Ulica Bolesława Krzywoustego w Poznaniu

ulica Bolesława Krzywoustego
	Święty Roch, Rataje (Osiedle Piastowskie, Osiedle Jagiellońskie, Osiedle Oświecenia), Łacina, Chartowo, Żegrze, Franowo, Szczepankowo, Pokrzywno, Spławie, Krzesiny
	; Widok na ulicę Krzywoustego z wiaduktu w ciągu ul. Kurlandzkiej
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Długość	9 km
	Plan
Przebieg
	Położenie na mapie Poznania ulica Bolesława Krzywoustego
	Położenie na mapie Polski ulica Bolesława Krzywoustego
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego ulica Bolesława Krzywoustego
	52°23′14,0″N 16°58′08,1″E/52,387210 16,968930
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Bolesława Krzywoustego – ulica w Poznaniu mająca swój początek na moście Królowej Jadwigi, biegnąca w kierunku południowo-wschodnim do granicy miasta. Jedna z głównych arterii komunikacyjnych Poznania służąca jako droga wylotowa w kierunku Katowic, połączenie centrum Poznania z autostradą A2 oraz do komunikacji mieszkańców Szczepankowa i Rataj. Jedna z dłuższych ulic w Poznaniu^[3]. Na odcinku od ronda Rataje w kierunku granicy miasta nazywana jest potocznie Trasą Katowicką. Patronem ulicy jest Bolesław III Krzywousty.

Przed reformą sieci drogowej w 1985 roku^[4] arteria była częścią drogi państwowej nr 38^[5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Budowa[edytuj | edytuj kod]

Ulica istniała przed II wojną światową, łączyła ul. Serafitek z ul. Nowe Rataje; planowane było jej przedłużenie w obydwu kierunkach. Była niewykończona i niezabudowana^[6]. W obecnej formie powstała w latach 1952-1977 w 2 etapach: w 1952 roku zrealizowano odcinek od mostu do ronda Rataje (później przedłużony od ronda do ul. Ostrowskiej^[7]^[8], w latach 1974-1977 wybudowany został odcinek od ronda do granic miasta w ramach budowy 24-kilometrowego odcinka trasy wylotowej w kierunku Katowic (odcinek miejski to 9 km).

Lata 70. XX wieku[edytuj | edytuj kod]

Na początku lat 70. XX wieku została zaprojektowana przez Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego część ulicy na odcinku od ronda Rataje do granicy miasta. Inwestorem budowy był Zarząd Dróg i Mostów. Prace przy układaniu nawierzchni wykonywał Oddział Budowy Dróg w Garbach k. Swarzędza. Roboty rozpoczęto 4 marca 1974, a ukończono 26 czerwca 1977^[9].

Wybudowano 7 obiektów inżynierskich (1 estakada, 4 wiadukty, 2 przejścia podziemne). Podczas budowy konieczne było uregulowanie biegu rzek płynących w pobliżu ulicy, m.in. na odcinku 1 070 m została skanalizowana Piaśnica. Wykonano kanalizację deszczową (2 482 m) oraz wyremontowano urządzenia melioracyjne wzdłuż ulicy. Na obszarze budowy przejścia podziemnego Lecha zlikwidowano cmentarz parafialny i kaplicę cmentarną (służącą także jako kościół) istniejące tam od 1939^[10]. Według obliczeń wykonawcy ulica na wybudowanym odcinku miała powierzchnię 233 000 m².

16 marca 1976 budowę wizytowali: Edward Babiuch, Jerzy Zasada i Stanisław Cozaś.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Przed II wojną światową ulica była Aleją Bolesława Krzywoustego^[6]. W latach 1939-1943 nosiła nazwę Frundsbergallee, następnie przemianowano ją na Fritz Todt-Allee. Polską nazwę Bolesława Krzywoustego uzyskała z powrotem w 1946^[11]^[12]. Podczas budowy przedłużenia ulicy w latach 1974-1977 nowy odcinek nazywano ul. Nowoostrowską (ulica jest częściowo w osi przebiegu dawnej ul. Ostrowskiej) lub Trasą Katowicką. W ramach naprawy błędów powstałych w tzw. okresie błędów i wypaczeń Miejska Rada Narodowa postanowiła w 1976 zmienić nazwę ulicy Nowoostrowskiej na Krzywoustego na całej jej długości (od ronda Rataje do granic miasta)^[13]^[14], chociaż starą nazwą posługiwano się jeszcze w następnych latach^[15].

