Przejdź do zawartości

Tokad

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tokad
Ilustracja
Siostrzany torpedowiec „Draç” w Stambule w 1910 roku
Klasa

torpedowiec

Typ

Antalya

Historia
Stocznia

Ansaldo(inne języki), Genua

Położenie stępki

kwiecień 1904

Wodowanie

1904

 Imperium Osmańskie
Wejście do służby

grudzień 1906

Wycofanie ze służby

samozatopiony 5 listopada 1911

 Wasilikon Naftikon
Nazwa

„Tatoi” (gr. „Τατόι”)

Wejście do służby

1913

Wycofanie ze służby

1916

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

normalna: 165 ton

Długość

całkowita: 51 metrów
między pionami: 50,5 metra

Szerokość

5,7 metra

Zanurzenie

1,4 metra

Napęd
2 maszyny parowe o łącznej mocy 2700 KM
2 kotły, 2 śruby
Prędkość

26 węzłów

Uzbrojenie
2 działka kal. 37 mm (2 x I)
4 torpedy
Wyrzutnie torpedowe

2 × 450 mm (2 x I)

Załoga

30

Tokad – turecki torpedowiec z początku XX wieku, jedna z siedmiu zbudowanych we Włoszech jednostek typu Antalya. Okręt został zwodowany w 1904 roku w stoczni Ansaldo(inne języki) w Genui, a w skład marynarki Imperium Osmańskiego wszedł w grudniu 1906 roku. Torpedowiec wziął udział w wojnie włosko-tureckiej, podczas której został 29 września 1911 roku wyrzucony na brzeg po starciu z włoskimi niszczycielami, a następnie samozatopiony w porcie Preweza 5 listopada tego roku. Po zajęciu miasta przez Greków podczas I wojny bałkańskiej okręt podniesiono i w 1913 roku wcielono do Wasilikon Naftikon pod nazwą „Tatoi”. Jednostka została wycofana ze służby w 1916 roku.

Projekt i budowa

[edytuj | edytuj kod]

Siedem torpedowców typu Antalya zostało zamówionych przez Turcję we Włoszech w 1904 roku[1]. Jednostki były niemal identyczne jak okręty typu Akhisar, różniąc się siłownią o większej mocy[1].

„Tokad” zbudowany został w stoczni Ansaldo(inne języki) w Genui (numer stoczniowy 137)[1][2]. Stępkę okrętu położono w kwietniu 1904 roku i w tym samym roku został zwodowany[2][3]. W 1905 roku przeprowadzono próby morskie, a 29 listopada 1906 roku torpedowiec został odebrany przez zamawiającego w Genui[2].

Dane taktyczno-techniczne

[edytuj | edytuj kod]

Okręt był torpedowcem z kadłubem wykonanym ze stali, podzielonym na dziewięć przedziałów wodoszczelnych[1][2]. Długość całkowita wynosiła 51 metrów (50,5 metra między pionami) szerokość 5,7 metra i zanurzenie 1,4 metra[1][2]. Wyporność normalna wynosiła 165 ton[1][2]. Jednostka napędzana była przez dwie pionowe, trzycylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania Ansaldo o łącznej mocy 2700 KM, do których parę dostarczały dwa kotły wodnorurkowe (także produkcji Ansaldo)[2][3][a]. Prędkość maksymalna napędzanego dwoma śrubami okrętu wynosiła 26 węzłów[1][2][b]. Okręt zabierał zapas 60 ton węgla[1][3].

Na uzbrojenie artyleryjskie jednostki składały się dwa pojedyncze działka kalibru 37 mm Hotchkiss QF L/20 z zapasem 250 nabojów[2][3]. Broń torpedową stanowiły zamontowane na pokładzie (z przodu i tyłu sterówki dwie pojedyncze obracalne wyrzutnie kal. 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped[2][3].

Załoga okrętu składała się z 4 oficerów i 26 podoficerów i marynarzy[2][3][c].

Służba

[edytuj | edytuj kod]

„Tokad” został przyjęty w skład marynarki wojennej Imperium Osmańskiego w grudniu 1906 roku w Stambule[2][3]. 29 września 1911 roku, podczas wojny włosko-tureckiej, płynące do Singin torpedowce „Tokad” i „Antalya” zostały nieopodal Korfu zaatakowane przez włoskie niszczyciele „Artigliere”, „Corazziere”, „Alpino”, „Fuciliere” i „Zeffiro[4][5]. Tureckie okręty rozdzieliły się i próbowały ucieczki, która w przypadku „Tokada” nie zakończyła się powodzeniem – ścigające do trzy niszczyciele trafiły torpedowiec 15 pociskami, powodując pożary i zmuszając okręt do wyrzucenia na brzeg w pobliżu bazy w Preweza (na pokładzie torpedowca śmierć poniosło osiem lub dziewięć osób)[4][5]. Na początku listopada wrak „Tokada” przeholowano do Preweza, jednak już 5 listopada jednostka została samozatopiona w porcie[2].

Po zajęciu 31 października 1912 roku Prewezy przez Greków podczas I wojny bałkańskiej, 29 listopada okręt został podniesiony[6]. W 1913 roku jednostkę wcielono do Wasilikon Naftikon pod nazwą „Tatoi” (gr. „Τατόι”)[2][7]. Uzbrojenie artyleryjskie pozostawiono bez zmian, zdemontowano natomiast jedną wyrzutnię torpedową[7]. Okręt został wycofany ze służby w 1916 roku[2][7].

  1. Brassey 1912 ↓, s. 265 podaje, że moc maszyn wynosiła 2200 KM.
  2. Brassey 1912 ↓, s. 265 podaje, że okręt osiągał prędkość 24 węzły.
  3. Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 392 podaje, że załoga okrętu liczyła 20 osób.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]