Sonety samotáře
Sonety samotáře – tom wierszy dziewiętnastowiecznego czeskiego poety Jaroslava Vrchlickiego[1], opublikowany w 1885[2]. W późniejszej twórczości poeta rozbudował cykl o Nové sonety samotáře. Przykładem ujętego w sonetową formę liryku poety jest wiersz Jen hlouběj!, napisany typowym dla twórczości Vrchlickiego (i jego naśladowców) pentametrem jambicznym[3], rymowany abba abba cde dce.
- Jen hlouběj řízni, hlouběj, ať to bolí,
- tvé srdce snese to a svět zvyk hnisu,
- i hrozen musí rozdrcen být v lisu,
- než v zlaté číši tryskne ve plápoly.
- Jsi pouze klasem v lidstva velkém poli,
- jen arabeskou v jeho chrámu vlysu,
- nuž poj se k celku, v tváře tvojí rysu;
- buď klid, jenž vznáší se jen nad vrcholy!
- Snad tisíc let mumie spala v klidu,
- teď našli ji a zas je něčím světu,
- sta rukou kvůli ní se hýbá v reji.
- Když v byssus kladli mrtvou v mládí květu,
- tu zřeli pouze její velkou bídu.
- Snad v hvězdách nad tím směje se duch její.
Stanowiący część Sonetów samotnika cykl Sonety heroické Vrchlický zadedykował Marii Konopnickiej[4]. Poza tym w skład tomiku wchodzą cykle Malovaná okna, Básník a umění, Erotické bubliny, Sonety idyllické, Básník a svět, Nové masky a profily i Ultima Thule. Przedostatni z nich jest zbiorem wierszy poświęconych wybitnym literatom, między innymi Homerowi, Hezjodowi, Wergiliuszowi, Lukrecjuszowi, Torquatowi Tassowi, Williamowi Szekspirowi i Vittoriowi Alfieriemu. Aż dwa sonety Vrchlický napisał dla Adama Mickiewicza.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Aleksandra Kantorowicz: Vrchlický Jaroslav, w: Literatury zachodniośłowiańskie czasu przełomów 1890-1990. Katowice: Śląsk, 1997, s. 617-620.
- ↑ Józef Magnuszewski: Historia literatury czeskiej. Zarys. Wrocław: Ossolineum, 1973, s. 180-185.
- ↑ Jacek Baluch, Piotr Gierowski: Czesko-polski słownik terminów literackich. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 175. ISBN 978-83-233-4066-9.
- ↑ František Všetička: Vrchlický a Konopnicka. digilib.phil.muni.cz, 1997. [dostęp 2017-02-25]. (cz.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jaroslav Vrchlický: Sonety samotáře. Archive.org, 1885. [dostęp 2017-02-25]. (cz.).
- Ondřej Hanus: Český sonet v 1. polovině 20. století. is.cuni.cz, 2012. [dostęp 2017-02-25]. (cz.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jaroslav Vrchlický: Sonety samotáře. kramerius.nkp.cz. [dostęp 2017-02-15]. (cz.).