Piotr Paweł Sapieha: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne, ujednoznacznienie
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Linia 6: Linia 6:
Był synem [[Jan Kazimierz Sapieha|Jana Kazimierza]] i Ludwiki z Bnina Opalińskiej{{odn|Gąsiorowski, Topolski|1981|s=645}}, bratem [[Katarzyna Agnieszka Ludwika Sapieha|Katarzyny Agnieszki]].
Był synem [[Jan Kazimierz Sapieha|Jana Kazimierza]] i Ludwiki z Bnina Opalińskiej{{odn|Gąsiorowski, Topolski|1981|s=645}}, bratem [[Katarzyna Agnieszka Ludwika Sapieha|Katarzyny Agnieszki]].


Pisał się jako „hrabia na Lachowiczach, Borku, Radlinie, Rawiczu, Koźminie, Wieleniu, Kosowie, Starym Zdzitowie i Sapieżynie”{{odn|Gąsiorowski, Topolski|1981|s=645}}. Wychowywany w latach [[III wojna północna|wojny północnej]], dzięki wpływom [[Jan Kazimierz Sapieha|ojca]] i jego znajomości z [[Aleksandr Mienszykow|Aleksandrem Mienszykowem]] został wysłany w 1721 na dwór [[car]]ski gdzie był carskim szambelanem w Petersburgu. Przez pewien czas pretendował do tronu kurlandzkiego, a po śmierci Augusta II nawet do tronu polskiego{{odn|Gąsiorowski, Topolski|1981|s=645}}. 24 marca 1726 zaręczony za pośrednictwem carycy [[Katarzyna I|Katarzyny I]] z Marią, córką tegoż dygnitarza, a rok później po zerwaniu poprzednich, z bratanicą carycy Marianną ze Skowrońskich, z którą wziął ślub w 1727. Powrócił wraz z żoną jesienią 1728 do Polski i został wkrótce starostą wschowskim i zdzitowieckim, a w 1732 stolnikiem litewskim{{odn|Gąsiorowski, Topolski|1981|s=645}}. Po śmierci [[Jan Kazimierz Sapieha|ojca]] w 1730 stał się jednym z najpotężniejszych magnatów w Polsce.
Pisał się jako „hrabia na Lachowiczach, Borku, Radlinie, Rawiczu, Koźminie, Wieleniu, Kosowie, Starym Zdzitowie i Sapieżynie”{{odn|Gąsiorowski, Topolski|1981|s=645}}. Wychowywany w latach [[III wojna północna|wojny północnej]], dzięki wpływom [[Jan Kazimierz Sapieha|ojca]] i jego znajomości z [[Aleksandr Mienszykow|Aleksandrem Mienszykowem]] został wysłany w 1721 na dwór cara [[Piotr I|Piotra I]], gdzie był carskim szambelanem w Petersburgu. Przez pewien czas pretendował do tronu kurlandzkiego, a po śmierci Augusta II nawet do tronu polskiego{{odn|Gąsiorowski, Topolski|1981|s=645}}. W 1726 roku został odznaczony [[Order Świętego Aleksandra Newskiego|Orderem św. Aleksandra Newskiego]]. <ref>Бантыш-Каменский Н.Н. Списки кавалерам российских императорских орденов Св. Андрея Первозванного, Св. Екатерины, Св. Александра Невского и Св. Анны с учреждения до установления в 1797 году орденского капитула, [[2005]], s. 118. </ref> 24 marca 1726 zaręczony za pośrednictwem carycy [[Katarzyna I|Katarzyny I]] z Marią, córką Mienszykowa, a rok później po zerwaniu poprzednich, z bratanicą carycy Marianną ze Skowrońskich, z którą wziął ślub w 1727. Powrócił wraz z żoną jesienią 1728 do Polski i został wkrótce starostą wschowskim i zdzitowieckim, a w 1732 stolnikiem litewskim{{odn|Gąsiorowski, Topolski|1981|s=645}}. Po śmierci [[Jan Kazimierz Sapieha|ojca]] w 1730 stał się jednym z najpotężniejszych magnatów w Polsce.


