Władysław Zwiejski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Zwiejski
Jaruga, Kurzawa, Łada
podpułkownik BCh podpułkownik BCh
Data i miejsce urodzenia

18 czerwca 1908
Ruszków

Data i miejsce śmierci

10 kwietnia 1998
Pasłęk

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Związek Walki Zbrojnej
Bataliony Chłopskie

Jednostki

Obwód Opatów BCh

Stanowiska

dowódca obwodu

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

prokurator, radca prawny

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1943–1989) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Krzyż Partyzancki

Władysław Zwiejski, ps. Jaruga, Kurzawa, Łada (ur. 18 czerwca 1908 w Ruszkowie, zm. 10 kwietnia 1998 w Pasłęku) – polski działacz ludowy i społeczny, prawnik, dowódca podokręgu IIIc i Obwodu Opatów Batalionów Chłopskich, podpułkownik[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie chłopskiej. Ukończył gimnazjum w Ostrowcu Świętokrzyskim[2]. W 1928 rozpoczął działalność w ZMW „Wici” w rodzinnej miejscowości. W latach 1928–1929 odbył przeszkolenie wojskowe w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Gródku Jagiellońskim[3]. W 1929 wstąpił do PSL „Wyzwolenie”, a od 1931 należał do SL. Studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego podjął w 1929 i ukończył je w 1933, uzyskując tytuł magistra prawa. W latach 1929–1935 działał w ramach Polskiej Akademickiej Młodzieży Ludowej. Po zakończeniu studiów podjął pracę w Urzędzie Skarbowym w Krzemieńcu, gdzie pracował w latach 1934–1937. Następnie zatrudnił się jako referent prawny w Liceum Krzemienieckim, gdzie pracował do 1939. Współpracował z redakcjami czasopism „Strażnica” (tygodnik) i „Życie Krzemienieckie” (miesięcznik).

W czasie agresji miemieckiej na Polskę walczył jako dowódca plutonu w stopniu porucznika[3], w obronie Lwowa[4]. Do marca 1940 ukrywał się przed NKWD w Krzemieńcu i we Lwowie[4], potem przedostał się przez zieloną granicę do Generalnej Guberni, w rodzinne strony. W marcu 1940 objął stanowisko przewodniczącego powiatowego kierownictwa SL „Roch” w powiecie opatowskim i jako jego przedstawiciel, oddelegowany do Związku Walki Zbrojnej[5]. Był współautorem pierwszej instrukcji organizacyjnej Straży Chłopskiej i twórcą późniejszej nazwy Bataliony Chłopskie[6]. Organizował struktury Batalionów Chłopskich w powiecie opatowskim. Był dowódcą podokręgu III c i Obwodu Opatów tej organizacji, a po scaleniu z AK, zastępcą komendanta AK Obwodu Opatów[7]. W latach 1941–1942 był redaktorem podziemnej gazety „Wiadomości radiowe”, a następnie takich gazet jak „Bądź gotów” i „Walka o Nową Polskę”. Na podstawie stanu organizacyjnego w poszczególnych obwodach (na dzień 1 lipca 1944) oraz rozwoju liczebnego w okręgu Kielce w latach 1941-44, określa się jego obwód jako jeden z najbardziej prężnych pod względem organizacyjnym i bojowym[8].

Po zakończeniu II wojny światowej wstąpił do PSL, a następnie do ZSL. 18 grudnia 1946, w przeddzień upływu terminu składania list wyborczych na wybory 19 stycznia 1947, został aresztowany i był przetrzymywany do 23 grudnia 1946. Po wyborach w 1947, jako pełnomocnik listy PSL w okręgu wyborczym nr 13 obejmującym powiaty: Opatów, Pińczów,Stopnicę i Sandomierz, napisał i złożył protest wyborczy w związku ze stwierdzonymi fałszerstwami, pobiciami, i aresztowaniami ludowców mikołajczykowskich[9]. W sumie aresztowany kilkukrotnie[10] przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Jeszcze w 1947 uczestniczy w pracach Komisji Organizacyjnej Liceum Warmińsko-Mazurskiego w Szczytnie, jako kontynuacji Liceum Krzemienieckiego[4]. Szkoła nigdy nie powstała. We wrześniu 1947 wraz z żoną Marią Mirosławą z d. Chadaj i dzieckiem przeniósł się na Ziemie Odzyskane. Ukończył aplikację sędziowską i w latach 1948-1950 pracował najpierw na stanowisku p.o. sędziego śledczego Sądu Okręgowego, potem prokuratora Prokuratury Okręgowej w Pasłęku. Następnie pracował jako radca prawny w różnych spółdzielniach, przedsiębiorstwach i instytucjach w Pasłęku i na terenie powiatu pasłęckiego. Przez kilkadziesiąt lat społecznie udzielał porad prawnych[4]. W 1973 przeszedł na emeryturę.

