Tadeusz Myszkowski
.jpg)
| |
| Imię i nazwisko |
Franciszek Tadeusz Myszkowski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
25 września 1912 |
| Data śmierci |
1980 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
Franciszek Tadeusz Myszkowski (ur. 25 września 1912 w Zakopanem, zm. w 1980)[1] – polski malarz, grafik, karykaturzysta oraz więzień niemieckich obozów koncentracyjnych Auschwitz i Ravensbrück[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Jana i Bronisławy z d. Sabaczyńskiej. Kształcił się się w Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie[1].
Został aresztowany przez Niemców w Zakopanem w 1939 za narysowanie karykatur politycznych – Hitlera i Mussoliniego – eksponowanych przez jego kuzyna, Jana Kowalskiego[a], w kawiarni „Empire”[3]. Następnie osadzono go w więzieniu w Tarnowie[4], skąd 14 czerwca 1940 przywieziono do obozu w Auschwitz pierwszym transportem więźniów-Polaków z Tarnowa[2]. Otrzymał nr 593 i status więźnia politycznego[1]. Po odbyciu kwarantanny pracował przy kopaniu rowów kanalizacyjnych. Po koniec 1940 został przydzielony do oddziału krawieckiego, skąd po ok. sześciu tygodniach przeniesiono go do stolarni, gdzie po zorganizowaniu warsztatu rzeźbiarskiego i malarskiego pracował do końca 1943[2]. W tym czasie wraz z innymi więźniami-artystami rozpoczął obozową twórczość plastyczną[5]. Potem już do końca pobytu w Auschwitz pracował w zakładzie fotograficznym Oddziału Politycznego. Jako pracownik warsztatów rzemieślniczych i ekspozytury SS miał w obozie dość swobodny dostęp do materiałów malarskich. Poza tym SS zlecało mu wykonanie obrazów, drzeworytów i rzeźb[3]. W obozie zaangażował się również w działalność ruchu oporu. Przystąpił do Organizacji Wojskowej, utworzonej przez rotmistrza Witolda Pileckiego, której celem było przygotowanie zbrojnego powstania[3]. W październiku 1944 przetransportowano go wraz z innymi więźniami do obozu w miejscowości Barth, gdzie była zlokalizowana filia KL Ravensbrück[2]. W trakcie ewakuacji obozu zbiegł z transportu[1].
Po wojnie zaangażował się w organizację muzeum na terenie byłego obozu[1]. Pełnił funkcję kierownika działu plastycznego. Był współtwórcą kolekcji artystycznej Działu Zbiorów. Poszukiwał prac artystycznych wykonanych przez więźniów w Auschwitz. W owym czasie tworzył również portrety oraz karykatury esesmanów i współtowarzyszy niedoli. W zbiorach Muzeum Auschwitz-Birkenau znajduje się kilkanaście jego prac, które są ważnym dokumentem historycznym, będącym uzupełnieniem relacji pisemnych i zarejestrowanych wspomnień obozowych.
Wybrana twórczość[edytuj | edytuj kod]
Malarstwo[edytuj | edytuj kod]
- Taniec góralski
Grafika[edytuj | edytuj kod]
- Karykatura Jana „Dziadka” Kowalskiego/Portret Augusta Piccarda (na odwrocie karykatury), 1940
- Portret mężczyzny, 1943
- Muzeum Państwowe – Oświęcim, 1947 – okolicznościowa pocztówka z planem obozu koncentracyjnego Auschwitz, wydana nakładem Państwowego Muzeum w Oświęcimiu[6]
Uwaga[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Znane osoby. Myszkowscy h. Jastrzębiec. [dostęp 2024-03-07]. (pol.).
- ↑ a b c d Franciszek Myszkowski. 39–45 zapisy terroru. [dostęp 2024-03-07]. (pol.).
- ↑ a b c d Karykaturzysta z Auschwitz. Muzeum Auschwitz-Birkenau. [dostęp 2024-03-07]. (pol.).
- ↑ 111 rocznica urodzin Tadeusza Myszkowskiego, więźnia I transportu Polaków do KL Auschwitz. podhale24.pl. [dostęp 2024-03-07]. (pol.).
- ↑ Twarzą w twarz – Sztuka w Auschwitz. MNK Szołajscy. [dostęp 2024-03-05]. (pol.).
- ↑ Early Postcard of the Auschwitz Memorial. Földvári Books. [dostęp 2024-03-16]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Franciszek Myszkowski, 39–45 zapisy terroru
- Myszkowscy h. Jastrzębiec, Znane osoby
- Karykaturzysta z Auschwitz, Miejsce pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau