Trigonobalanus doichangensis
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Trigonobalanus doichangensis | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Trigonobalanus doichangensis (A.Camus) Forman Kew Bull. 17: 387 1964[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Trigonobalanus doichangensis (A.Camus) Forman – gatunek roślin z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Występuje naturalnie w północno-zachodniej Tajlandii oraz południowych Chinach (w południowej części Junnanu)[5][6][7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Zrzucające liście drzewo dorastające do 21 m wysokości. Młode gałązki są owłosione[6].
- Liście
- Ulistnienie jest naprzemianległe. Blaszka liściowa jest skórzasta i ma kształt od eliptycznego do owalnie eliptycznego. Mierzy 7–12,5 cm długości oraz 3–6 cm szerokości, jest całobrzega, ma nasadę zbiegającą i tępy wierzchołek. Ogonek liściowy jest nagi i ma 5–12 mm długości. Przylistki są wolne, owłosione i mają trójkątny kształt[6].
- Kwiaty
- Są promieniste, rozdzielnopłciowe, Kwiaty męskie mają 6 zrośniętych działek kielicha i 6 wolnych pręcików. Pojedyncze kwiaty zebrane są po 3–7 w pęczki zagnieżdżone między jedną podsadką i dwoma przysadkami, usadowionymi na omszonych kotkach o długości 8–14 cm, które rozwijają się w kątach pędów. Kwiaty żeńskie mają 6 zrośniętych działek kielicha i przyrośniętych do trójkomorowej zalążni z 6 prątniczkami. Kwiaty te są pojedyncze lub zebrane po 3–7 w pęczki zagnieżdżone między 3–5 podsadkami, usadowionymi na kłosokształtnych kotkach o długości 8–10 cm[6].
- Owoce
- Owłosione orzechy o owalnym kształcie z trzema skrzydełkami, dorastają do 5 mm długości i 4–5 mm średnicy. Osadzone są pojedynczo lub są zebrane po 2–3 w miseczki mierzące 2 mm długości, z trzema lub pięcioma łuskami[6].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Roślina jednopienna[6] rosnąca w górskich, wiecznie zielonych lasach[7]. Występuje na wysokości od 1000 do 1900 m n.p.m. Kwitnie w listopadzie, natomiast owoce dojrzewają w marcu[6].
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych został zaliczony do kategorii DD – gatunków o nieokreślonym stopniu zagrożenia lub wymagających dokładniejszych danych. W Chinach zasięg ograniczony jest do okolic Lancang, Menglian, Ximeng i Mengla na południu prowincji Junnan. Znane są też subpopulacje[a][8], w tym 3 – na obszarach chronionych[7] w północno-zachodniej Tajlandii, ale wymagają one potwierdzenia dalszymi badaniami. Siedliska tego gatunku bywają usuwane na potrzeby rolnictwa[7].
T. doichangensis ma wysoką wartość naukową w badaniach na temat filogenezy bukowatych (Fagaceae), teorii wędrówki kontynentów czy globalnych zmian środowiskowych. W wyniku wylesiania w 1984 roku Chińska Komisja ds. Ochrony Środowiska uznała takson jako krajowy gatunek chroniony, a w 1999 roku został sklasyfikowany w drugiej kategorii roślin chronionych w Chinach przez Krajową Listę Chronionych Dzikich Roślin[9].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pojęcie subpopulacji (podpopulacji) jest wprowadzane w przypadkach ocen zagrożenia populacji silnie rozczłonkowanych, co wzmaga wymieranie taksonu. W przypadkach, gdy subpopulacje są małe i w znacznym stopniu izolowane, rekolonizacja opuszczonych stanowisk jest mało prawdopodobna (zob. metapopulacja oraz J. Mitka, Metodyka oszacowania stopnia zagrożenia populacji roślin i ich siedlisk).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-06-10] (ang.).
- ↑ a b Trigonobalanus doichangensis (A.Camus) Forman. The Plant List. [dostęp 2017-06-10]. (ang.).
- ↑ Trigonobalanus doichangensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Discover Life: Point Map of Trigonobalanus doichangensis. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-06-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Formanodendron doichangensis. Plantes & botanique. [dostęp 2017-06-10]. (fr.).
- ↑ a b c d D.D. Hinsinger, Trigonobalanus doichangensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-06-10] (ang.).
- ↑ Józef Mitka: Metodyka oszacowania stopnia zagrożenia populacji roślin i ich siedlisk. [w:] Roczniki Bieszczadzkie nr 18 [on-line]. 2010. s. 24–44. [dostęp 2013-12-23]. (pol.).
- ↑ A new distribution record for Formanodendron doichangensis (A.Camus) Nixon & Crepet (Fagaceae) from Xishuangbanna, SW China. [w:] Xishuangbanna Tropical Botanical Garden [on-line]. Chinese Academy of Sciences. [dostęp 2017-06-10]. (ang.).