Przebieg i charakter ulicy[edytuj | edytuj kod]

Części ulicy w zarządzie ZDM Poznań[edytuj | edytuj kod]

Odcinek powiatowy[edytuj | edytuj kod]

Początkiem ulicy jest most Królowej Jadwigi. Stąd biegnie w linii prostej do ronda Rataje (na wschód od ulicy znajduje się osiedle Piastowskie i skwer Milana Kwiatkowskiego). Droga składa się z 2 jezdni 2-pasmowych z wydzielonym torowiskiem tramwajowym na pasie zieleni; w okolicy ronda Rataje są 3 pasy ruchu. Odcinek ma długość 686 m i został wybudowany w tym samym czasie co most Królowej Jadwigi (1952). Jest częścią I ramy komunikacyjnej. W 2001 roku szacunkowa liczba pojazdów przejeżdżających tym odcinkiem wynosiła 40 000 dziennie i 3 000 w ciągu godziny (wartość szczytowa)^[16].

Odcinek wojewódzki[edytuj | edytuj kod]

Przebieg ulicy na tym odcinku od grudnia 1985 roku^[4] do 2000 roku^[17] był zgodny z przebiegiem drogi krajowej nr 42, następnie do grudnia 2014 był częścią drogi krajowej nr 11 – obecnie trasa omija Poznań zachodnią obwodnicą oraz fragmentem autostrady. Ulica, biegnąc od ronda Rataje, stopniowo zakręca w kierunku południowym. Na tym odcinku przebiega przez Rataje (osiedle Jagiellońskie, osiedle Oświecenia, Obrzyca, bocznica ŚKP (nieistniejąca)), Chartowo (osiedle Lecha, osiedle Czecha, Piaśnica), Żegrze (osiedle Orła Białego), Franowo (Wielkopolska Gildia Rolno-Ogrodnicza, Kinepolis, stacja kolejowa Poznań Franowo) i Szczepankowo. Droga na odcinku do Szczepankowa składa się 2 jezdni 3-pasmowych oddzielonych pasem zieleni^[18], później następuje zwężenie do 2 pasów w każdym z kierunków. Jest to odcinek bezkolizyjny. Odcinek kończy się na węźle autostradowym Poznań Krzesiny z autostradą A2. Został wybudowany w latach 1974-1977. Od grudnia 2014 do 29 września 2015 odcinek ten posiadał klasyfikację drogi gminnej.^[19] Od 1 stycznia 2016 znajduje się w ciągu drogi wojewódzkiej nr 433.^[20]

Części ulicy w zarządzie GDDKiA[edytuj | edytuj kod]

Odcinek drogi ekspresowej S11[edytuj | edytuj kod]

Przebieg ulicy na tym odcinku jest zgodny z przebiegiem drogi ekspresowej S11. Zaczyna się na węźle autostradowym z autostradą A2, a kończy na granicy miasta (znak drogowy na wysokości ul. Podjaryszki i Nad Krzesinką). Droga składa się z 2 jezdni 2-pasmowych oraz szerokiego pobocza oddzielonych pasem zieleni. Jest to odcinek bezkolizyjny. Został wybudowany w latach 1974-1977 i był przebudowywany w okresie od 3 kwietnia 2006 do 7 czerwca 2009 w ramach remontu 14-kilometrowego odcinka tej drogi.

Obiekty inżynierskie[edytuj | edytuj kod]

Obiekty w kolejności według odległości od ronda Rataje.

