Skarbiec kruszwickiej Kolegiaty

Skarbiec kruszwickiej kolegiaty – to zbiór licznych dzieł malarskich znajdujących się obecnie w kruszwickiej kolegiacie bądź w Gnieźnie. Do niedawna znajdowały się tu portrety, obrazy, ornaty i relikwie. Najcenniejszym zabytkiem rękopiśmiennym jest ewangeliarz kruszwicki.

Zabytki malarskie

Jeszcze na początku XX wieku w skarbcu kruszwickim znajdowały się:

• portret Mieszka I, jej kopia została wykonana w 1859 roku, obecnie znajduje się w gnieźnieńskim muzeum (depozyt kolegiaty)
• portret Bolesława Chrobrego, jej kopia została wykonana w 1859 roku, obecnie znajduje się w gnieźnieńskim muzeum (depozyt kolegiaty)
• portret św. Grzegorza papieża z 1735 roku obecnie depozyt kolegiaty w muzeum w Gnieźnie
• portret Jana Rzymianina, biskupa kruszwickiego obecnie depozyt kolegiaty w katedrze w Gnieźnie
• portret Maurycego Italusa, biskupa kruszwickiego obecnie depozyt kolegiaty w katedrze w Gnieźnie
• portret trumienny kobiety o inicjałach D.Z., zm. w 1697 roku
• portret trumienny kobiety o inicjałach G.T., zm. w 1699 roku
• obraz Uwolnienie św. Piotra przez anioła z 1730 roku (Muzeum w Gnieźnie, depozyt kolegiaty)
• obraz św. Rodziny z końca XVII wieku (Muzeum w Gnieźnie, depozyt kolegiaty)
• portret św. Tosso z 1614 roku (Muzeum w Gnieźnie, depozyt kolegiaty)
• portret św. Trudo z 1614 roku (Muzeum w Gnieźnie, depozyt kolegiaty)
• obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z 1656 roku, znajduje się w transepcie południowym w bazylice kolegiackiej
• obraz Krzyża św. z połowy XVII wieku odnawiany w 1853 roku znajduje się w transepcie południowym w bazylice kolegiackiej
• obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVIII wieku, obecnie znajduje się w kościele św. Teresy od Dzieciątka Jezus, jako depozyt kolegiaty
• obraz ukazujący działalność chrystianizacyjną biskupów kruszwickich, kopia tego obrazu pochodzi z poł. XIX wieku, obecnie depozyt kruszwicki dla katedry w Gnieźnie
• inny obraz nieznany skradziony w 1991 roku

Figurki, które znajdowały się w kolegiacie

• późnogotycka rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego z 2 poł. XVI wieku
• barokowa rzeźba króla Dawida z 1755 roku, obecnie depozyt kruszwicki dla muzeum w Gnieźnie
• późnogotycka rzeźba złożenia Chrystusa do grobu z początku XVI wieku (depozyt kolegiaty dla Muzeum w Gnieźnie)
• barokowe antependium ołtarzowe z 2 poł. XVIII wieku (depozyt kolegiaty dla Muzeum w Gnieźnie)
• rzeźba św. Jana Nepomucena koło kolegiaty
• miedziane tabernakulum ze sceną wniebowstąpienia Chrystusa
• rzeźba ukrzyżowanego Jezusa z I ćw. XVI wieku
• dwa klęczące anioły z I poł. XVIII wieku pochodzące z barokowych ołtarzy

Zabytkowe stroje liturgiczne

• dalmatyka z końca I poł. XVII wieku
• dalmatyka z 2 poł. XVIII wieku
• ornat św. Jadwigi
• ozdobny welon z 1700 roku z herbem Dołęga ufundowany przez kanonika kruszwickiego Kazimierza Kamińskiego z 2 poł. XVIII wieku, tło pochodzi z 1892 roku

Zabytkowe meble

• barokowy fotel obity kurdybanem ofiarowany w 1707 roku przez kanonika kruszwickiego Adama Gołocińskiego

Relikwiarze

• późnorenesansowy relikwiarz św. Wojciecha na wzór gnieźnieńskiego z 2 poł. XVII wieku wyk. Zachariasz Lange, Toruń
• relikwiarz św. Stanisława w kształcie ręki z końca XIV wieku
• relikwiarz z Limoges przywieziony z Konstantynopola
• pacyfikał z lat 30. XIV wieku z relikwiami św. Walentego

Monstrancje

• gotycka monstrancja z 1 ćwierćwiecza XVI wieku z wkomponowanym wtórnie pacyfikałem
• monstrancja neogotycka z 1886 roku, dar od prałata Józefa Simona

Zabytkowe naczynia i naczynia liturgiczne

• kielich manierystyczny z 2 ćwierćwiecza XVII wieku z inicjałami fundatora F.M.
• kielich manierystyczny z herbem Nisobia, dar kanonika Piotra Biskupskiego z 1616 roku
• tacka i ampułki z końca XVII wieku z cechą m. Augsburga i inicjałami złotnika S. Mylisa
• misa miedziana z "boginią pogańską" z początków XVI, obecnie mieści się ona w muzeum w Gnieźnie
• lichtarz z herbem Awdaniec

Chrzcielnice

• romańska chrzcielnica z kształcie kielicha z XII wieku, używana do dziś
• romańska chrzcielnica z piaskowca z XI wieku

Pozostałe zabytki

• infuła z obrazu św. Stanisława ok. 1759 rok, dar od dziekana kruszwickiego i kanonika włocławskiego Stanisława Pomorskiego z 1644 roku
• żyrandol tzw. pająk z 1643 roku dar kanclerza kruszwickiego Andrzeja Ługowskiego, jeden mosiężny, a drugi pozłacany
• późnogotycka płyta nagrobna starościny kruszwickiej Zofii Oporowskiej zm. w 1500 roku
• barokowy ołtarz główny z 1 poł. XVIII wieku w Licheniu (depozyt kolegiaty)

Tablice

• dwie marmurowe tablice poświęcone początkom kościoła i pierwszym biskupom kruszwickim
• tablica epitafijna

Pomniki wokoło kolegiaty

• pomnik powstania wielkopolskiego fundowany przez Waltera Gierke z Polanowice
• pomnik pomordowanych na polach łagiewnickich

Oprócz tego w całej budowli znajdują się liczne znaki wyryte na ścianach kościoła. Prawdopodobnie jest ich 40. Są to odwrócone swastyki, ryby, liście, krzyże, a także ślady po mieczach. Broń była wtedy tarta na ścianach kościoła, miało to oznaczać szczęście.

Linki zewnętrzne

https://web.archive.org/web/20180128170718/http://www.parafiakruszwica.republika.pl/