Wasyl Bławacki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wasyl Bławacki
Ilustracja
Wasyl Bławacki (przed 1936)
Data i miejsce urodzenia

16 lutego 1889
Stroniatyn

Data i miejsce śmierci

20 marca 1944
Rodatycze

Zawód, zajęcie

adwokat

Narodowość

ukraińska

Tytuł naukowy

doktor

Edukacja

C.K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Multimedia w Wikimedia Commons

Wasyl Bławacki, także jako Bazyli Bławacki; ukr. Василь Блавацький (ur. 16 lutego 1889 w Stroniatynie, zm. 20 marca 1944 w Rodatyczach) – ukraiński doktor praw, adwokat, działacz społeczny i polityczny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 16 lutego 1889 w Stroniatynie[1][2]. W 1908 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości w C.K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie (w jego klasie byli m.in. Kazimierz Ajdukiewicz, Adam Szediwy)[3].[1][2]. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego[1][2]. Po zakończeniu I wojny światowej był szefem działu zagranicznego Ministerstwa Sprawiedliwości Ukraińskiej Republiki Ludowej[1][2].

W połowie 1923 został wpisany na listę adwokatów w Okręgu Listy Adwokackiej w Przemyślu i podjął pracę adwokacką w Sanoku[4][1][2], którą kontynuował w kolejnych latach II Rzeczypospolitej przy tamtejszym Sądzie Okręgowym do 1939[5][6][7][8]. W połowie 1932 zgłosił się jako obrońca chłopów ukraińskich z powiatu leskiego, oskarżonych o zbrodnię rozruchów i użycie przemocy wobec władzy bezpieczeństwa[9][10]. Przed 1939 prowadził działalność adwokacką przy ulicy 3 Maja w Sanoku[11].

W okresie międzywojennym działał społecznie[12], w tym był głównym działaczem kulturalnym społeczności ukraińskiej w mieście[13] (np. w sferze działalności chóru, organizacji koncertów[1][2]). Działał w nurcie Ukraińców skupionych w organizacji „Proswita”[14][2]. W latach 20. był przewodniczącym zarządu „Proswity” w Sanoku[15]. W 1926 założył w Sanoku Łemkowski Związek Spółdzielców i został jego dyrektorem[1][2]. W 1931 wraz z działaczami ukraińskimi był jednym z założycieli Towarzystwa Muzealnego „Łemkowszczyzna” w Sanoku[16]. Prowadził działalność kulturalną i gospodarczą na łemkowskich obszarach wiejskich[17][18]. Należał do sanockiego koła Ukraińskiego Zjednoczenia Narodowo-Demokratycznego (UNDO), innymi działaczami byli adwokaci dr Stepan Wanczycki jako lider[19], dr Eugeniusz Szatyński, Julian Łeńczyk, sędzia Jan Bełej oraz lekarze Wołodymyr Karanowycz i Łemiszko[20]. W wyborach parlamentarnych został wspólnym kandydatem wysuniętym przez środowisko starorusinów i Ukraińców[21]. Kierował Klubem Narciarskim (ukr. Лещетарський клуб – pol. Łeszczetarski Kłub) w Sanoku[22].

Po wybuchu II wojny światowej, klęsce polskiej wojny obronnej i wkroczeniu Niemców do Sanoka, nowym burmistrzem miasta mianowanym przez okupantów został dr Stepan Wanczycki, a w skład ukraińskiego zarządu miejskiego weszli dr Wołodymyr Karanowycz, dr Wasyl Bławacki i Stepan Car[23][24][25][26]. Bławacki pozostawał w zarządzie podczas trwania okupacji niemieckiej ziem polskich[27] (ponadto we władzach byli prof. Bażałuk, Bugiera[28]). Podczas przybycia do Sanoka Hansa Franka małżonki adwokatów Wanczyckiego i Bławackiego były w komitecie witających gubernatora chlebem i solą[29]. Podczas okupacji niemieckiej Bławacki prowadził w Sanoku fabrykę wyrobów spożywczych (Fabrik für Nährmittelerzeugnisse) pod adresem Grüne Gasse[30] i sklep z artykułami spożywczymi[31]. W okresie wojny był przewodniczącym Zjednoczenia Pracy Pracowników Teatru (OPDS), działającego w strukturze Zjednoczenia Pracy przy Ukraińskim Komitecie Centralnym[32].

20 marca 1944 poniósł śmierć w drodze z Sanoka do Lwowa w miejscowości Rodatycze[1]. Według źródeł ukraińskich zginął z rąk polskich żołnierzy[1][2].

