Sroka gołooka

Sroka gołooka
	Pica mauritanica
	Malherbe, 1845
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	krukowate
Rodzaj	Pica
Gatunek	sroka gołooka
Synonimy
	Pica mauretanica Malherbe, 1845; Pica pica mauritanica Malherbe, 1845; Pica pica mauretanica Malherbe, 1845;
	Pica mauretanica Malherbe, 1845; Pica pica mauritanica Malherbe, 1845; Pica pica mauretanica Malherbe, 1845;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sroka gołooka^[3] (Pica mauritanica) – gatunek ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae). Zamieszkuje Afrykę Północną, osiadły. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisał w 1845 roku Alfred Malherbe, nadając mu nazwę Pica mauritanica. Jako miejsce typowe wskazał Oran i Bone (obecnie Annaba) w Algierii^[1]^[4].

Jest to gatunek monotypowy^[5]^[6]. Był on traktowany jako podgatunek sroki zwyczajnej (Pica pica), ale w 2. dekadzie XXI wieku w oparciu o różnice w morfologii i wokalizacji oraz badania filogenetyczne podniesiono go do rangi osobnego gatunku^[5]^[7]^[8].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Sroka gołooka zamieszkuje obszar od Maroka przez północną Algierię do Tunezji^[2]. Występuje na wysokościach do 2300 m n.p.m.^[5] Jest gatunkiem osiadłym^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Zasadniczo identyczna do sroki zwyczajnej, z wyjątkiem drobnych detali, główna różnica to niebieska, naga skóra za okiem, przypominająca łzę. Poza tym ma węższy biały brzuch, krótsze skrzydła i dłuższy ogon^[5].

Długość ciała wynosi około 48 cm^[5]. Jedna zbadana samica ważyła 180 g^[5].

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Głos

Głos bardziej jękliwy i skrzekliwy od sroki zwyczajnej.

Biotop

Środowiska antropogeniczne, lasy, łąki, obszary skaliste, zarośla.

Lęgi

Sezon lęgowy nie jest dobrze udokumentowany, budowa gniazda zaczyna się już od grudnia–stycznia. Gniazdo to kopulasta struktura z ciernistych patyków i gałązek z wejściem z boku, wyścielona miękkimi włóknami i zwierzęcym włosiem. Jest ono umieszczone wysoko na drzewie lub wysokim krzewie, a jego budową zajmują się oba ptaki z pary. W zniesieniu zwykle 4–6 jaj^[5]. W Tunezji składanie jaj przypada na okres od połowy marca do połowy kwietnia^[9].

W badaniu przeprowadzonym w Tunezji w latach 2017–2018, najczęstszym powodem utraty lęgu były dzierzby, węże (kobra egipska) i szczury, w mniejszym stopniu pasożytnictwo lęgowe kukułki czubatej oraz śmierć rodziców wskutek ataku kaniuka^[9].

Pożywienie

Jest to gatunek wszystkożerny. W skład jego diety wchodzą głównie bezkręgowce (np. chrząszcze), jaszczurki, żaby, małe ssaki, jaja i pisklęta innych ptaków, a także padlina. Żywi się również owocami i nasionami, chętnie zjada też wyrzucone resztki jedzenia^[5].

Status[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje srokę gołooką za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Globalny trend liczebności populacji oceniany jest jako stabilny^[2], choć w Tunezji liczebność spada i pozostała tam już tylko jedna reliktowa populacja^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d D. Lepage: Maghreb Magpie Pica mauritanica. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-03-13]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Pica mauritanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 - krukowate - Crows and Jays (wersja: 2022-09-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-03-13].
↑ A.A. Malherbe A.A., Catalogue raisonné d'Oiseaux de l'Algérie, comprenant la description de plusieurs espèces nouvelles, „Bulletin de la Société d'histoire naturelle du Département de la Moselle”, cah. 3, 1845, s. 52–54 (łac. • fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ del Hoyo, J., N. Collar, D.A. Christie: Maghreb Magpie (Pica mauritanica), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-03-13]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-03-13]. (ang.).
↑ A.P. Kryukov, L.N. Spiridonova, S. Mori, V.Y. Arkhipov, Y.A. Red’kin, O.A. Goroshko, E.G. Lobkov & E. Haring. Deep phylogeographic breaks in magpie Pica pica across the Holarctic: concordance with bioacoustics and phenotypes. „Zoological Science”. 34 (3), s. 185–200, 2017. DOI: 10.2108/zs160119. (ang.).
↑ G. Song, R. Zhang, P. Alström, M. Irestedt, T. Cai, Y. Qu, P.G.P. Ericson, J. Fjeldså & F. Lei. Complete taxon sampling of the avian genus Pica (magpies) reveals ancient relictual populations and synchronous Late-Pleistocene demographic expansion across the Northern Hemisphere. „Journal of Avian Biology”. 49 (2), 2018. DOI: 10.1111/jav.01612. (ang.).
↑ ^a ^b ^c AymenA. Nefla AymenA. i inni, Breeding biology of a relictual Maghreb Magpie (Pica mauritanica) population in Tunisia, „Avian Research”, 12, Article number: 12, 2021, DOI: 10.1186/s40657-021-00249-6 (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

LarsL. Svensson LarsL., Przewodnik Collinsa Ptaki, 2021, s. 360–361, ISBN 978-83-7763-530-8 .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[avibase-1] D. Lepage: Maghreb Magpie Pica mauritanica. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-03-13]. (ang.).

[iucn-2] Pica mauritanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 - krukowate - Crows and Jays (wersja: 2022-09-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-03-13].

[oryg-4] A.A. Malherbe A.A., Catalogue raisonné d'Oiseaux de l'Algérie, comprenant la description de plusieurs espèces nouvelles, „Bulletin de la Société d'histoire naturelle du Département de la Moselle”, cah. 3, 1845, s. 52–54 (łac. • fr.).

[botw-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ del Hoyo, J., N. Collar, D.A. Christie: Maghreb Magpie (Pica mauritanica), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-03-13]. (ang.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-03-13]. (ang.).

[Kryukov&inni-7] A.P. Kryukov, L.N. Spiridonova, S. Mori, V.Y. Arkhipov, Y.A. Red’kin, O.A. Goroshko, E.G. Lobkov & E. Haring. Deep phylogeographic breaks in magpie Pica pica across the Holarctic: concordance with bioacoustics and phenotypes. „Zoological Science”. 34 (3), s. 185–200, 2017. DOI: 10.2108/zs160119. (ang.).

[Song&inni-8] G. Song, R. Zhang, P. Alström, M. Irestedt, T. Cai, Y. Qu, P.G.P. Ericson, J. Fjeldså & F. Lei. Complete taxon sampling of the avian genus Pica (magpies) reveals ancient relictual populations and synchronous Late-Pleistocene demographic expansion across the Northern Hemisphere. „Journal of Avian Biology”. 49 (2), 2018. DOI: 10.1111/jav.01612. (ang.).

[nefla-9] AymenA. Nefla AymenA. i inni, Breeding biology of a relictual Maghreb Magpie (Pica mauritanica) population in Tunisia, „Avian Research”, 12, Article number: 12, 2021, DOI: 10.1186/s40657-021-00249-6 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]