Wincenty Rutkowski
 podpułkownik artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 lipca 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1953 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki |
237 Pułk Artylerii Lekkiej |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Późniejsza praca |
urzędnik |
| Odznaczenia | |
  
| |
Wincenty Rutkowski[1] ps. „Haszysz”, „Żwan”, „Kujawa” (ur. 17 lipca 1895 w Słońsku, zm. 1953 we Wronkach) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Wojciecha Rutkowskiego, rolnika, i Łucji z Walczaków. Za mówienie po polsku w szkole w Słupsku, został na dwa tygodnie zaaresztowany przez Niemców. Uczęszczał do gimnazjum w Inowrocławiu a potem w Poznaniu, gdzie 22 czerwca 1915 r. został wcielony do niemieckiego wojska do 237 pułku artylerii lekkiej w Białogardzie i przydzielony na front francuski. Walczył pod Lasem Argońskim, pod Vienne-Varennes i pod Verdun, został ranny. Po wyleczeniu, wysłano go na front rosyjski i po bitwie po Sarmogoniem został odznaczony Krzyżem Żelaznym II kl. W kwietniu walczył na froncie francuskim pod Saint Quentin, a potem na Reine. Po podejrzeniu o dezercję uciekł z więzienia do Ojczyzny.
29 grudnia 1918 r. włączył się do organizacji powstańczych w powstaniu wielkopolskim. Za zdobycie stacji kolejowej w Radziwiłłowie dostał Krzyż Waleczny 22 maja 1919 r. Za udział w wojnie polsko-bolszewickiej odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari 30 sierpnia 1920 r.
W latach 1921–1924 pełnił służbę w 1 pułku artylerii górskiej w Nowym Sączu[2][3]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 13. lokatą w korpusie oficerów artylerii[4]. 12 lutego 1923 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski awansował go z dniem 1 stycznia 1923 roku na porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1921 roku i 10. lokatą w korpusie oficerów artylerii[5]. W listopadzie 1924 roku został przydzielony do 4 Dywizji Kawalerii we Lwowie na stanowisko adiutanta dowódcy artylerii konnej dywizji[6][7]. Do kwietnia 1934 roku pełnił służbę w 10 dywizjonie artylerii konnej w Jarosławiu[8][9]. W kwietniu 1934 został przeniesiony do 24 pułku artylerii lekkiej w Jarosławiu z równoczesnym przydziałem do Wojskowego Sądu Rejonowego Jarosław, na okres od 1 maja 1934 do 30 kwietnia 1936 roku[10]. Na stanowisku oficera sądowego Wojskowego Sądu Rejonowego Jarosław pozostawał do 1939. W międzyczasie został przeniesiony do korpusu oficerów administracji[11].
Od 1940 roku, w czasie okupacji niemieckiej był komendantem Inspektoratu Rejonowego ZWZ-AK Przemyśl. W 1944 roku, w czasie akcji „Burza”, dowodził Inspektoratem AK Podkarpacie (Sanok – Jasło – Krosno – Brzozów), na którego bazie odtworzona została 22 Dywizja Piechoty AK. W latach 1945–1946 stał na czele organizacji „NIE” i WiN. W latach 1946–1947 był komendantem Okręgu Śląsko-Dąbrowskiego WiN, a w 1947 roku komendantem Okręgu „Wybrzeże” WiN. Aresztowany, śledzony przez UB, sądzony, poniósł śmierć w Zakładzie Karnym we Wronkach.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Wincenty II Rutkowski”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 329, 853, tu jako Wincenty Stefan Rutkowski.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 775, 830.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 215.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 15 lutego 1923 roku, s. 103.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924 roku, s. 689.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 81, 695, 754.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 424, 481.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 201, 722.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 175.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 874.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 36.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Irena Chodorowska-Dzikiewicz: Dramat ppłk Stefana W. Rutkowskiego – „Haszysza”, dowódcy 22 Dywizji Piechoty Górskiej, inspektora AK „Podkarpacie” (Krosno, Jasło, Brzozów, Sanok) = Jego łączniczki / Irena Chodorowska-Dzikiewicz („Sparta”) i Lech Dzikiewicz]. – Warszawa – Tuchów: Mała Poligrafia Redemptorystów, 1997.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Członkowie NIE
- Członkowie Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość
- Komendanci Inspektoratów AK
- Ludzie związani z Krosnem
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Polacy – żołnierze Armii Cesarstwa Niemieckiego w I wojnie światowej
- Podpułkownicy artylerii II Rzeczypospolitej
- Polskie ofiary represji stalinowskich
- Powstańcy wielkopolscy (1918–1919)
- Uczestnicy akcji „Burza”
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1895
- Więźniowie polityczni zmarli w więzieniach Polski Ludowej 1944–1956
- Więźniowie więzienia we Wronkach (Polska Ludowa)
- Zmarli w 1953
- Ludzie związani z Jarosławiem (Polska)
- Oficerowie 24 Pułku Artylerii Lekkiej
- Oficerowie 10 Dywizjonu Artylerii Konnej
- Oficerowie dowództwa 4 Dywizji Kawalerii (II RP)