Wikiprojekt:ProjektUpiór

Projekt Upiór

Artykuły i galeria

Uczestnicy i uczestniczki

Źródła

Multimedia w projekcie

Kontakt

Projekt UPIÓR

Adam Mickiewicz, Upiór (początek)

Celem Projektu Upiór jest stworzenie podstaw do wykorzystania potencjału tkwiącego w polskojęzycznych źródłach dotyczących słowiańskiej mitologii poprzez przeprowadzenie kwerendy, stworzenie bibliografii, konkordancji i syntetycznych opisów tradycyjnych wierzeń oraz legendarnych postaci opisanych w klasyce polskiej etnologii (cały materiał należy do domeny publicznej, są to m.in. prace Oskara Kolberga, Zygmunta Glogera i materiały publikowane w prasie fachowej, np. „Wisła”, „Lud”) i literaturze pięknej (przede wszystkim staropolskiej i romantycznej). Następnie – zebranie odesłań do źródeł już udostępnionych w bibliotekach i repozytoriach cyfrowych. Towarzyszące kwerendom opracowania tematu, które w formie artykułów ukazują się na portalu Culture.pl oraz materiały graficzne stworzone przez polskich ilustratorów na podstawie zgromadzonych materiałów umożliwiają otwarcie kolejnego etapu, jakim jest merytoryczna edycja artykułów w Wikipedii z tego właśnie zakresu tematycznego. Upiór, Zmora czy Boginka skorzystają zatem m.in. z zasobów cyfrowych Polony i dobrej jakości innych źródeł, powstaną też artykuły i uzupełnienia w anglojęzycznej Wikipedii.

Kto to robi?

Walka chłopa z upiorem, grafika Macieja Sieńczyka do tekstu Oskara Kolberga

Projekt afiliowany jest przy Instytucie Adama Mickiewicza, a w przestrzeni Wikipedii wpisuje się w działania projektów GLAM-Wiki i EtnoWiki. Zapraszamy do współpracy!

Dlaczego się tym zajmujemy?

Wierzenia ludowe to wciąż niedoceniany i ignorowany element polskiej kultury. Tymczasem stanowiły one podstawę najważniejszych dzieł literatury – czerpie z nich nie tylko poetycka i dramatyczna tradycja romantyzmu z Adamem Mickiewiczem na czele, ich ślad znajdujemy już dużo wcześniej – u Mikołaja Reja, w barokowych wierszach Wacława Potockiego i Elżbiety Drużbackiej, oświeceniowych kompendiach pisanych zarówno przez sceptycznych empiryków, jak i zaangażowanych jezuitów. Czasy poromantyczne przyniosły z kolei wielki, do dziś nieopracowany, korpus dzieł polskich pionierów etnografii. Równocześnie ludowa wyobraźnia pojawiała się w prozie XIX wieku, a wreszcie przeżyła swój chwilowy renesans w twórczości młodopolskiej. Obecnie nieznane, a wręcz wypaczane nawet przez publikacje naukowe, tradycyjne wierzenia znajdują swoje dość odległe echo w powieściach fantasy i opartych na nich grach.

Upiorne skarby – gdzie są?

Instytut Adama Mickiewicza, Warszawa

Przywrócenie temu, co Aleksander Brückner nazwał „mitologią polską”, właściwego miejsca w powszechnej świadomości jest zadaniem wyjątkowym. Odzyskujemy tym samym zapomniany świat wyobraźni przeszłych pokoleń, który pozwala lepiej zrozumieć i odebrać polską kulturę. Co więcej, źródła, które zawierają informacje o tradycyjnych polskich wierzeniach, są wyjątkowo atrakcyjne i stanowią skarbiec gotowych do twórczego wykorzystania i przetworzenia fabuł, opisów i danych. W końcu, co najważniejsze, o ile mitologie i wierzenia świata skandynawskiego, celtyckiego, kultur starożytnych, nie wspominając o wielkiej tradycji grecko-rzymskiej są powszechnie znane, to świat słowiański, a w szczególności polska mitologia ludowa, są mniej znane na świecie. Tymczasem sukcesy polskiej literatury fantastycznej oraz gier wideo, które zapożyczają motywy z ludowych wierzeń świadczą o ogromnym potencjale tego materiału.