Ulrychów (Warszawa)
| Osiedle Warszawy | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Wysokość |
104 m n.p.m. |
Położenie na mapie dzielnicy
| |
| 52°14′23,55″N 20°56′09,27″E/52,239875 20,935908 | |
Ulrychów – część miasta[1] i obszar Miejskiego Systemu Informacji[2] w dzielnicy Wola w Warszawie.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Ulrychów jako nazwa osiedla lub części miasta długo nie pojawiała się na planach Warszawy. Można ją odnaleźć dopiero na mapie topograficznej z lat 80. (wcześniej przed przyłączeniem tego rejonu do Warszawy na mapach topograficznych opisywano Ogrody Ulrycha)[3], a na planach miasta – od końca lat 90. Zwykle nazwą tą opisuje się rejon ul. Jana Olbrachta[4] lub Księcia Janusza[5].
Wyodrębniony w latach 90. w ramach dzielnicy Wola obszar MSI Ulrychów znajduje się pomiędzy:
- od północy: ul. Górczewską od północy, oddzielającą Ulrychów od obszaru MSI Koło,
- od zachodu: odcinkiem linii kolejowej nr 509 Warszawa Gdańska – Warszawa Główna Towarowa, oddzielającym Ulrychów od dzielnicy Bemowo,
- od południa: ul. Wolską, oddzielającą Ulrychów od obszaru MSI Odolany,
- od wschodu: al. Prymasa Tysiąclecia, oddzielającą Ulrychów od obszaru MSI Młynów.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia Ulrychowa związana jest z rodziną Ulrichów, zajmującą się komercyjną działalnością ogrodniczą na terenie Warszawy od 1712 r.[6] W miejscu dawnych carskich ogrodów wojskowych założyli oni szklarnie, szkółki i uprawy roślinne w ramach działalności największej wówczas warszawskiej firmy ogrodniczej "C. Ulrich", tzw. Ogrodów Ulrichów. To od nazwiska właścicieli gospodarstwa wzięła się nazwa tej części miasta - Ulrychów - a w ramach inwestycji powstały m.in. stumetrowe szklarnie i pierwsza na terenie ówczesnej Polski uprawa ananasów. Przedsiębiorstwo zajmowało teren ponad 48 ha w czasach największej świetności. Uprawy warzyw i owoców trwały do wybuchu drugiej wojny światowej w 1939 r. W czasach PRL teren ogrodów został zaniedbany i z czasem działalność ogrodnicza wygasła[7].
Administracyjnie, część tego obszaru już w 1916 leżała w ówczesnych granicach Warszawy[8], a zachodnią część (obszar leżący w przybliżeniu na zachód od ul. Księcia Janusza i Jana Olbrachta) przyłączono[9] do Warszawy w 1951[10].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
W latach 50.-80. XX w. obszar poddany był urbanizacji i zabudowywany osiedlami domów jednorodzinnych oraz bloków mieszkalnych. Z dawnych czasów zachowało się kilka międzywojennych kamienic oraz fragment ogrodów Ulricha wraz ze zdewastowanymi szklarniami i dworkiem – dziś na tych terenach znajduje się centrum handlowe Wola Park z fragmentami zachowanych obiektów Ogrodów Ulrichów (pałacyk, szklarnie, część parku). W 2021 r. rozpoczęła się modernizacja ocalałych pozostałości po Ogrodach mająca na celu stworzenie wielofunkcyjnej przestrzeni komercyjnej, zawierającej m.in. funkcje gastronomiczne i kulturalne[11].
XXI w. jest okresem intensywnego rozwoju Ulrychowa: modernizowane są istniejące budynki mieszkalne, ulice i punkty handlowe. Na przełomie roku 2006 i 2007 w zbiegu ulic Jana Olbrachta, Redutowej i Góralskiej powstało prawdziwe centrum osiedla: plac z rondem i kościołem Dobrego Pasterza, który stał się centrum osiedla.