Nazwa	Rodzaj	Budowa	Wykonawcy	Długość	Uwagi
tunel Jagielloński	przejście podziemne	1 maja 1974 - 27 sierpnia 1976	konstrukcja^[21]: Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych nr 10 wykończenie^[22]: Komunalne Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 2	40 m	Znajduje się dokładnie w osi przebiegu ul. Ostrowskiej sprzed 1974 roku (obecnie chodnik asfaltowy - dojścia do przejścia).
estakada nad doliną Obrzycy	estakada żelbetowa	ok. 1974 - 1976	roboty palowe: Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego "Hydrobudowa-9" konstrukcja: Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych	ok. 550 m	2 odrębne jezdnie 3-pasmowe, 2 x 1 chodnik (bez dojść)
tunel Lecha	przejście podziemne	ok. 1974 - 1976	konstrukcja: Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych nr 10 wykończenie: Komunalne Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 2	40 m	Na terenie dawnego cmentarza parafialnego
wiadukt Jedności Słowiańskiej	wiadukt żelbetowy	ok. 1975 - 1976	roboty palowe: Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 15 w Warszawie konstrukcja i wykończenie: Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych		2 odrębne jezdnie 3-pasmowe + 2 x 1 chodnik (bez dojść)
wiadukt ruchu lokalnego (Ostrowska-Wiatraczna)	wiadukt żelbetowy	ok. 1976	roboty palowe: Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 15 w Warszawie konstrukcja i wykończenie: Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych	115 m	1 jezdnia 2-pasmowa, 1 chodnik + 1 chodnik (szer. 0,4 m bez dojścia)
wiadukt na skrzyżowaniu z ul. Szwedzką	wiadukt żelbetowy	XXI wiek
wiadukt kolejowy na Franowie	wiadukt żelbetowy	1975 - 1977^[23] 2007-8 (remont)	roboty palowe: Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 15 w Warszawie konstrukcja i wykończenie: Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 remont: Przedsiębiorstwo Usług Technicznych INTERCOR Sp. z o.o	535 m	2 odrębne jezdnie 3-pasmowe + 2 x 1 chodnik
Węzeł autostradowy Poznań-Krzesiny	wiadukt	2003
wiadukt tarnowski (Krzesinki)	wiadukt żelbetowy	ok. 1976 - 1977	roboty palowe: Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 15 w Warszawie wykonawca: Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych	131 m	1 jezdnia 2-pasmowa. W grudniu 2002 wiadukt został uszkodzony przez przejeżdżający pod nim zbyt wysoki pojazd ciężarowy.
kładka dla pieszych		XXI wiek

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ wiadukt Jedności Słowiańskiej
↑ wiadukt ruchu lokalnego Ostrowska-Wiatraczna
↑ [spis dróg publicznych w administracji ZDM] [online], ZDM w Poznaniu, 31 sierpnia 2021 .
↑ ^a ^b Uchwała nr 192 Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 1985 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg krajowych (M.P. z 1986 r. nr 3, poz. 16
↑ Poznań, wyd. trzynaste, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1978 .
↑ ^a ^b Kronika Miasta Poznania 3/1938, s. 332
↑ odcinek widoczny na mapach sprzed oddania do użytku Trasy Katowickiej, np. w 1976
↑ obecnie są to okolice przejścia podziemnego Jagiellońskie
↑ cykl pracy przewidywał 52 miesiące prac, do 30 czerwca 1978, zatem budowę ulicy ukończono z jednorocznym wyprzedzeniem
↑ pozostałością cmentarza są drzewa, m.in. nietypowe dla zabudowy Rataj drzewa iglaste
↑ Urząd Miasta Poznania: ZGiKM GEOPOZ-wykaz nieistniejących nazw ulic. [dostęp 2012-07-07]. (pol.).
↑ było to zgodnie z międzywojenną konwencją, według której ulice prawobrzeżnej części Poznania miały nosić nazwy królów panujących przed datą lokacji miasta (1253)
↑ Nazwy poznańskich ulic. Kronika Miasta Poznania 3-4/1984. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).
↑ Sprawozdania (s. 136). Kronika Miasta Poznania nr 3/1976. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).
↑ Wydarzenia w Poznaniu (s. 81). Kronika Miasta Poznania nr 1/1981. [dostęp 2012-05-26]. (pol.).
↑ Poznański most Królowej Jadwigi. [w:] Kronika Miasta Poznania [on-line]. nr 3/2001. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).
↑ Zarządzenie nr 6 Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych z 9 maja 2000 r. w sprawie nowych numerów dróg krajowych [online], Rzeczpospolita, 4 lipca 2000 .
↑ Do początku lat 90. XX wieku na pasie zieleni przy rondzie Rataje w ciągu ulicy Krzywoustego znajdowały się tory odstawcze dla tramwajów.
↑ Rada Miasta Poznania: UCHWAŁA NR XVII/202/VII/2015 RADY MIASTA POZNANIA z dnia 29 września 2015 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg gminnych. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego. [dostęp 2016-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
↑ Zarządzenie nr 61 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 23 grudnia 2015 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania numerów drogom wojewódzkim. GDDKiA. [dostęp 2016-01-05]. (pol.).
↑ prace w okresie od 1 maja 1974 do 28 marca 1975
↑ prace w okresie od 1 września 1975 do 20 lipca 1976
↑ w 1976 oddano do użytku jedną nitkę wiaduktu

