Wiktor Deptuła
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci |
16 stycznia 1975 |
| Zawód, zajęcie |
bursztynnik |
| Odznaczenia | |
| Srebrny Krzyż Zasługi | |
Wiktor Deptuła (ur. 22 grudnia 1908 we wsi Surowe, zm. 16 stycznia 1975[1]) – polski artysta ludowy, bursztynnik działający na Kurpiach Zielonych.
Życiorys i praca twórcza[edytuj | edytuj kod]
Ojciec Wiktora Jan oraz matka Marianna z d. Zapadka mieszkali w Surowem i zajmowali się uprawą roli. Również Wiktor Deptała był rolnikiem, mając 10 ha ziemi[2], ale niezależnie od pracy na roli, od roku 1933 wydobywał w okolicy bursztyn i wyrabiał z niego korale oraz inną biżuterię, różańce oraz ozdoby ludowe[3][4][5]. Był kontynuatorem twórczości Jana Chmielewskiego ze swojej rodzinnej wsi[3]. Po wojnie dalej prowadził warsztat bursztynniczy w Surowem[6]. W latach 60. i początkach 70. XX w. uważany był za najlepszego bursztynnika na Kurpiach[6][7]. Wykonał kolie bursztynowe dla zespołu „Mazowsze” oraz zespołu „Kurpianka”[6]. Współpracował z Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży, dla którego wykonał wiele dzieł z jantaru[8], w tym rekonstrukcje ludowych ozdób bursztynowych, np. ważący 722g pająk oraz kierec, a także różaniec z krzyżykiem, sznur z mentalem i pasją[9]. Wyroby W. Deptuli są także w kolekcji Muzeum Ziemi PAN w Warszawie oraz muzeum w Nowogrodzie[10]. Brał udział w wystawach i targach sztuki ludowej, np. w wystawie twórczości Kurpiów Zielonych i Kurpiów Białych w Pułtusku w 1949[11], był też współpracownikiem Adama Chętnika[12].
Ożenił się z Rozalią z d. Dąbkowską, mieli 2 córki i trzech synów[13].
Pochowany na cmentarzu we wsi Czarnia[14].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[6].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
O artyście w 1969 powstał film „Wiktor Deptuła. Bursztyniarz” nakręcony przez zespół Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pajka S., 2008: Deptuła Wiktor, w: Słownik biograficzny Kurpiowszczyzny XX wieku, strona 205. Wyd. Niezależne Obywatelskie Stowarzyszenie Kurpik i Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Kadzidło.
- ↑ Pajka 2008, s. 205
- ↑ a b Bernard Kielak, Artyści ludowi województwa ostrołęckiego, Ostrołęka 1984, s. 22.
- ↑ Strój kurpiowski z Puszczy Zielonej [online], strojeludowe.net [dostęp 2024-01-18] (pol.).
- ↑ Pajka 2008, s. 205
- ↑ a b c d Adam Bakuła, Bursztyniarstwo na terenie Kurpiowskiej Puszczy Zielonej w XIX i XX wieku [online], www.bursztyn.kurpie.com.pl, 2006 [dostęp 2024-01-18].
- ↑ a b Małgorzata Jaszczołt, Kurpiowskie bursztyny z kołowrotka. Surowe 1969 vs 2018 [online], ethnomuseum.pl [dostęp 2024-01-18].
- ↑ 75-lecie Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży [online], Amber Portal, 16 października 2023 [dostęp 2024-01-18] (pol.).
- ↑ Kosmowska-Ceranowicz B., Konart T., 1989: Tajemnice bursztynu. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, str. 153, 178, 182. ISBN 83-217-2665-8, OCLC 830081120
- ↑ Pajka 2008, s. 205
- ↑ Janina Stankiewiczowa, Pokonkursowa wystawa kurpiowskiej sztuki ludowej w Pułtusku, „Polska Sztuka Ludowa”, 4 (7–8), 1949, s. 247.
- ↑ Pajka 2008, s. 205
- ↑ Pajka 2008, s. 205
- ↑ Pajka 2008, s. 205