Wincenty Kitlas

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wincenty Kitlas
Włodzimierz Knopniński
Kapitan marynarki Kapitan marynarki
Data i miejsce urodzenia

21 stycznia 1887
Dubin

Data i miejsce śmierci

1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Błękitna Armia
 Marynarka Wojenna (II RP)

Formacja

Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej

Jednostki

Armia Polska we Francji,
42 pułk piechoty,
Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Wincenty Kitlas, ps. „Włodzimierz Knopniński”[1] (ur. 21 stycznia 1887 w Dubinie, pow. rawicki, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – kapitan Polskiej Marynarki Wojennej, kawaler Krzyża Walecznych, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Jana i Anny. W 1914 wcielony do armii niemieckiej[2]. Został marynarzem niemieckiej marynarki wojennej. Następnie wstąpił w 1918 do Armii gen. Hallera we Francji, gdzie awansował do stopnia podporucznika[3]. Od 1919 w Wojsku Polskim. Uczestnik wojny 1920. 23 stycznia 1920 był zastępcą dowódcy 6 kompanii 42 pułku piechoty. Kompania była oddziałem desantowym pociągu pancernego „Hallerczyk”. Oddział zajął grudziądzkie mosty na Wiśle[1].

W okresie międzywojennym pozostał w wojsku. W 1922 był porucznikiem marynarki (starszeństwo z dniem 1 czerwca 1919 i 16 lokatą w korpusie oficerów rzeczno–brzegowych, oddział macierzysty Kierownictwo Marynarki Wojennej)[4]. Skierowano go do Flotylli Pińskiej. W 1923 i 1924 w stopniu porucznika marynarki był dowódcą Oddziału Wartowniczego Portu Wojennego Pińsk[5]. 3 maja 1926 awansował do stopnia kapitana marynarki (starszeństwo z dniem 15 sierpnia 1924 i 3 lokatą w korpusie rzeczno–brzegowym)[6]. 4 lutego 1927 w stopniu kapitana został przeniesiony w stan spoczynku[7]. W 1939 został przeniesiony jako kapitan stanu spoczynku z korpusu rzeczno-brzegowego Marynarki Wojennej do grupy administracji Korpusu Osobowego Oficerów Służb Marynarki Wojennej.

W 1935 jako mieszkaniec Rawicza wsparł finansowo Fundusz Obrony Morskiej[8][9]. Działał w organizacjach społecznych, był instruktorem Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej w Rawiczu, prowadził zajęcia na kursach informacyjnych[10]. W 1936 został wybrany do Zarządu Miejskiego Komitetu Funduszu Pracy[11]. Włączył się czynnie w działalność Funduszu Obrony Morskiej. Wygłaszał referaty na spotkaniach Ligi Morskiej i Kolonialnej[12]. Pracował w Gdyni jako sekretarz Obwodu Morskiego LOPP.

W sierpniu 1939 zmobilizowany do Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie[2]. Podczas kampanii wrześniowej podjęto decyzję o ewakuacji KMW z Warszawy. Zgodnie wytycznymi Naczelnego Dowództwa z 5 września admirał Jerzy Świrski wydał rozkazy dotyczące ewakuacji KMW do Pińska. Skład Kierownictwa został podzielony na dwie grupy. Wincenty Kitlas był w grupie, która ewakuowała się koleją, pod dowództwem kontradmirała Ksawerego Czernickiego. Po przybyciu do Pińska 8 września 1939 KMW znów się podzieliło. Większa część stanu osobowego, udała się pociągiem do Brodów, a następnie do Równego. Wobec uszkodzenia torów transport skierowano na stację Klewań. Ze stacji już pieszo grupa udała się w kierunku Łunińca. W miejscowości Deraźne, do kontrad. Czernickiego dotarła wiadomość o agresji sowieckiej na Polskę. Zezwolił on kilku oficerom by dołączyli do oddziałów KOP walczących z wojskami radzieckimi. Pozostała część zespołu KMW (około 160 osób) pozostała w Deraźnym. Nawiązano rozmowy z Armią Czerwoną. Po aresztowaniu Czernickiego wraz z delegacją prowadzącą negocjacje, reszta grupy rozproszyła się[13]. W niewyjaśnionych okolicznościach Kitlas dostał się do niewoli. Według stanu na kwiecień 1940 był jeńcem obozu w Kozielsku. W obozie przebywał w ubraniu cywilnym[1]. Między 15 a 17 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD[14] – lista wywózkowa 032/1, poz. 8, nr akt 3.56 z 14.04.1940[15]. Został zamordowany między 16 a 19 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim[16][14][17]. Zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943, zapis w dzienniku ekshumacji pod datą 25.05.1943. Przy szczątkach znaleziono legitymację oficerską MSWojsk, książeczkę PKO, legitymacje urzędnika państwowego, zaświadczenie lekarskie[18]. Figuruje na liście AM-248-3112 i liście Komisji Technicznej PCK pod numerem: GARF-114-03112. W spisie AM i PCK widnieje adnotacja, że był w ubraniu cywilnym. Nazwisko Kitlasa znajduje się na liście ofiar (pod nr 03112) opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 163 i w Nowym Kurierze Warszawskim nr 159 oraz w Kurierze Częstochowskim nr 161 z 1943.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Mieszkał w Rawiczu a następnie w Gdyni, na ul. Morskiej 78[19]. Żonaty z Pelagią z Byczkowskich, miał dwóch synów. 2 września 1944 r. w walkach z Niemcami w czasie Powstania Warszawskiego na Sadybie polegli piętnastoletni Roman Kitlas „Żmudzin” i dziewiętnastoletni Zdzisław Kitlas „Kot”[20].

