Wikipedia:Zajawka wyróżnionego artykułu/Wielka Synagoga w Warszawie

Wielka Synagoga w Warszawie – nieistniejąca obecnie, największa synagoga znajdująca się w Warszawie, przy placu Tłomackie 7. Były symbol żydostwa postępowego Warszawy oraz jedna z najwspanialszych polskich budowli XIX wieku. Uroczyście otwarta 26 września 1878 roku w święto Rosz ha-Szana, czyli żydowski Nowy Rok. Została osobiście wysadzona przez Jürgena Stroopa dnia 16 maja 1943 jako ostatni akt niszczenia przez Niemców getta żydowskiego w Warszawie. W XVIII wieku w Europie Zachodniej został zapoczątkowany ruch hebrajskiego oświecenia, tzw. haskala z centrum w Berlinie. Zwolennicy tego ruchu zgromadzeni wokół Mosesa Mendelssohna propagowali m.in. nowoczesne świeckie nauczanie, podejmowanie pracy w zawodach nie związanych z handlem i rzemiosłem, żądając także emancypacji kobiet i unowocześnienia własnej kultury. Zwolennicy haskali chcieli w Warszawie otworzyć własny dom modlitwy niezależnie od licznych tu ortodoksyjnych wyznawców judaizmu. W ten sposób w roku 1802 wzniesiona została za ówczesnym ratuszem miejskim w Pałacu Jabłonowskich synagoga na ul. Daniłłowiczowskiej, która już wkrótce okazała się za mała. W 1843 w jej miejscu powstała nowa synagoga, która podobnie jak i poprzednia już po kilkunastu latach była za ciasna. Czytaj więcej…