Synagoga w Bełżycach
51°10′26″N 22°16′54″E/51,173889 22,281667| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Data budowy |
po 1550 |
| Data zburzenia |
po 1940 |
| Tradycja |
ortodoksyjna |
| Obecnie |
nie istnieje |
Położenie na mapie Bełżyc  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lubelskiego  | |
Położenie na mapie gminy Bełżyce  | |
| 51°10′26″N 22°16′54″E/51,173889 22,281667
| |
Synagoga w Bełżycach – synagoga została zbudowana w 2 poł. XVI w. w Bełżycach, na placu znajdującym się na południe od rynku.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Synagoga była okazałym budynkiem, przewyższającym inne obiekty. Miejscowi Żydzi zostali zaskarżeni przez chrześcijan (protestantów) do króla i z rozkazu Zygmunta III Wazy zostali zmuszeni do obniżenia dachu synagogi, tak aby nie była wyższa od krzyża na kościele (zborze).
Przy synagodze znajdował się bet midrasz (bejt ha-midrasz) oraz mykwa[1].
Budynek synagogi był niszczony podczas najazdu Chmielnickiego w 1648 roku oraz w pożarze miasta w 1822 roku. W 1913 roku kolejny pożar miasta doprowadził do ruiny synagogi, a z braku funduszy Żydzi odbudowali świątynię dopiero w 1930 roku. W 1940 roku budynek zniszczyli Niemcy[1].
8 maja 1943 r. oddział ukraińskich „absolwentów szkoły śmierci” SS w Trawnikach najpierw zmusił Żydów do wykopania za bożnicą przy ul. Południowej długiego i szerokiego rowu, a następnie pod nadzorem Niemców rozpoczął masakrę kobiet, dzieci, mężczyzn. Żydzi musieli kolejno podchodzić do tego rowu, nad którym Ukraińcy zabijali ich strzałami z pistoletów lub ciosami siekier. W ten sposób zgładzono 750 kobiet, 150 dzieci i ok. 100 mężczyzn. Dół ze zwłokami został zasypany, teren wyrównano[2].
Jedyną oznaką, gdzie stała synagoga, jest pamiątkowy kamień postawiony przed Miejskim Domem Kultury[2].
Oprócz synagogi w 1918 roku funkcjonowało 6 prywatnych domów modlitwy i 8 chederów, w tym szkoła mieszcząca się w budynku wzniesionym dla niej w XVII wieku[2].
- dom modlitwy na działce obok synagogi i mykwy (obecnie pomiędzy ul. Nachmana i Tysiąclecia)[3]
- dom modlitwy Noftula Guta położony przy rynku. Czynny był tylko w szabasy i święta. Założony w 1913 roku[4].
- dom modlitwy Golaba Jakobsona położony przy rynku. Czynny był tylko w szabasy i święta. Założony w 1913 roku[5]
- dom modlitwy Abrama Grosmana położony przy ul Szkolnej. Czynny był tylko w szabasy i święta. Założony w 1912 roku[6]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Synagoga w Bełżycach (ul. Szkolna) | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-11-06].
- ↑ a b c Stanisław Jadczak, Bełżyce. Monografia miasta i gminy, Bełżyce 2002, s. 83.
- ↑ Dom modlitwy w Bełżycach (ul. Tysiąclecia) | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-11-06].
- ↑ Dom modlitwy Guta w Bełżycach (Rynek) | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-11-06].
- ↑ Dom modlitwy Jakobsona w Bełżycach (Rynek) | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-11-06].
- ↑ Dom modlitwy Grosmana w Bełżycach (ul. Szkolna) | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-11-06].