Był żonaty (żona zmarła w 1965 w Edmonton), miał dwóch synów i córkę[33].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i Українські вчені та культурні діячі про Лемківщину. Василь Блавацький. lemko.org. [dostęp 2016-10-11]. (ukr.).
  2. ↑ a b c d e f g h i I. D. Krasowski: Василь Блавацький. esu.com.ua. [dostęp 2016-10-11]. (ukr.).
  3. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1908. Lwów: 1908, s. 62, 63.
  4. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 355, nr 14 z 15 lipca 1923. 
  5. ↑ Wiadomości bieżące. Sąd doraźny. „Gospodarz”, s. 2, nr 2 z 15 lutego 1927. 
  6. ↑ Jerzy Kirkiczenko, Marian Kraczkiewicz: Kalendarz sądowy na rok 1930. Warszawa: 1930, s. 176.
  7. ↑ Spis adwokatów na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej , sporządzony według stanu z dnia 1 lipca 1933 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 276, Nr 16 z 31 sierpnia 1933. 
  8. ↑ Jerzy Kirkiczenko, Marian Kraczkiewicz: Kalendarz i informator sądowy na 1939 rok. Warszawa: 1939, s. 277.
  9. ↑ Sąd doraźny w Sanoku na sprawcami rozruchów leskich. „Undo” deleguje obrońców. „Nowiny Codzienne”, s. 1, 85 z 20 lipca 1932. 
  10. ↑ Przed sądem doraźnym w Sanoku. „Prąd”, s. 2, 189 z 21 lipca 1932. 
  11. ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. „Informator Chrześcijański”, s. 5, 1938. Krakowska Kongregacja Kupiecka. 
  12. ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym. Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 609.
  13. ↑ Wojciech Sołtys, Zaludnienie, stosunki narodowościowe, wyznaniowe i zdrowotne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 546–547.
  14. ↑ Włodzimierz Marczak. Ukrainiec w Polsce. „Tygodnik Sanocki”, s. 6, nr 10 z 11 marca 1994. 
  15. ↑ Starostwo powiatowe w Sanoku. Stowarzyszenia i związki 1919–1939 (zespół 23, sygn. 13, nr mikr. 160756). Archiwum Państwowe w Przemyślu, s. 184.
  16. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 613–614.
  17. ↑ Wołodymyr Buczacki: Лемківщина. Історично-Побутова Розвідка. lemko.org, 1959. [dostęp 2016-10-11].
  18. ↑ Julijan Tarnowycz: Лемківщина. Історично-Побутова Розвідка. lemko.org, 1964. [dostęp 2016-10-11].
  19. ↑ Wojciech Sołtys, Stosunki społeczno-polityczne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 564.
  20. ↑ Włodzimierz Marczak: Ukrainiec w Polsce: Dole i niedole w PRL-u. s. 76.
  21. ↑ Wojciech Sołtys, Zaludnienie, stosunki narodowościowe, wyznaniowe i zdrowotne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 547.
  22. ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym. Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 607.
  23. ↑ Tadeusz Kowalski: Eksterminacja ludności na Rzeszowszczyźnie w okresie II wojny światowej (1939–1945). Rzeszów: Towarzystwo Naukowe w Rzeszowie, 1987, s. 28.
  24. ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939–1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 28.
  25. ↑ Andrzej Romaniak: W 70 rocznicę sanockiego września. sanok24.pl, 2009-09-01. [dostęp 2016-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-17)].
  26. ↑ Andrzej Romaniak. Sanocki wrzesień. „Tygodnik Sanocki”, s. 8, nr 36 (1236) z 4 września 2015. 
  27. ↑ Jacek Chrobaczyński, Doświadczenia Września 1939. System okupacji. W latach II wojny światowej i konspiracji, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 635.
  28. ↑ Franciszek Oberc. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Okupacyjna administracja Sanoka 1939–1944. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 105, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  29. ↑ Mieczysław Przystasz. Powiat sanocki w latach 1939–1947. „Rocznik Sanocki”. II, s. 247, 1967. Wydawnictwo Literackie. 
  30. ↑ Amtliches Fernsprechbuch fűr das Generalgouvernement. Deutsche Post Osten, 1942, s. 79.
  31. ↑ Amtliches Fernsprechbuch für den Distrikt Warschau (Urzędowa Książka Telefoniczna dla Dystryktu Warschau 1942). Warszawa: Deutsche Post Osten (Niemiecka Poczta Wschód), 1942, s. 127.
  32. ↑ Енциклопедія українознавства, tom 5, s. 1799, Lwów 2000, ISBN 5-7707-4048-5.
  33. ↑ P. Hiarydczak. Д-р Василь Блавацький Пробудительі дія́ч Лемківщини. „Swoboda”, s. 3, nr 189 z 5 października 1989. (ukr.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wasyl_Bławacki&oldid=73744738”