Stefan Kamiński (księgarz)

Stefan Kamiński

Data i miejsce urodzenia	1907 Obrytki
Data i miejsce śmierci	14 listopada 1974 Kraków
Miejsce spoczynku	cmentarz Rakowicki w Krakowie
Zawód, zajęcie	księgarz, antykwariusz, wydawca, bibliofil
Miejsce zamieszkania	Sejny (do 1926), Kraków (od 1926)
Narodowość	polska
Odznaczenia

Stefan Kamiński (ur. 1907 w Obrytkach, zm. 14 listopada 1974 w Krakowie) – polski księgarz, antykwariusz, wydawca i bibliofil związany z krakowskim środowiskiem artystycznym.

Życiorys

Prywatny ekslibris Kamińskiego

Działalność do 1939

Naukę zawodu rozpoczął jako praktykant księgarstwa, w latach 1923–1926 był zatrudniony w księgarni Feliksa Nawrockiego w Sejnach. Następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie zaczął pracę w Księgarni Jagiellońskiej oraz Księgarni Towarzystwa Szkół Ludowych, której kierownikiem był do 1932. Wtedy stał się udziałowcem Księgarni „Nauka i Sztuka”, mieszczącej się przy ul. Podwale 6 (od 1939 był jej jedynym właścicielem). Zajmowała się ona również działalnością wydawniczą. Pierwszą książką wydaną nakładem „Nauki i Sztuki” był zbiór felietonów Zygmunta Nowakowskiego Niemcy à la minute (1933). Wśród pozostałych wydawnictw znalazły się m.in. Zaklęty dwór Heleny Zakrzewskiej (z ilustracjami Jerzego Fedkowicza, 1934) i Akademia Urwipołcia Stanisława Helstein-Helińskiego (znanego pod pseudonimem Jerzy Kryszand; 1937). W księgarni przy ul. Podwale utworzył w 1936 dział antykwaryczny oraz wspomnienia Antoniego Stawarza Gdy Kraków kruszył pęta (1939; z czasów wyzwolenia Krakowa z rąk austriackich w roku 1918; nakład został zniszczony przez Niemców w czasie okupacji).

Do 1939 Kamiński był właścicielem następujących firm antykwarycznych w Krakowie: księgarni przy ul. Podwale 6, księgarni przy ul. Floriańskiej 13, wypożyczalni książek przy ul. Pierackiego 1 oraz księgarni i wypożyczalni przy ul. Krakowskiej 18. W okresie międzywojennym był również członkiem krakowskiego Towarzystwa Miłośników Książki, w którego biuletynie publikował liczne felietony.

Okres II wojny światowej

W czasie II wojny światowej, po wkroczeniu wojsk niemieckich do Krakowa, Kamiński zajął się działalnością konspiracyjną. W 1942 utracił dotychczasowy lokal przy ul. Podwale i przeniósł się do nowej siedziby przy ul. Karmelickiej 29. Korzystając ze swojej drukarni, znajdującej się w podziemiach kamienicy, wydawał do 1945 pisma polityczne „Dziennik Polski”, „Kurier Powszechny”, „Małopolski Biuletyn Informacyjny”, „Rzeczpospolita Polska”, ulotki i odezwy oraz instrukcje wojskowe (drugą drukarnię podziemną prowadził przy ul. Poselskiej). Wśród współpracowników Kamińskiego w okresie okupacji niemieckiej znaleźli się m.in. Jerzy Andrzejewski, Jan Dobraczyński, Zofia Kossak-Szczucka, Jalu Kurek, Juliusz Kydryński, Karol Irzykowski, Czesław Miłosz, Zofia Starowieyska-Morstinowa, Kazimierz Wyka oraz kilkudziesięciu profesorów, a także twórcy literatury dziecięcej – w tym Zofia Rogoszówna, Witold Zechenter i Wojciech Żukrowski. Ostatni z tych autorów napisał w czasie okupacji dla wydawnictwa Kamińskiego książkę Porwanie w Tiutiurlistanie, opublikowaną w 1946.

Dalsza działalność i śmierć

Po 1945 Kamiński rozszerzył swoją działalność, otwierając oddziały w Katowicach i Łodzi. Sytuacja jego firmy zmieniła się w 1950, kiedy nowo powstały Dom Książki przejął księgarnie i antykwariaty prowadzone przez osoby prywatne. Kamińskiemu pozwolono prowadzić antykwariat, jednak już w nowym lokalu, przy ul. Świętego Jana 3, którym kierował do śmierci w 1974. Spoczął na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kw. LXI-płd.-10).

Grób Stefana Kamińskiego na cmentarzu Rakowickim

Upamiętnienie

Pośmiertnie, w 1997, Kamiński został odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W czasie II wojny światowej oprócz konspiracyjnej działalności wydawniczej zajmował się pomocą i ukrywaniem Żydów.

Antykwariat z wypożyczalnią książek przy ul. św. Jana 3 w Krakowie od śmierci Kamińskiego prowadziła jego bratanica, Krystyna Kamińska-Samek. Z początkiem 2020 r. nowym właścicielem Antykwariatu Kamiński został Grzegorz Małachowski. W miejscu działalności drukarni podziemnej przy ul. Karmelickiej 29 w 1986 Stowarzyszenie Księgarzy Polskich ufundowało tablicę pamiątkową.

Galeria zdjęć

• 
  Kamienica przy ul. Świętego Jana 3 w Krakowie
• 
  Tablica pamiątkowa przy ul. Karmelickiej 29 w Krakowie
• 
  Ekslibris wypożyczalni książek Kamińskiego
• 
  Logotyp antykwariatu Kamińskiego

Linki zewnętrzne

• Galeria zdjęć antykwariatu oraz pracowników Stefana Kamińskiego w PAUart – Katalogu zbiorów artystycznych i naukowych Polskiej Akademii Umiejętności
• Strona internetowa Antykwariatu SK – ostatniego miejsca pracy Kamińskiego. krakow-antykwariat.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-02)].