ścieków (oddzielanie cząstek stałych, oraz substancji stałych i innych, powstałych w wyniku biochemicznej obróbki ścieków),
- oczyszczanie (uzdatnianie) wód do użytku wodociągowego, przed filtracją i innymi procesami a także pomiędzy nimi,
- fermentowania i oczyszczania powstających mieszanin,
- proces ten przydatny jest również np. przy oczyszczaniu oleju posmażalniczego ze znajdujących się w nim cząstek, np. w filtrach bezwładnościowych,
- procesy o charakterze sedymentacji mają również duże znaczenie przy rozdzielaniu (oczyszczaniu) mieszanin gazowych (oczyszczalnie z cząstek stałych, czy rozdzielanie gazów, jak np. wzbogacanie uranu poprzez frakcjonowanie UF6 w wirówkach wzbogacających).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ sedymentacja - definicja, synonimy, przykłady użycia [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2020-07-02] (pol.).
- ↑ Piotr Strzeboński: Sedymentologia – materiały pomocnicze do wykładów. Warszawa: AGH; WGGiOŚ, s. 5.