W 1733 roku podpisał elekcję [[Stanisław Leszczyński|Stanisława Leszczyńskiego]]<ref>Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, ''Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III.'' Lwów 1910, s. 199.</ref>. Był delegatem [[województwo poznańskie (I Rzeczpospolita)|województwa poznańskiego]] w [[konfederacja dzikowska|konfederacji dzikowskiej]] 1734 roku<ref>Konfederacja Generalna Stanów Koronnych y Wielkiego Xięztwa Litewskiego na walnym zieździe w Dźikowie pod Sandomierzem postanowiona dnia V miesiąca Listopada. Roku Pańskiego MDCC.XXXIV, brak paginacji.</ref>{{odn|Gąsiorowski, Topolski|1981|s=645}}. Przebywał u jego boku aż do abdykacji w 1736, próbując cały czas zbudować antyrosyjską koalicję polsko-szwedzką, ofiarowując Szwedom w zamian za interwencję prawa do [[Inflanty|Inflant polskich]], które w tym czasie znajdowały się już w granicach Rosji.
W 1733 roku podpisał elekcję [[Stanisław Leszczyński|Stanisława Leszczyńskiego]]<ref>Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, ''Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III.'' Lwów 1910, s. 199.</ref>. Był delegatem [[województwo poznańskie (I Rzeczpospolita)|województwa poznańskiego]] w [[konfederacja dzikowska|konfederacji dzikowskiej]] 1734 roku<ref>Konfederacja Generalna Stanów Koronnych y Wielkiego Xięztwa Litewskiego na walnym zieździe w Dźikowie pod Sandomierzem postanowiona dnia V miesiąca Listopada. Roku Pańskiego MDCC.XXXIV, brak paginacji.</ref>{{odn|Gąsiorowski, Topolski|1981|s=645}}. Przebywał u jego boku aż do abdykacji w 1736, próbując cały czas zbudować antyrosyjską koalicję polsko-szwedzką, ofiarowując Szwedom w zamian za interwencję prawa do [[Inflanty|Inflant polskich]], które w tym czasie znajdowały się już w granicach Rosji.
Linia 17: Linia 17:


Zmarł 23 stycznia 1771 w [[Żylina|Żylinie]].
Zmarł 23 stycznia 1771 w [[Żylina|Żylinie]].

W 1726 roku został odznaczony [[Order Świętego Aleksandra Newskiego|Orderem św. Aleksandra Newskiego]]. <ref>Бантыш-Каменский Н.Н. Списки кавалерам российских императорских орденов Св. Андрея Первозванного, Св. Екатерины, Св. Александра Невского и Св. Анны с учреждения до установления в 1797 году орденского капитула, [[2005]], s. 118. </ref>


{{Przypisy}}
{{Przypisy}}

Wersja z 10:52, 1 kwi 2015

Piotr Sapieha na widoku z 1744 r.
Pałac w Wieleniu wybudowany przez Piotra Sapiehę

Piotr Paweł Sapieha herbu Lis (ur. 28 stycznia 1701 w Dreźnie, zm. 23 stycznia 1771 w Żylinie) – stolnik wielki litewski, wojewoda smoleński, starosta wschowski[1], pułkownik województwa smoleńskiego w 1764 roku.

Był synem Jana Kazimierza i Ludwiki z Bnina Opalińskiej[2], bratem Katarzyny Agnieszki.