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Florian Krzyżaniak: Budowa trasy wylotowej Poznań-Katowice w latach 1974-1977. [w:] Kronika Miasta Poznania [on-line]. nr 3/1978. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).
Zarząd Dróg Miejskich: Spis dróg publicznych w administracji ZDM w formacie Excel. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).

[1] wiadukt Jedności Słowiańskiej

[2] wiadukt ruchu lokalnego Ostrowska-Wiatraczna

[3] [spis dróg publicznych w administracji ZDM] [online], ZDM w Poznaniu, 31 sierpnia 2021 .

[U192-4] Uchwała nr 192 Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 1985 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg krajowych (M.P. z 1986 r. nr 3, poz. 16

[5] Poznań, wyd. trzynaste, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1978 .

[KMP1938-6] Kronika Miasta Poznania 3/1938, s. 332

[7] widoczny na mapach sprzed oddania do użytku Trasy Katowickiej, np. w 1976

[8] są to okolice przejścia podziemnego Jagiellońskie

[9] ykl pracy przewidywał 52 miesiące prac, do 30 czerwca 1978, zatem budowę ulicy ukończono z jednorocznym wyprzedzeniem

[10] zostałością cmentarza są drzewa, m.in. nietypowe dla zabudowy Rataj drzewa iglaste

[11] Urząd Miasta Poznania: ZGiKM GEOPOZ-wykaz nieistniejących nazw ulic. [dostęp 2012-07-07]. (pol.).

[12] yło to zgodnie z międzywojenną konwencją, według której ulice prawobrzeżnej części Poznania miały nosić nazwy królów panujących przed datą lokacji miasta (1253)

[13] Nazwy poznańskich ulic. Kronika Miasta Poznania 3-4/1984. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).

[14] Sprawozdania (s. 136). Kronika Miasta Poznania nr 3/1976. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).

[15] Wydarzenia w Poznaniu (s. 81). Kronika Miasta Poznania nr 1/1981. [dostęp 2012-05-26]. (pol.).

[16] Poznański most Królowej Jadwigi. [w:] Kronika Miasta Poznania [on-line]. nr 3/2001. [dostęp 2012-05-25]. (pol.).

[17] Zarządzenie nr 6 Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych z 9 maja 2000 r. w sprawie nowych numerów dróg krajowych [online], Rzeczpospolita, 4 lipca 2000 .

[18] Do początku lat 90. XX wieku na pasie zieleni przy rondzie Rataje w ciągu ulicy Krzywoustego znajdowały się tory odstawcze dla tramwajów.

[19] Rada Miasta Poznania: UCHWAŁA NR XVII/202/VII/2015 RADY MIASTA POZNANIA z dnia 29 września 2015 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg gminnych. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego. [dostęp 2016-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].

[gddkia2015-20] Zarządzenie nr 61 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 23 grudnia 2015 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania numerów drogom wojewódzkim. GDDKiA. [dostęp 2016-01-05]. (pol.).

