Serednie Małe
49°16′53″N 22°33′04″E/49,281389 22,551111| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
4 |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-709[2] |
| Tablice rejestracyjne |
RBI |
| SIMC |
0990497[3] |
Położenie na mapie gminy Czarna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego  | |
| 49°16′53″N 22°33′04″E/49,281389 22,551111[1]
| |
Serednie Małe – odrodzona wieś w Polsce, położona na północnym stoku Otrytu w Bieszczadach w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Czarna[3][4]. Graniczy z Olchowcem (zach.), Rosochatem (wsch.) i Polaną (płd).
Historia[edytuj | edytuj kod]
W czasach I Rzeczypospolitej wieś należała do ziemi sanockiej. Osadzona na prawie wołoskim przed 1580 przez rodzinę Kmitów. Dawne nazwy: wssi woloskye Serednye 1580, Serednie sive Polanczyk 1654, Seredni Polanczyk 1673, Serednia alias Polanczyk 1678, Serednie małe 1855, Seredne 1860. Zarówno katolicy, jak i unici mieli swoje parafie w Polanie.
W XVIII–XX w. wieś była zaściankiem szlacheckim, mieszkały tam rodziny:
Była to szlachta siedząca na dziedzicznych niewielkich częściach wsi, małych folwarkach, a raczej zagrodach. W 1780 roku wieś należała do Antoniego i Ignacego Stupnickich, Marii Wiszniewskiej, Bernarda Żukotyńskiego, Aleksandra Kawczyńskiego i rodziny Kamińskich[5].
W 1831 r. jako właściciel dominum Serednie Małe wymieniany jest Paweł Michalski[6]. W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Seredne Małe był Antoni Stupnicki[7].
W latach 70. XIX w. wieś liczyła 177 mieszkańców (52 katolików, 88 unitów i 32 żydów), składała się z 26 domów (9 należało do 8 rodzin szlacheckich)[8]. Natomiast w roku 1921 we wsi było już 36 domów, w których mieszkało 240 osób, w tym: 89 katolików, 144 unitów oraz 7 żydów. W czasie spisu 100 osób podało narodowość polską a 140 rusińską.
W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie leskim województwa lwowskiego. W latach 1940–1941 NKWD zesłało na Syberię 4-osobową rodzinę miejscowego polskiego leśnika oraz aresztowało i zamordowało w Samborze emerytowanego funkcjonariusza Policji Państwowej[9].
W latach 1943–1945 zamordowani w Seredniem Małem przez UPA[10]:
- 1. Cichońska Maria, żona Edwarda, 30.03.1943
- 2. Cichoński Edward, l. 45, 30.03.1943
- 3. Jastrzębski Józef, 30.03.1943
- 4. Jastrzębski Władysław, syn Józefa, 30.03.1943
- 5. Jastrzębski Jan, syn Józefa, 30.03.1943
- 6. Kwiatkowski Emil, 30.03.1943
- 7. Michalska Maria, żona Józefa, 30.03.1943
- 8. Michalski Józef, l. 37, 30.03.1843
- 9. Radwańska Eugenia, 09.1944
- 10. Radwański Mieczysław, 09.1944
- 11. Radwański Eugeniusz, syn Mieczysława i Eugenii, 09.1944
- 12. Wiśniowska Stefania, 09.1944
- 13. Wiśniowski Zenon, syn Antoniego, 1945
Po latach 1945–1951 wieś włączono do ZSRR, a wszystkich mieszkańców przesiedlono w głąb ZSRR.
Dziś znajduje się tu prywatne gospodarstwo i stadnina koni huculskich, które żyją w systemie tabunowym. Gospodarstwo zajmuje się agroturystyką.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121300
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1135 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT.
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Serednie Małe / Twoje Bieszczady.
- ↑ https://web.archive.org/web/20160305021425/http://www.mtg-malopolska.org.pl/images/skany/schematyzmy/szematyzm1831djvu_w/szematyzm1831_w.djvu
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 193.
- ↑ Serednie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 440.
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 405, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
- ↑ Lista zamordowanych w województwie lwowskim w latach 1939/1947.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1828.
- Księgi metrykalne parafii rzymskokatolickiej w Polanie. (Archiwum diecezjalne w Przemyślu).
- T. Wojciechowski, Polana – wieś bieszczadzka. Dzieje cywilne i kościelne, Polana 2009, s. 379.
- K. Ślusarek, Drobna szlachta w Galicji 1772-1848, Kraków 1994, s. 221.
- F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880.
- S. Jastrzębski, Martyrologia polskiej ludności w województwie lwowskim w latach 1939–1947. Zbrodnie popełnione przez nacjonalistów ukraińskich.
- http://region.halicz.pl/szlachta/zascianki.htm.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Serednie Małe (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 440.
- Siedziba gminy: Czarna Górna
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Części wsi |
|
