Szczur królowej
| Rattus ranjiniae[1] | |
| Agrawal & Ghosal, 1969[2] | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
szczur królowej |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
Szczur królowej[4] (Rattus ranjiniae) – endemiczny gatunek ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w trzech małych enklawach na południowym skraju Półwyspu Indyjskiego[3][5].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Szczur królowej znany jest z zaledwie z kilku osobników złapanych na polach ryżowych w stanie Kerala, w pobliżu miejscowości Alappuzha, Thrissur i Thiruvananthapuram, w południowo-zachodnich Indiach[3][6].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1969 roku indyjscy zoolodzy V.C. Agrawal oraz D.K. Ghosal nadając mu nazwę Rattus ranjiniae[2]. Holotyp pochodził z Thiruvananthapuram, w Kerali, w Indiach[5].
Umiejscowienie R. ranjiniae w Rattus jest nierozstrzygnięte i nie zostało uwzględnione w żadnych badaniach filogenetycznych[6]. Ten wyjątkowy gatunek może ostatecznie zostać włączony do innego rodzaju[6]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[6].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Rattus: łac. rattus „szczur”[7].
- ranjiniae: dr. P.V. Ranjini, indyjska zoolożka, która odłowiła pierwsze okazy tego gatunku; w 1966 roku pracowała w Laboratorium Cytogenetyki na Wydziale Zoologii w Banaras Hindu University w Indiach[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 162–261 mm, długość ogona 187–232 mm, długość ucha 18–21 mm, długość tylnej stopy 44–47 mm; brak szczegółowych danych dotyczących masy ciała[9]. Gryzoń ten wykazuje nietypowe cechy morfologiczne, niespotykane u innych przedstawicieli rodzaju Rattus, m.in. długie w stosunku do rozmiarów ciała pazury, bardzo długie i smukłe tylne nogi, długie rzędy trzonowców i wąską czaszkę[5].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jest to zwierzę nocne, kopiące nory. Występuje na terenach rolniczych i podmokłych, od poziomu morza do 1000 m n.p.m.[3]
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Szczur królowej jest uznawany za gatunek zagrożony; ma mały i nieciągły obszar występowania, prawdopodobnie mniejszy niż 500 km². Populacja prawdopodobnie maleje; zagraża jej przekształcanie ziemi uprawnej pod zabudowę mieszkaniową, pestycydy i konkurencja ze strony szczura śniadego. R. ranjiniae nie jest chroniony, ustawa o ochronie przyrody z 1972 roku uznaje go za szkodnika[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rattus ranjiniae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b V.C. Agrawal & D.K. Ghosal. A new field rat (Mammalia: Rodentia: Muridae) from Kerala, India. „Proceedings of the Zoological Society of Bengal”. 22, s. 41, 1969. (ang.).
- ↑ a b c d e S. Molur, Rattus ranjiniae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-30] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 280. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rattus ranjiniae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-30].
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 482. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 601, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 337. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 832. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).