Tanagra czarno-złota
| Bangsia melanochlamys[1] | |||
| (Hellmayr, 1910) | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
tanagra czarno-złota | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Tanagra czarno-złota[4] (Bangsia melanochlamys) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Występuje endemicznie w Andach w Kolumbii. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek narażony (VU, ang. Vulnerable)[5].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał austriacki ornitolog Carl Eduard Hellmayr w 1910 roku na łamach „Bulletin of the British Ornithologists' Club”. Autor nadał mu nazwę Buthraupis melanochlamys, przypisując go do rodzaju Buthraupis, a jako miejsce typowe podał La Selva, Rio Jamaraya, San Juan w Kolumbii[2][6]. W 1919 roku Thomas E. Penard zaproponował wydzielenie części gatunków z rodzaju Buthraupis, w tym tanagry czarno-złotej, do nowo utworzonego rodzaju Bangsia[7]. Później nie wszyscy autorzy akceptowali taki podział, jednak badania molekularne wykazały, że Buthraupis i Bangsia są odrębnymi rodzajami[8]. Obecnie tanagra czarno-złota jest uznawana za osobny, monotypowy gatunek[9][10].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Bangsia: na cześć amerykańskiego zoologa Outrama Bangsa (1863–1932)[11].
- melanochlamys: gr. μελας melas „czarny” , χλαμυδος khlamudos „płaszcz, okrycie”[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o ciemnoczerwonych, brązowych lub kasztanowatych tęczówkach i czarnych, czarniawych lub szarych nogach i stopach. Prawie nie występuje dymorfizm płciowy, ubarwienie samicy jest bardziej matowe niż samca. Obie płcie mają czarną głowę, gardło, podgardle, boki brzucha, okolice ud, grzbiet i skrzydła. Pokrywy skrzydeł średnie drugiego rzędu niebieskie. Brzuch, górna część piersi i pokrywy podogonowe żółte. Ogon krótki czarny, pokrywy nadogonowe niebieskawo-szare[5][8].
Wymiary na podstawie[13]:
| Samiec | Samica | |
|---|---|---|
| Masa (g) | 37,7–39,4 | 35,0–36,3 |
| Długość skrzydła (mm) | 84,0–86,5 | 80,5–83,5 |
| Długość ogona (mm) | 44,0–47 | 43,5–46,5 |
| Długość dzioba (mm) | 12,9–14,0 | 12,9–13,2 |
| Długość skoku (mm) | 23,8–25,8 | 24,3–25,0 |
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Tanagra czarno-złota występuje na ograniczonym terenie zachodnich zboczy kolumbijskich Andów. Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 39,6 tys. km², występuje prawdopodobnie w nie więcej niż 10 populacjach, w zakresie wysokości od 1000 do 2285 m n.p.m.[8][14]
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są środkowe warstwy wilgotnych lasów górskich, obrzeża lasów, spotykany jest także na obszarach z wtórnym wzrostem, fragmentach lasów, a także na pojedynczych drzewach[8]. Długość pokolenia jest określona na 3,7 lat[14]. Tanagra czarno-złota ma zróżnicowaną dietę składającą się z owoców, pąków kwiatów, nasion i owadów. Obserwowano zbieranie owoców z roślin m.in. z rodzaju cekropka oraz rodzin wrzosowatych, Marcgraviaceae i kluzjowatych[8]. Ptak ten żeruje pojedynczo, w parach lub grupach rodzinnych, występuje także w stadach mieszanych najczęściej z gatunkami: zieleniec szarobrzuchy (Chlorospingus semifuscus), szmaragdotanagra lśniąca (Chlorochrysa phoenicotis), brodacz czerwonogłowy (Eubucco bourcierii), liściowiec łuskoszyi (Anabacerthia variegaticeps), habia Sztolcmana (Habia stolzmanni), zieleniec żółtogardły (Chlorospingus flavigularis)[8][13].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Szczyt sezonu lęgowego tego gatunku przypada od marca do kwietnia. Młodego osobnika obserwowano w czerwcu[8].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN tanagra czarno-złota jest uznawana za gatunek narażony (VU, ang. Vulnerable)[3]. Wielkość populacji jest oszacowana na więcej niż 600, a mniej niż 1700 dorosłych osobników. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako lekko spadkowy ze względu na utratę jego naturalnego habitatu[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bangsia melanochlamys, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage, Black-and-gold Tanager Bangsia melanochlamys [online], Avibase [dostęp 2024-05-05] (ang.).
- ↑ a b Bangsia melanochlamys, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: THRAUPINAE Cabanis, 1847 - TANAGRY - CORE TANAGERS (wersja: 2023-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-05-05].
- ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 197. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ C.E. Hellmayr, Description of two new species of Tanagers from Western Colombia, „Bulletin of the British Ornithologists' Club”, 25, 1910, s. 112 (ang.).
- ↑ T.E. Penard, Revision of the Genus Buthraupis Cabanis, „Auk”, 36, 1919, s. 536–540.
- ↑ a b c d e f g Marie Banos, Casey H. Richart, Kevin J. Burns: Black-and-gold Bangsia melanochlamys, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-05-05]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 [online], styczeń 2024 [dostęp 2024-05-05].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.1) Tanagers and allies. [dostęp 2024-05-05]. (ang.).
- ↑ Bangsia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-05-05] (ang.).
- ↑ melanochlamys, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-05-05] (ang.).
- ↑ a b F.G. Stiles, Notes on the biology of two threatened species of Bangsia tanagers in northwestern Colombia, „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”, 118, Londyn 1998, s. 25–31.
- ↑ a b c Species factsheet: Bangsia melanochlamys [online], BirdLife International, 2024 [dostęp 2024-05-05] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].