[21] race w okresie od 1 maja 1974 do 28 marca 1975

[22] race w okresie od 1 września 1975 do 20 lipca 1976

[23] w 1976 oddano do użytku jedną nitkę wiaduktu

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

Obszary Systemu Informacji Miejskiej	Łacina Malta Rataje Osiedle Armii Krajowej Osiedle Bohaterów II Wojny Światowej Osiedle Jagiellońskie Osiedle Oświecenia Osiedle Piastowskie Osiedle Powstań Narodowych Osiedle Rzeczypospolitej Święty Roch
Części miasta	Łacina Malta Piotrowo Rataje Święty Roch
Osiedla mieszkaniowe	Osiedle Armii Krajowej Osiedle Bohaterów II Wojny Światowej Osiedle Jagiellońskie Osiedle Malta Blue Osiedle Oświecenia Osiedle Piastowskie Osiedle Polanka Osiedle Powstań Narodowych Osiedle Rzeczypospolitej Osiedle Zielony Taras
Atrakcje turystyczne	Jezioro Maltańskie Wiatrak holenderski przy ul. Milczańskiej
Tereny zielone	Park Karola Kurpińskiego Park Nad Wartą Park na osiedlu Oświecenia Park Rataje Skwer 4 Czerwca 1989 r. Skwer Milana Kwiatkowskiego Skwer Obrońców Ukrainy 2022
Ulice	Ulica Hetmańska Ulica Jana Pawła II Ulica Bolesława Krzywoustego Ulica Józefa Piłsudskiego Ulica Ludwika Zamenhofa
Mosty i wiadukty	Estakada nad doliną Obrzycy Most Królowej Jadwigi Most Przemysła I Most św. Rocha
Miejsca kultu religijnego	Kapliczki przydrożne na Żegrzu i Ratajach Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny Kościół Nawrócenia św. Pawła Apostoła Kościół św. Rocha
Targowiska	Ryneczek na osiedlu Jagiellońskim
Pozostałe	Domy bamberskie prawobrzeżnego Poznania (Dom Ciesielczyków) Rzeźby plenerowe na Ratajach

Obszary Systemu Informacji Miejskiej	Żegrze Osiedle Orła Białego Osiedle Polan Osiedle Stare Żegrze Rataje (częściowo)
Osiedla mieszkaniowe	Osiedle Orła Białego Osiedle Polan Osiedle Stare Żegrze
Atrakcje turystyczne	Fort II
Kina	Cinema City Poznań Kinepolis
Parki miejskie	Park Rataje
Ulice	Ulica Bolesława Krzywoustego Ulica Józefa Piłsudskiego
Wiadukty	Estakada nad doliną Obrzycy
Miejsca kultu religijnego	Kapliczki przydrożne na Żegrzu i Ratajach Kościół Najświętszej Bogarodzicy Maryi Kościół św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty
Pozostałe	Domy bamberskie prawobrzeżnego Poznania

Obszary Systemu Informacji Miejskiej	Chartowo Osiedle Czecha Osiedle Lecha Osiedle Rusa Osiedle Tysiąclecia Osiedle Zodiak Franowo (częściowo) Malta (częściowo)
Osiedla mieszkaniowe	Osiedle Czecha Osiedle Lecha Osiedle Rusa Osiedle Tysiąclecia Osiedle Zodiak
Atrakcje turystyczne	Fort IIa Jezioro Maltańskie Kopiec Wolności Malta Ski Mauzoleum Mielochów Pomnik Harcerzy na Malcie Rzeźby plenerowe na Ratajach
Tereny zielone	Park na osiedlu Tysiąclecia Park pomiędzy osiedlami Czecha i Rusa Skwer Michała Tomiaka Użytek ekologiczny „Traszki Ratajskie”
Ulice	Ulica Bolesława Krzywoustego III rama komunikacyjna
Wiadukty	Estakada nad doliną Obrzycy Wiadukt Franowo
Kościoły	Kościół Chrystusa Najwyższego Kapłana Kościół Pierwszych Polskich Męczenników Kościół św. Łukasza Ewangelisty Kościół św. Marka Ewangelisty