Pozostawił wspomnienia o Grudziądzu z 1920 roku.

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia majora[21]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
  • УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.
  • Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.
  • Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.).Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Piotr Skonieczka, KMDG – Biuletyn 4 (157) [online], sylwiak.pythonanywhere.com [dostęp 2018-01-27].
  2. ↑ a b Dariusz Nawrot, Zbrodnia katyńska w dziejach Polskiej Marynarki Wojennej, „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej” (R. LI, Nr 1 (180)), 2010, s. 156.
  3. ↑ a b Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2000, s. 265.
  4. ↑ Lista Starszeństwa Oficerów Zawodowych, Warszawa: MSWojsk., 1922, s. 416.
  5. ↑ Kadry Morskie Rzeczypospolitej, t. V, Gdynia 2011, s. 216, 217.
  6. ↑ „Dziennik Personalny” (R. 7, Nr 18), Warszawa: MSWojsk., maj 1926, s. 134.
  7. ↑ „Dziennik Personalny” (R. 8, Nr 5), Warszawa: MSWojsk., 5 lutego 1927, s. 43.
  8. ↑ „Informator Urzędowy Powiatu Gnieźnieńskiego” (R. 84, Nr 16), Gniezno, 9 marca 1935, s. 2.
  9. ↑ „Orędownik Powiatowy” (R. 1935, Nr 14), Szamotuły: Urząd Starościński, 4 kwietnia 1935, s. 1.
  10. ↑ „Kurjer Poznański” (R. 30, Nr 589), Poznań, 22 grudnia 1935, s. 8.
  11. ↑ „Kurjer Poznański” (R. 31, Nr 89), 23 lutego 1936, s. 11.
  12. ↑ Wiadomości Potoczne, „Kurjer Poznański” (R. 29, Nr 117), Poznań, 14 marca 1935, s. 8.
  13. ↑ Dariusz Nawrot, op. cit., s. 138-141
  14. ↑ a b УБИТЫ В КАТЫНИ, Moskwa 2015, s. 381.
  15. ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 668.
  16. ↑ Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943, s. 248.
  17. ↑ Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online], lublin.ap.gov.pl [dostęp 2018-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-07] (pol.).
  18. ↑ Rozpoznane ofiary, „Nowy Kurier Warszawski” (R. 5, nr 159), Warszawa, 7 lipca 1943, s. 2.
  19. ↑ Gdyńska Lista Katyńska, „Miasto Gdynia w okresie II Wojny Światowej” (2015, Z. 9), Gdynia, wrzesień 2015, s. 4.
  20. ↑ Dumni ze swojej ojczyzny, „gosc.pl”, 9 marca 2012 [dostęp 2018-01-27].
  21. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  22. ↑ Dęby Pamięci w Parku im. Ignacego Paderewskiego [online], bejsment.com [dostęp 2018-01-27] (ang.).
  23. ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk., 1923, s. 1441.
  24. ↑ „Dziennik Personalny” (R. 6, Nr 35), Warszawa: MSWojsk., 25 marca 1925, s. 166.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wincenty_Kitlas&oldid=69184945”