Tadeusz Graff

Tadeusz Graff
	; siedzi z Janem Jasielskim w 1916
	podpułkownik artylerii
Data i miejsce urodzenia	17 września 1895 ; Rozhadów
Data i miejsce śmierci	12 września 1939 ; Ryczywół
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1939
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	3 Pułk Piechoty Legionów, ; 4 Pułk Piechoty Legionów, ; 27 Pułk Artylerii Lekkiej,; 11 Karpacki Pułk Artylerii Lekkiej,; 26 Pułk Artylerii Lekkiej
Stanowiska	d-ca 29 Pułku Artylerii Lekkiej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, ; II wojna światowa: kampania wrześniowa;
	Odznaczenia

Tadeusz Graff (ur. 17 września 1895 w Rozhadowie, pow. tarnopolski, zm. 12 września 1939 w Ryczywole) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego, żołnierz Legionów Polskich i kampanii wrześniowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 17 września 1895 w Rozhadowie (pow. tarnopolski) jako syn Stanisława Ignacego^[1]. Uczęszczał do Gimnazjum oo. Jezuitów w Chyrowie, gdzie zdał maturę.

Służył w Legionach Polskich. Z 3 pułkiem piechoty uczestniczył w walkach na Przełęczy Pantyrskiej, podczas których został ranny. Następnie został przydzielony do 2 kompanii 4 pułku piechoty. W 1916 zaczął naukę w legionowej szkole chorążych.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości rozpoczął służbę w nowo utworzonym Wojsku Polskim. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Dowództwie miasta Lwów, pozostając na ewidencji 19 dywizjonu artylerii ciężkiej. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 351. lokatą w korpusie oficerów artylerii. Następnie pełnił służbę w 27 pułku artylerii polowej we Włodzimierzu^[2]. W 1925 został przeniesiony do 11 pułku artylerii polowej w Stanisławowie, a w 1928 do 26 pułku artylerii polowej w Skierniewicach. 2 kwietnia 1929 awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 i 4. lokatą w korpusie oficerów artylerii. W 1932 powrócił do 11 Karpackiego pułku artylerii lekkiej w Stanisławowie. W 1938 został wyznaczony na stanowisko I zastępcy dowódcy 29 pułku artylerii lekkiej. Na podpułkownika awansował ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938.

25 sierpnia 1939, w czasie mobilizacji alarmowej, objął dowództwo 29 pal. Na czele tego oddziału walczył w kampanii wrześniowej. 11 września został ciężko ranny i nazajutrz zmarł. Został pochowany na cmentarzu wojskowym w Puławach.

Irena Grzymalska-Graff[edytuj | edytuj kod]

Tadeusz Graff prawdopodobnie był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego związku miał syna, Andrzeja. Jego drugą żoną była Irena Zofia Grzymalska-Graff (1911–1981), która wraz ze swoimi rodzicami, bratem, pasierbem, Andrzejem i córeczką została deportowana do ZSRR. Straciła tam ojca, brata i córkę. Na podstawie umowy Sikorski-Majski została zwolniona z zesłania i następnie wstąpiła do oddziału sanitarnego przy dowództwie tworzącej się Armii gen. Władysława Andersa. Po ewakuacji na Bliski Wschód została zastępczynią przełożonej Szpitala Nr 2, a w 2 Korpusie Polskim we Włoszech – przełożoną Szpitala Nr 7. Po wojnie, w 1946 wyszła za mąż za rtm. Jana Romanowskiego (1916–1997). Oboje zamieszkali w Kanadzie. Irena Romanowska została pochowana na cmentarzu weteranów Field of Honour w kanadyjskim Pointe-Claire.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)^[3]
Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz drugi w 1921)^[4]
Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)^[5]
Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2020-09-24] .
↑ Rocznik oficerski 1923 s. 767, 820.
↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 61)
↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wiktor Krzysztof Cygan, Słownik biograficzny, tom II, Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917, wyd. Barwa i Broń, Warszawa 2006.
Jan Wróblewski, Armia „Prusy” 1939, Wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1986.
Józef Jan Korabiowski, W rogatywce i w berecie, wyd. LTW, Łomianki 2004.
Jan Harajda, Jan Maciej Jasielski, wyd. własne, Poznań 2004.

[1] Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2020-09-24] .

[2] Rocznik oficerski 1923 s. 767, 820.

[3] M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.

[4] Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 61)

[5] M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]