Pisał się jako „hrabia na Lachowiczach, Borku, Radlinie, Rawiczu, Koźminie, Wieleniu, Kosowie, Starym Zdzitowie i Sapieżynie”[2]. Wychowywany w latach wojny północnej, dzięki wpływom ojca i jego znajomości z Aleksandrem Mienszykowem został wysłany w 1721 na dwór cara Piotra I, gdzie był carskim szambelanem w Petersburgu. Przez pewien czas pretendował do tronu kurlandzkiego, a po śmierci Augusta II nawet do tronu polskiego[2]. W 1726 roku został odznaczony Orderem św. Aleksandra Newskiego. [3] 24 marca 1726 zaręczony za pośrednictwem carycy Katarzyny I z Marią, córką Mienszykowa, a rok później po zerwaniu poprzednich, z bratanicą carycy Marianną ze Skowrońskich, z którą wziął ślub w 1727. Powrócił wraz z żoną jesienią 1728 do Polski i został wkrótce starostą wschowskim i zdzitowieckim, a w 1732 stolnikiem litewskim[2]. Po śmierci ojca w 1730 stał się jednym z najpotężniejszych magnatów w Polsce.

W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego[4]. Był delegatem województwa poznańskiego w konfederacji dzikowskiej 1734 roku[5][2]. Przebywał u jego boku aż do abdykacji w 1736, próbując cały czas zbudować antyrosyjską koalicję polsko-szwedzką, ofiarowując Szwedom w zamian za interwencję prawa do Inflant polskich, które w tym czasie znajdowały się już w granicach Rosji.

Na scenie politycznej pojawia się dopiero w 1740, odbudowując wcześniej swoje wpływy i majątki w Wielkopolsce i na Litwie. W latach 1741–1742 wraz z Franciszkiem Radzewskim zabiegał bezskutecznie o zorganizowanie antyrosyjskiej i antysaskiej konfederacji dla której chciał uzyskać poparcie Szwecji toczącej wojnę z Rosją[6]. Z dworem pogodził się ostatecznie w 1744, kiedy to otrzymał województwo smoleńskie[6] i Order Orła Białego. W tych latach staje się też zajadłym przeciwnikiem Familii. Nadal spiskował – w 1748 z Turcją, w latach 1751-1754 pobierał pieniądze z dworu Ludwika XV, a na początku wojny siedmioletniej – z Prusami. W latach 1754-1758 razem z synem Janem cieszył się protekcją rosyjską.[7].

Członek konfederacji generalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1764 roku[8]. Pogodziwszy się uprzednio z Familią w elekcji 1764 poparł Stanisława Augusta Poniatowskiego, podpisał jego elekcję z województwa smoleńskiego[9]. W 1766 sprzedał zadłużone dobra litewskie i osiadł w Wielkopolsce.

Od początku włączył się w działania konfederacji barskiej, wraz z siostrą Katarzyną Agnieszką organizował działania konfederacji w Wielkopolsce. W 1770 wojska pruskie weszły na teren dóbr Pawła Piotra. W obawie przed zemstą Prusaków wyjechał do Drezna, a następnie do Żyliny.

Zmarł 23 stycznia 1771 w Żylinie.

  1. ↑ Konfederacja Generalna Stanów Koronnych y Wielkiego Xięztwa Litewskiego na walnym zieźdźie w Dźikowie pod Sandomierzem postanowiona dnia V miesiąca Listopada. Roku Pańskiego MDCC.XXXIV, b.n.s.
  2. ↑ a b c d e Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 645.
  3. ↑ Бантыш-Каменский Н.Н. Списки кавалерам российских императорских орденов Св. Андрея Первозванного, Св. Екатерины, Св. Александра Невского и Св. Анны с учреждения до установления в 1797 году орденского капитула, 2005, s. 118.
  4. ↑ Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910, s. 199.
  5. ↑ Konfederacja Generalna Stanów Koronnych y Wielkiego Xięztwa Litewskiego na walnym zieździe w Dźikowie pod Sandomierzem postanowiona dnia V miesiąca Listopada. Roku Pańskiego MDCC.XXXIV, brak paginacji.
  6. ↑ a b Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 646.
  7. ↑ Tomasz Szwaciński, Rosja a Piotr i Jan Sapiehowie w dobie kryzysu ostrogskiego (1754-1758). Kwartalnik Historyczny, Rocznik CXIX, 2012, 1, s. 31-65
  8. ↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 73
  9. ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 76.

Bibliografia

  • Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 645-646. ISBN 83-01-02722-3.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Piotr_Paweł_Sapieha&oldid=42292912”