Wiersze (Czesław Miłosz)

Wiersze

Autor	Jan Syruć (Czesław Miłosz)
Typ utworu	tom poetycki
Data powstania	1935–1940
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Warszawa
Język	polski
Data wydania	wrzesień 1940
Wydawca	wydanie konspiracyjne, maszynopis powielany

Wiersze – konspiracyjny tom poetycki Czesława Miłosza wydany w 1940 w Warszawie pod pseudonimem „Jan Syruć”.

Wiersze Jana Syrucia były pierwszą publikacją poetycką wydaną konspiracyjnie w Warszawie. Zbiorek powstał we wrześniu 1940 roku w mieszkaniu na Dynasach, przepisali go, powielili i oprawili w nakładzie 46 egzemplarzy Janina Cękalska i Jerzy Andrzejewski.

Zbiór miał postać zszytego i oprawionego maszynopisu i składał się z 28 kart. Jako wydawca widniała fikcyjna firma „Brzask”, a tomik ukazał się rzekomo we Lwowie w 1939 roku. Na czarnej kartonowej okładce widniało nazwisko pradziadka pisarza ze strony matki „Jan Syruć” oraz adnotacja „Biblioteka rękopisów wydawnictwa Brzask”.

Jerzy Andrzejewski wspominał:

Antoni Bohdziewicz przyszedł nam z pomocą. Rozporządzał powielaczem oraz papierem. (…) Miłosz przy pomocy zwyczajnego szydła dziurkował arkusze, ja ciąłem czarny papier, a Janina zszywała ozdobnym kordonkiem (…) egzemplarze. (…) Na stole, na tapczanie, na biurku i na podłodze, wszędzie bielały zdradzieckie stronice. Miłosz okropnie się męczył z ordynarnym szydłem, Janina kłuła sobie palce, a ja nie wszystkim arkuszom nadawałem przy pomocy żyletki odpowiedni wymiar. (…) Tworzyliśmy rzecz małą i skromną, za to własnymi rękoma i na przekór koszmarom rzeczywistości.

Tomik zawierał wiersze powstałe w latach 1935–1939, wśród których znalazły się m.in. Ballada mazowiecka, Siena, Piosenka na jedną nutę, Modlitwa wigilijna. Całość otwierał obszerny, złożony z dziesięciu części Wrześniowy poemat, później przedrukowywany w skóconej formie pod tytułem W malignie 1939.

Pierwsza integralna reedycja zbioru, wraz z cyklami Miłosza z 1943 roku Świat i Głosy biednych ludzi, ukazała się w postaci reprintu w 2011 w Bibliotece Więzi. Czteroczęściowa publikacja opatrzona została szczegółowymi komentarzami oraz wspomnieniem Jerzego Andrzejewskiego o wspólnych z Miłoszem konspiracyjnych działaniach edytorskich.

Bibliografia

• Andrzej Zawada, Miłosz, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1996, s. 73-76.
• Andrzej Franaszek, Miłosz. Biografia, Kraków: Znak, 2012, s. 331-332.