Stanisław Orlemański
| prezbiter | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Proboszcz w Springfield | |
| Okres sprawowania |
1918-1960 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1915 |
Stanisław Orlemański (ur. 12 grudnia 1889 w Erie, zm. 16 marca 1960 w Springfield) − amerykański ksiądz katolicki polskiego pochodzenia, proboszcz w Springfield (Massachusetts), działacz polonijny w USA, współzałożyciel i honorowy prezes Ligi Kościuszkowskiej[1][2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 12 grudnia 1889 w rodzinie Stanisława i Heleny (z Dąbrowskich) Orlemańskich[3]. Ojciec, robotnik w warsztacie naprawy wagonów, wyemigrował do Ameryki wraz z żoną z Poznania w 1876. Małżeństwo, mieszkając w Erie, miało dziesięcioro dzieci: pięć dziewczyn i pięciu chłopców, z których czterech zostało księżmi. Orlemański kształcił się w seminariach w Orchard Lake (Michigan) i Montrealu, a dwa lata po święceniach kapłańskich został wysłany do Springfield, gdzie pracował wśród wciąż powiększającej się Polonii[4].
Będąc duszpasterzem polonijnym, należał jednocześnie do agentury wpływu[potrzebny przypis] w Stanach Zjednoczonych, związanej z osobą Bolesława Geberta. W 1943 Orlemański założył Ligę Kościuszkowską (ang. Kosciuszko League) dla wspierania Dywizji im. Tadeusza Kościuszki, dowodzonej przez generała Berlinga[5]. Na Krajowej Konferencji Ligi Kościuszkowskiej w Detroit w listopadzie 1943 otrzymał tytuł honorowego przewodniczącego.
W maju 1944 udał się do Moskwy wraz z Oskarem Langem, jako oficjalny przedstawiciel Polonii amerykańskiej. Prowadzili rozmowy z Józefem Stalinem, Wandą Wasilewską i Zygmuntem Berlingiem. Efektem ich wizyty było przekonywanie opinii publicznej w Stanach Zjednoczonych, że Stalin chce Polski silnej i demokratycznej. Lange przygotował na ten temat opracowanie dla amerykańskiego sekretarza stanu Cordella Hulla[6]. Stalin proponował ks. Orlemańskiemu wejście w skład przyszłego rządu polskiego[5][7]. Po powrocie do USA Orlemański został zaproszony do Białego Domu i przekazał relację ze swoich rozmów prezydentowi Rooseveltowi. Działalność księdza spotkała się z niechętnym przyjęciem ze strony hierarchii kościelnej, ordynariusz Springfield Thomas Michael O'Leary zawiesił go na kilka tygodni w obowiązkach duszpasterskich, a następnie zabronił prowadzenia działalności publicznej poza parafią.
W 1945 Orlemański opublikował piętnastostronicową broszurę Polska-Niemcy-Rosja[8].
Bibliografia autorska[edytuj | edytuj kod]
- 1932 - Wychodźtwo polskie w Ameryce
- 1943 - Polska Dywizja im. T. Kościuszki w ZSRR, Kosciuszko League
- 1945 - Polska-Niemcy-Rosja
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Orlemański Stanisław. www.encyklopedia.wp.pl. [dostęp 2013-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-02)].
- ↑ Orlemański Stanisław. www.encyklopedia.interia.pl. [dostęp 2013-11-24].
- ↑ Jak go znamy, ks. Stanisław S. Orlemański. Springfield: 1955, s. 15. [dostęp 2013-11-24].
- ↑ George Racey Jordan: From Major Jordan's Diaries. www.sweetliberty.org. [dostęp 2013-11-24]. (ang.).
- ↑ a b Tadeusz Zachurski: Dzieje amerykańskiej Polonii rozmowa z prof. Szymczakiem. [dostęp 2013-11-24].
- ↑ Sławomir Cenckiewicz: Architekt masakry katyńskiej. [dostęp 2013-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-03)].
- ↑ Barbara Polak. O emigracji i Polonii ze S. Cenckiewiczem i J. Wróblem rozmawia B. Polak. „Biuletyn IPN”. 3 (14), s. 14, marzec 2002. Warszawa: IPN. ISSN 1641-9561.
- ↑ Informacje bibliograficzne. www.books.google.pl. [dostęp 2013-11-24].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bolesław Gebert, Orleański Stanisław (1889–1960), ksiądz, działacz polonijny w Stanach Zjednoczonych, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXIV (redaktor naczelny Emanuel Rostworowski), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979, s. 195–196