Sonet francuski
Sonet francuski – odmiana sonetu, wykształcona we Francji w XVl wieku, nazywana również sonetem marotycznym[1], od nazwiska poety Clémenta Marota.
Układ francuski różni się od schematu włoskiego porządkiem rymów w końcowej części utworu.
Część początkowa, czyli dwie kwartyny rymuje się tak samo w obu odmianach, czyli abba abba (czasem abab abab). Podstawowa różnica polega na tym, że w sonecie włoskim podkreśla się odrębność tercetów, natomiast w sonecie francuskim przy pomocy rymów wyodrębnia się parę wersów cc dede lub cdcd ee[2].
Z sonetu francuskiego wykształcił się sonet angielski, którego najbardziej typową cechą jest występowanie końcowego dystychu[3].
W Polsce sonet francuski od samego początku współwystępował z sonetem włoskim. Francuskiej odmiany używał Mikołaj Sęp-Szarzyński.
- Sonet III. Do Naświętszej Panny
- Panno bezrówna, stanu człowieczego
- Wtóra ozdobo, nie psowała w której
- Pokora serca, ni godność pokory,
- Przedziwna matko stworzyciela swego!
- Ty, głowę starłszy smoka okrutnego,
- Którego jadem świat był wszystek chory,
- Wziętaś jest w niebo nad wysokie chory;
- Chwalebna, szczęścia używasz szczerego.
- Tyś jest dusz naszych jak księżyc prawdziwy,
- W którym wiecznego baczymy promienie
- Miłosierdzia, gdy na nas grzech straszliwy
- Przywodzi smutnej nocy ciężkie cienie!
- Ale i zarzą już nam nastań raną,
- Pokaż twego słońca światłość żądaną.
W praktyce sonety francuskie są zapisywane bardzo często tak samo jak włoskie, czyli 4+4+3+3.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stanisław Sierotwiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 1966, s. 252.
- ↑ Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków 2003, s. 156-158.
- ↑ French sonnet. thepoetsgarret.com. [dostęp 2018-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-08)]. (ang.).