Seweryn Jędrysik

Seweryn Jędrysik

Wallenstein, Jacentowicz

kapelan
Pełne imię i nazwisko	Seweryn Wincenty Maria Jędrysik
Data i miejsce urodzenia	25 sierpnia 1893 Kamień Śląski
Data i miejsce śmierci	5 września 1942 KL Dachau
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Kwatera Główna 20 Dywizji Piechoty
Stanowiska	szef służby duszpasterskiej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II powstanie śląskie III powstanie śląskie II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Seweryn Wincenty Maria Jędrysik, pseud. „Wallenstein”, „Jacentowicz” (ur. 25 sierpnia 1893 w Kamieniu Śląskim, zm. 5 września 1942 w KL Dachau) – polski dominikanin i działacz niepodległościowy, powstaniec śląski, kapelan Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się w rodzinie chłopskiej. W 1913 roku kończył gimnazjum w Nysie. W 1914 roku rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Wiedeńskim. Od 14 grudnia 1914 w Legionach Polskich - przydzielony został do 6 baonu I Brygady w Nowym Targu. Otrzymał przydział do 6 batalionu mjr. Albina Fleszara. Uczestniczył w walkach nad Nidą, pod Konarami, nad Styrem oraz w bitwie pod Kostiuchnówką. Mundur legionisty nosił aż do kryzysu przysięgowego.

5 lutego 1919 roku wstąpił do 7 Batalionu Strzelców. Od 13 czerwca do 27 września 1919 był uczniem 14. klasy Szkoły Podchorążych w Warszawie. 17 października 1919 został mianowany z dniem 1 listopada 1919 podporucznikiem i przydzielony do batalionu zapasowego 16 pułku piechoty.

W lipcu 1920 został wysłany na tereny plebiscytowe Górnego Śląska. Organizator Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w powiecie strzeleckim. Podczas II powstania śląskiego dowódca akcji bojowej w Kamieniu Śląskim, a następnie komendant powiatowy. W III powstaniu śląskim dowódca baonu w podgrupie „Harden”.

Po podziale Górnego Śląska porzucił życie publiczne wstępując do zakonu dominikanów w Krakowie. Wyjechał na studia do Rzymu, gdzie w 1927 roku przyjął święcenia kapłańskie. 5 lipca 1927 odbyły się w Katowicach jego prymicje. Uroczystość organizowali powstańcy śląscy na czele z wojewodą Michałem Grażyńskim i Adamem Kocurem, prezydentem miasta. Działał w Związku Powstańców Śląskich.

Na stopień kapelana rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1936 i 1. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego. Jako kapelan rezerwy został powołany do służby czynnej i mianowany administratorem parafii wojskowej w Słonimiu. 18 lutego 1939 został przemianowany na kapelana służby stałej. Od marca tego roku pełnił obowiązki szefa służby duszpasterskiej 20 Dywizji Piechoty.

Po pierwszych walkach II wojny światowej (13–14 września 1939) wraz z dywizją przybył na Pragę. W dniach 14–27 września uczestniczył w obronie Warszawy jako szef Służby Duszpasterskiej Dowództwa Pododcinka „Północ", wchodzącego w skład Odcinka Warszawa-Wschód na Pradze. Od prezydenta Stefana Starzyńskiego otrzymał legitymację Zasłużonego Obrońcy Stolicy. 8 października 1939 odprawił ostatnią, przed wyjazdem do obozów jenieckich, mszę polową dla swoich żołnierzy w Radziwiłłowie k. Skierniewic. Następnie aresztowany i osadzony w Oflagu IV A Hohenstein, a następnie przewieziony do Oflagu IX A Rotenburg. 18 kwietnia 1940 wraz z grupą kapelanów został przewieziony z Rotenburga do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. 6 lipca 1942 został wraz z innymi kapelanami osadzony w Dachau, gdzie został zginął 5 września.

Nazwisko Jędrysika upamiętnione zostało na płycie poświęconej kapelanom WP poległym i pomordowanym podczas II wojny światowej, znajdującej się w kościele garnizonowym w Warszawie. Autor publikacji Polskie powstania w powiecie strzeleckim z 1931 roku.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości – 16 września 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
• Złoty Krzyż Zasługi – 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej”

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Encyklopedia Powstań Śląskich - Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, s. 186-187.
• Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.