Thymbra

*Thymbra*
	; Thymbra capitata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	Thymbra
	Nazwa systematyczna
	Thymbra L.; Sp. Pl.: 569 (1753)
	Typ nomenklatoryczny
	T. spicata Linnaeus
Synonimy
	Abulfali Adans.; Coridothymus Rchb.f.;
	Abulfali Adans.; Coridothymus Rchb.f.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Thymbra – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Obejmuje 7 gatunków^[3]. Występują one w basenie Morza Śródziemnego – w południowej Europie, północnej Afryce i południowo-zachodniej Azji, sięgając na wschodzie po Iran^[3]. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne. Thymbra capitata wykorzystywana jest w tradycyjnej medycynie ludowej na Krecie jako roślina lecznicza^[5]. Ceniona jest też jako roślina miododajna i dostarczająca olejku eterycznego wykorzystywanego w lecznictwie i przemyśle perfumeryjnym^[6].

Morfologia

Pokrój: Aromatyczne krzewinki^[7].
Liście: Naprzemianległe, całobrzegie, często złożone wzdłuż wiązki środkowej. Młode liście skupione w pęczkach w kątach starszych liści^[7].
Kwiaty: Zebrane na szczytach pędów w gęstych okółkach, zwykle zagęszczonych w postaci główki lub kłosa. Podsadki pod okółkami lancetowate lub jajowato-lancetowate, odmienne od liści, czasem barwne. przysadki eliptyczne do lancetowatych. Kielich zrosłodziałkowy, walcowaty, z 12–23 wiązkami przewodzącymi, dwuwargowy, z 5 ząbkami, z czego trzy dolne są krótkie i trójkątne, a dwa górne lancetowate i wzniesione do góry. Korona dwuwargowa, z czterema łatkami, z czego trzy są dolne i jedna górna. Korona jest kremowa do purpurowej. Górna łatka jest zaokrąglona, prosta. Dolne łatki także są zaokrąglone, środkowa skierowana jest w dół. Cztery pręciki wyrastają ze środkowej części rurki korony. Nitki ich są wygięte i wystają z rurki. Pylniki są rozchylone. Zalążnia zwieńczona szyjką słupka z dwudzielnym znamieniem o równych lub niemal równych ramionach^[7].
Owoce: Czterodzielne rozłupnie, rozpadające się na cztery pojedyncze rozłupki, które są jajowate i gładkie^[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Gatunek i rodzaj z podplemienia Menthinae, plemienia Mentheae, podrodziny Nepetoideae z rodziny jasnotowatych Lamiaceae^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Thymbra calostachya (Rech.f.) Rech.f.
Thymbra capitata (L.) Cav.
Thymbra linearifolia (Brullo & Furnari) Bräuchler
Thymbra nabateorum (Danin & Hedge) Bräuchler
Thymbra sintenisii Bornm. & Azn.
Thymbra spicata L.
Thymbra thymbrifolia (Hedge & Feinbrun) Bräuchler

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-12-04] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-12-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Thymbra L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-04] .
↑ Thymbra Linnaeus, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-12-04] .
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 922, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ AnthonyA. Huxley AnthonyA., WiliamW. Taylor WiliamW., Flowers of Greece and the Aegean, London: Chatto & Windus, 1977, s. 126, ISBN 0-7011-2228-5 .
↑ ^a ^b ^c ^d K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 238. ISBN 978-3-642-62200-7.
↑ Genus Thymbra L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-12-04].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-12-04] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-12-04] (ang.).

[powo-3] Thymbra L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-04] .

[ing-4] Thymbra Linnaeus, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-12-04] .

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 922, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[6] AnthonyA. Huxley AnthonyA., WiliamW. Taylor WiliamW., Flowers of Greece and the Aegean, London: Chatto & Windus, 1977, s. 126, ISBN 0-7011-2228-5 .

[kubitzki-7] K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 238. ISBN 978-3-642-62200-7.

[grin-8] Genus Thymbra L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-12-04].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]