Theodor Körner (burmistrz Torunia)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Theodor Körner
Pełne imię i nazwisko

Theodor Eduard Körner

Data i miejsce urodzenia

1810
Toruń

Data śmierci

7 maja 1891

Burmistrz i nadburmistrz Torunia
Okres

od 1842
do 1871

Theodor Eduard Körner, również Theodor Eduard Koerner (ur. 1810 w Toruniu, zm. 1891 tamże) – niemiecki prawnik, urzędnik, burmistrz i nadburmistrz Torunia w latach 1842–1871.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1810 roku w Toruniu[1]. Był deputowanym do Izby Wyższej (Herrenhaus) landtagu pruskiego[2]. W latach 1842–1871 sprawował urząd burmistrza i (od 1854 roku) nadburmistrza Torunia[3][4]. Jego rządy przypadają na okres rozwoju gospodarczego i urbanistycznego Torunia[1]. Zdołał wyprowadzić budżet Torunia z zadłużenia. Za jego urzędu powstała gazownia miejska, do Torunia dotarła kolej, rozwijano opiekę społeczną i edukację. Powstały m.in. szkoła przy ul. Prostej, ochronka dla dzieci przy ul. Piekary[3], a Gimnazjum Akademickie przeniosło się do nowej siedziby przy ul. Zaułek Prasowy[4]. Od 1849 roku nadzorował (trwające wcześniej) pracę nad odsłonięciem pomnika Mikołaja Kopernika[5]. Ponadto wprowadził zakaz palenia w miejscach publicznych[4].

W 1841 roku powołał Towarzystwo Upiększania Miasta[4]. W 1853 roku współuczestniczył w powstanie Coppernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst – pierwszego w Toruniu towarzystwa naukowego skupiającego reprezentantów niemieckiej inteligencji i mieszczaństwa[1]. Sprawował funkcję prezesa towarzystwa w latach 1853–1860 i 1867–1869[6].

Interesował się historią[1]. Jest autorem m.in. dwutomowej monografii dziejów Torunia[7]. W 1847 roku wydał anonimowo 39-stronnicowy przewodnik po Toruniu pt. Der Führer durch Thorn enthaltend eine historisch-politische Uebersicht und ein vollständiges alphabetisches Verzeichniss von Allem, was zur Kenntniss der Stadt und ihrer Denkwürdigkeiten gehört. Dochód ze sprzedaży przewodnika przeznaczono na budowę ochronki w Toruniu (prawdopodobnie przy ul. Piekary)[8]. Wydana przez Körnera książka była pierwszym przewodnikiem po Toruniu[3].

Był fundatorem stypendiów dla zdolnych uczniów[3].

W 1879 roku został honorowym obywatelem Torunia[3].

Mieszkał przy jednopiętrowej kamienicy przy Rynku Nowomiejskim 3[4]. Zmarł w 1891 roku w Toruniu[9]. Po swojej śmierci swoją bibliotekę, liczącą ok. 500 tomów, przekazał na rzecz Coppemicus-Verein für Wissenschaft und Kunst[10]. W pamięci torunian zapisał się jako dobry gospodarz[3]. Został pochowany na cmentarzu św. Jerzego w Toruniu[1]. Po jego śmierci grób zaniedbano, z czasem informacje o jego lokalizacji popadły w zapomnienie. Na podstawie badań przeprowadzonych w 2016 roku udało się ponownie zlokalizować pomniki na grobie. Z inicjatywy profesora Jarosława Kłaczkowa, kierownika Zakładu Historii XX wieku z Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 27 września 2016 roku odsłonięto na pomnikach nowe tablice[4].

Do 1920 roku dzisiejsza ulica Aleksandra Fredry na Bydgoskim Przedmieściu nosiła nazwę Koernerstrasse[3]. Na jego cześć zespół widoków starych prywatnych domów i sklepów Torunia, przekazany Muzeum Miejskiemu w Ratuszu Staromiejskim został nazwany Albumem Körnera (Körneralbum)[11].

Prawnukiem Theodora Körnera jest niemiecki językoznawca Konrad Koerner[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Niedzielska 1992 ↓, s. 43.
  2. ↑ Niedzielska 2006 ↓, s. 95-96.
  3. ↑ a b c d e f g h Prawnuk burmistrza Torunia. um.torun.pl. [dostęp 2023-08-15].
  4. ↑ a b c d e f Szymon Spandowski: Prawnuk słynnego burmistrza przyjechał do Torunia [RETRO]. nowosci.com.pl, 2016-09-28. [dostęp 2023-08-15].
  5. ↑ Niedzielska 2006 ↓, s. 95.
  6. ↑ Niedzielska 1983 ↓, s. 119.
  7. ↑ Niedzielska 1992 ↓, s. 43-44.
  8. ↑ Kruszewski 2011 ↓, s. 75.
  9. ↑ Theodor Eduard Körner. deutsche-digitale-bibliothek.de. [dostęp 2023-08-15]. (niem.).
  10. ↑ Niedzielska 1983 ↓, s. 136.
  11. ↑ Kłudkiewicz 2021 ↓, s. 157.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Kamila Kłudkiewicz. Nie-kolekcje? Dawne zbiory reprodukcji i fotografii dokumentacyjnej w muzeach – wybrane przykłady. „Muzealnictwo”. 62, 2021. 
  • Tomasz Kruszewski. Toruńskie przewodniki turystyczne w okresie budowy nowej formy podróżopisarskiej. „Folia Toruniensia”. 11, 2011. 
  • Magdalena Niedzielska. Dzieje toruńskiego towarzystwa Coppernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst (1853—1945). „Rocznik Toruński”. 16, 1983. 
  • Magdalena Niedzielska: Toruńskie cmentarze. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1992. ISBN 83-85196-66-8.
  • Magdalena Niedzielska. Pomnik Kopernika w Toruniu. Historia jego powstania. „Rocznik Toruński”. 33, 2006. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Theodor_Körner_(burmistrz_Torunia)&oldid=73097744”