Patron gimnazjum w Sadowiu od października 2000 do wygaszenia tego typu szkół w 2019[11]

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Walczyli w Chłopskich Batalionach. Z dziejów podziemnego ruchu ludowego w obwodzie opatowskim 1939–1944
  • Moje wspomnienia[3].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Decyzja nr 88 Ministra Obrony Narodowej z 8 kwietnia 1998 r., uznająca awans do stopnia podpułkownika, wydany przez Komendę Główną Batalionów Chłopskich rozkazem nr 5/Pers. z 30 maja 1944 r.
  2. ↑ Tak podaje Marian Wojtas.
  3. ↑ a b c Kolus 2011 ↓, s. 125.
  4. ↑ a b c d Bronisława Goliszewskiego Pamiętnik znaleziony na strychu. Od Krzemieńca przez Londyn do Sopotu 1939-1950-1978, (red.) P, J. Wojtacka, Werset, Londyn-Lublin 2014, str. 314. ISBN 978-83-63527-52-5
  5. ↑ Walka o nową Polskę. Bataliony Chłopskie na Kielecczyźnie 1940-1945. Materiały z sesji popularnonaukowej, która odbyła się 27 października 2010 w Kielcach w 70. rocznicę powstania BCh, (red.) St. Durlej, Kielce-Warszawa 2012, str. 19. ISBN 978-83-62171-27-9
  6. ↑ Jako pierwszy użył w rozkazach nr 1, 2 z końca czerwca 1941, nr 4 z 4 sierpnia 1941 r, nazwy WBCH (Wojskowe Bataliony Chłopskie), a w rozkazie nr 3 z 10 sierpnia 1941 oraz piśmie do Komendy Wojewódzkiej Straży Chłopskiej z 10 lipca 1941 użył nazwę BCh (Bataliony Chłopskie), uważając, że w nazwie organizacji winien być zaznaczony jej wojskowy i ideologiczny charakter. Walka o nową Polskę. Bataliony Chłopskie na Kielecczyźnie 1940-1945. Materiały z sesji popularnonaukowej, która odbyła się 27 października 2010 w Kielcach w 70. rocznicę powstania BCh, (red.) St. Durlej, Kielce-Warszawa 2012, str. 19, 98. ISBN 978-83-62171-27-9
  7. ↑ A. Sułowski; U podnóża Gór Świętokrzyskich. Z dziejów Obwodu Opatów ZWZ-AK 1939-1945; Warszawa 1987, s. 63. ISBN 83-211-0865-2
  8. ↑ J. Gmitruk, Konspiracyjny ruch ludowy na Kielecczyźnie 1939-1945, Warszawa 1980, str.110-112, 239. ISBN 83-205-3116-0
  9. ↑ R. Buczek, Na przełomie dziejów. Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945 – 1947, Century Publishing Company LTD, Toronto 1983.str. 304-307. ISBN 0-919786-04-9
  10. ↑ Z. Kaczyński, Władysław Zwiejski „Jaruga”, komendant VI obwodu BCh Opatów, kawaler Virtuti Militari; [w:] Zeszyt Historyczny, Zielony Sztandar, nr 22, 31 maja 2018 r., ISSN 0137-9399
  11. ↑ Kalendarium Zespołu Szkół w Sadowiu, zssadowie.szkolnastrona.pl

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Marian Wojtas: Słownik biograficzny żołnierzy Batalionów Chłopskich. T. IV. Lublin: Wydawnictwo Bestprint, 2007, s. 588. ISBN 978-8360702-23-9.
  • R. Buczek; Na przełomie dziejów. Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945 – 1947; Century Publishing Company LTD, Toronto 1983. ISBN 0-919786-04-9
  • Z. Kaczyński; Władysław Zwiejski „Jaruga”, komendant VI obwodu BCh Opatów, kawaler Virtuti Militari; [w:] Zeszyt Historyczny Zielonego Sztandaru, nr 22, 31 maja 2018 r.
  • Bronisława Goliszewskiego Pamiętnik znaleziony na strychu. Od Krzemieńca przez Londyn do Sopotu 1939-1950-1978, (red.) P. J. Wojtacka, Werset, Londyn-Lublin 2014. ISBN 978-83-63527-52-5
  • J. Gmitruk; Konspiracyjny ruch ludowy na Kielecczyźnie 1939-1945; Warszawa 1980. ISBN 83-205-3116-0
  • A. Sułowski; U podnóża Gór Świętokrzyskich. Z dziejów Obwodu Opatów ZWZ-AK 1939-1945; Warszawa 1987. ISBN 83-211-0865-2
  • Walka o nową Polskę. Bataliony Chłopskie na Kielecczyźnie 1940-1945. Materiały z sesji popularnonaukowej, która odbyła się 27 października 2010 w Kielcach w 70. rocznicę powstania BCh; (red.) St. Durlej, Kielce-Warszawa 2012. ISBN 978-83-62171-27-9
  • Strona Zespołu Szkół w Sadowiu; zssadowie.szkolnastrona.pl
  • Marian Kolus: Miejsca upamiętniające działalność Batalionów Chłopskich w latach 1940-1945 na terenie województwa świętokrzyskiego. Kielce: 2011. ISBN 978-83-88161-39-1.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Zwiejski&oldid=73821223”