Druga dekada lat dwutysięcznych przyniosła także duże inwestycje infrastrukturalne na terenie obszaru. 4 kwietnia 2020 roku został otwarty wolski odcinek II linii warszawskiego metra, a 30 czerwca 2022 roku stacja metra Ulrychów[12]. 5 marca 2022 r. rozpoczęła się modernizacja linii tramwajowej na ul. Marcina Kasprzaka, obejmująca przebudowę węzła przesiadkowego Reduta Wolska i fragmentu linii tramwajowej na ul. Wolskiej[13].
Znaczną część Ulrychowa zajmują tereny zielone:
- Reduta Wolska wraz z cmentarzem prawosławnym, cerkwią św. Jana Klimaka i kościołem św. Wawrzyńca,
- rzymskokatolicki cmentarz Wolski,
- największy w Polsce cmentarz wojenny - cmentarz Powstańców Warszawy, z pomnikiem Gloria Victis i izbą pamięci,
- jedyny w Polsce cmentarz karaimski,
- przedwojenny park im. gen J. Sowińskiego w którym znajduje się zmodernizowany amfiteatr działający w ramach Wolskiego Centrum Kultury,
- współczesny park im. Edwarda Szymańskiego w Warszawie.
W ramach budżetu obywatelskiego kolejne istniejące tereny zielone są modernizowane i zamieniane w obszary zieleni zorganizowanej, np. skwer Karaimski[14], tereny spacerowe przy ul. Redutowej[15] czy „spacerownik” przy ul. Józefa Sowińskiego[16].
Również na terenie Ulrychowa znajduje się pierwszy w Polsce kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (mormonów), a w osiedlu domków jednorodzinnych na zachodnim Ulrychowie zachowała się pewna liczba zabytkowych domów drewnianych, przypominających stylem architekturę kurpiowską.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Geoportal.gov.pl. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. [dostęp 2012-12-27].
- ↑ Obszary MSI. Dzielnica Wola. [w:] Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2022-11-24].
- ↑ Mapa topograficzna WIG 1:100 000, Cartoninjas GeoPortal. [dostęp 2012-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-26)].
- ↑ Mapy topograficzne 1:25 000 i 1:50 000, Geoportal.gov.pl. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. [dostęp 2012-12-27].
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych, Geoportal.gov.pl. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. [dostęp 2012-12-27].
- ↑ Historia rodziny Ulrichów [online], Muzeum Warszawy, 8 kwietnia 2020 [dostęp 2022-05-06] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2022-05-06].
- ↑ Warszawa historyczna. [w:] Serwis mapowy m.st. Warszawy [on-line]. Urząd m.st. Warszawy. [dostęp 2012-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-05)].
- ↑ z dniem 14 maja 1951 r.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy, Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199.
- ↑ Rewitalizacja Ogrodów Ulricha – zielone miejsce spotkań [online], BUILDER POLSKA, 25 kwietnia 2022 [dostęp 2022-05-06] (pol.).
- ↑ Metro wjeżdża na Bemowo. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. 30 czerwca 2022. [dostęp 2022-07-03].
- ↑ Budowa rozpoczęta! – Tramwaj na Kasprzaka [online] [dostęp 2022-05-06] (pol.).
- ↑ Coraz więcej zieleni w Warszawie – podsumowanie działań Zarządu Zieleni w 2021 r. [online], um.warszawa.pl [dostęp 2022-05-06] (pol.).
- ↑ Nowa zieleń na Woli [online], um.warszawa.pl [dostęp 2022-05-06] (pol.).
- ↑ 784 - Urządzamy zielony "spacerownik" przy Sowińskiego - budżet obywatelski w Warszawie [online], 784 - Urządzamy zielony "spacerownik" przy Sowińskiego - budżet obywatelski w Warszawie [dostęp 2022-05-06] (pol.).
