Wincenty Nowaczyński

Wincenty Nowaczyński

pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	16 marca 1883 Kamionna, Królestwo Prus
Data i miejsce śmierci	31 stycznia 1940 Poznań, III Rzesza
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska
Jednostki	68 Pułk Piechoty 3 Brygada Ochrony Pogranicza 1 Brygada Ochrony Pogranicza
Stanowiska	dowódca pułku dowódca brygady
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa Wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa obrona Warszawy (1939)
Odznaczenia

Wincenty Nowaczyński (ur. 16 marca 1883 w Kamionnej, zm. 31 stycznia 1940 w Poznaniu) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 16 marca 1883 w Kamionnej w dawnym pow. miedzychodzkim, w rodzinie Jana i Nepomucyny z d. Łuka. Absolwent seminarium nauczycielskiego w Paradyżu i Międzyrzeczu. Nauczyciel w latach 1903–1914. W sierpniu 1914 zmobilizowany do Armii Cesarstwa Niemieckiego. Walczył na froncie rosyjskim i rumuńskim w szeregach 6, a następnie 333 pułku piechoty 89 Dywizji Piechoty.

20 lutego 1919 przyjęty został do Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim i przydzielony do 3 pułku Strzelców Wielkopolskich, późniejszego 57 pułku Piechoty Wielkopolskiej. Dowodził kompanią, a od 10 marca 1919 – III batalionem. W listopadzie 1919 przeniesiony do 11 pułku Strzelców Wielkopolskich, późniejszego 69 pułku Piechoty Wielkopolskiej na stanowisko dowódcy II batalionu. Od 29 lipca 1919 walczył na froncie polsko-bolszewickim, dowodził w nim odcinkiem Mińsk–Bobrujsk. Brał udział w zdobyciu Ichumienia i Berezyny. Do czerwca 1920 jako dowódca II batalionu 68 pułku Piechoty Wielkopolskiej, później już jako dowódca pułku które sprawował do grudnia 1927. W czasie wojny z bolszewikami, 22 lipca 1920, nad Niemnem został ciężko ranny. Do 27 września tego roku leczył się w szpitalu w Grodzisku Wlkp.

W listopadzie 1927 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza i mianowany dowódcą 3 Brygady Ochrony Pogranicza w Wilejce z równoczesnym przeniesieniem do kadry oficerów piechoty. W lipcu 1929, w związku z rozformowaniem 3 Brygady OP, został przeniesiony służbowo na stanowisko dowódcy 1 Brygady Ochrony Pogranicza w Zdołbunowie. Z dniem 30 września 1932 przeniesiony został w stan spoczynku. W 1936 nabył gospodarstwo rolne w Izdebnie.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 uczestniczył w obronie Warszawy. Pełnił funkcję delegata komendanta miasta Warszawy przy gen. bryg. Zulaufie, dowódcy Odcinka „Warszawa–Wschód”. Po kapitulacji załogi stolicy trafił do niewoli niemieckiej. 14 października 1939, po zwolnieniu z niewoli, powrócił do Izdebna. Dwa dni później, w Chrzypsku Wielkim został zatrzymany przez Gestapo i aresztowany w Międzychodzie, a następnie w Skwierzynie. 31 stycznia 1940 przetransportowany do Fortu VII w Poznaniu i tam zamordowany.

29 listopada 2018 Prezydent RP Andrzej Duda, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, mianował go pośmiertnie na stopień generała brygady.

Wincenty Nowaczyński od 1905 był żonaty z Martą z domu Kurek, z którą miał czworo dzieci.

Awanse

• podporucznik – 23 listopada 1915
• porucznik – 4 kwietnia 1919
• kapitan – 1919
• major – wrzesień 1920
• podpułkownik – 4 lutego 1922, 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 151. lokatą w korpusie oficerów piechoty
• pułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 24. lokatą w korpusie oficerów piechoty
• generał brygady – pośmiertnie 29 listopada 2018

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2801 – 20 maja 1921
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Niepodległości
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Odznaka za Rany i Kontuzje
• Krzyż Laterański (1932, Stolica Apostolska)
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”

Galeria

• 
  Tablica pamiątkowa w skwierzyńskich koszarach poświęcona płk. Wincentemu Nowaczyńskiemu.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Jarosław T. Łożyński, Wincenty Nowaczyński (1883-1940), „Informator Międzychodzki” Nr 11 (53) z 21 listopada 2008 r., ISSN 1733-3466
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.