Sfinx (zespół muzyczny)
 Koncert zespołu Sfinx w Dreźnie w 1975 (Dan Andrei Aldea, Dan Bădulescu) | |
| Rok założenia | |
|---|---|
| Rok rozwiązania | |
| Pochodzenie | |
| Gatunek | |
| Wydawnictwo | |
Sfinx – rumuński zespół rockowy, założony w Bukareszcie w roku 1963. W latach 1975–1984 wydał trzy płyty. Był obok grupy Phoenix jednym z najbardziej znanych rockowych wykonawców rumuńskich w latach 70. XX wieku[1][2][3].
Biografia[edytuj | edytuj kod]
Założycielami Sfinxa byli trzej uczniowie szkoły średniej: Octav Zemlicka (gitara i śpiew), Corneliu Bibi Ionescu (gitara basowa) oraz Cristian Valica (perkusja)[4]. W 1967 dołączył do zespołu Dan Andrei Aldea (gitara). W kolejnych latach skład zmieniał się często, a w całej historii zespołu brało udział kilkanaście osób[1][4].
W historii zespołu wyróżnia się dwa okresy[1]. Pierwszy trwał do 1981, w czasie gdy liderem był Aldea.
Sfinx został zauważony w 1971, gdy piosenka „Sir de cocori” zyskała popularność koncertową i rok później wydana została jako singel. Zespół był wówczas triem, w którym poza Aldeą i Ionescu grał Marian Toroimac (perkusja)[1]. Muzyka zespołu ewoluowała od czystego hard-rocka ku rockowi progresywnemu[5].
W komunistycznej Rumunii działalność zespołów rockowych była ograniczana, szczególnie po Tezach Lipcowych ogłoszonych w 1971. Partia komunistyczna wymagała w twórczości treści narodowych, nieufna też była wobec wpływów zewnętrznych, szczególnie ze współczesnego Zachodu[3]. Sfinx omijał te ograniczenia, korzystając m.in. z rumuńskich przekładów tekstów Clementa Marot, Percy Bysshe Shelley’a, a także Williama Szekspira[5].
W połowie lat 70. zespołem zainteresowała się rumuńska państwowa wytwórnia płytowa Electrecord. Sfinx nagrał wtedy dwie płyty: Lume albă (1975) oraz Zalmoxe (1978). Ta druga, długo wstrzymywana przez cenzurę, była koncept albumem opartym na mitologii dacyjskiej, np. tytułowy Zalmoxe (Zalmoksis) był dacyjskim pół-bogiem, pół-kapłanem[5]. Obie płyty utrzymane były w stylistyce rocka progresywnego, a muzykę Sfinxa porównywano do takich wykonawców jak Nektar, Emerson Lake and Palmer czy Genesis[4].
W 1981 Aldea wyemigrował do Niemiec i nigdy potem do zespołu nie wrócił[4], zmarł 18 stycznia 2020[6]. Do Sfinxa dołączyli natomiast Sorin Chifiriuc (gitara) i Doru Apreotesei (instrumenty klawiszowe). W nowym składzie zespół nagrał płytę Sfinx (1984), zwaną także Albumul albastru (niebieskim albumem), charakteryzującą się nowocześniejszym i bardziej popowym brzmieniem[1][2]. W latach 80. zespół opuścili kolejni muzycy, ten wciąż istniał, choć nie prowadził znaczącej działalności[2][4].
Po 1990 Sfinx podzielił się na dwie konkurujące grupy, liderem jednej (zwanej także jako Sfinx Experience) był perkusista Mihai Cernea, drugiej Corneliu “Bibi” Ionescu. Sfinx Experience nagrał dwie płyty: Balkano (1999) oraz Sfinxstanbul (2001)[7].
Dyskografia[edytuj | edytuj kod]
- Lume albă (1975) (pol. Biały Świat)
- Zalmoxe (1978) (pol. Zalmoksis)
- Sfinx (Albumul albastru) (1984) (pol. Niebieski Album)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Sfinx interview [online], It’s Psychedelic Baby Magazine, 16 czerwca 2020 [dostęp 2021-03-19] (ang.).
- ↑ a b c New Gibraltar Encyclopedia of Progressive Rock SA-SF [online], Gibraltar Encyclopedia of Progressive Rock, 2 stycznia 2003 [dostęp 2021-03-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-23].
- ↑ a b A Brief History of Romanian Rock Music [online], Transylvania Now, 25 października 2018 [dostęp 2021-03-19] (ang.).
- ↑ a b c d e SFINX [online], Progarchives.com [dostęp 2021-03-19] (ang.).
- ↑ a b c George Volceanov, The Paradoxes of Romanian Pop, Rock, Folk in Communist Romania, „European Academic Research”, VOL. I, ISSUE 5. August 2013, 1 sierpnia 2013, s. 749, ISSN 2286-4822 [dostęp 2021-03-19].
- ↑ Realitatea.NET, Doliu in muzica romaneasca: A murit Dan Andrei Aldea, liderul trupei SFINX. Cauza decesului [online], Realitatea.NET, 19 stycznia 2020 [dostęp 2021-03-19] (rum.).
- ↑ Sfinx Experience [online], Discogs [dostęp 2021-03-21] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Sfinx w bazie Discogs.com (ang.)