Wiranowscy
| |
| Kraj |
|
|---|---|
| Założyciel |
Osip (Josif) Wiranowski |
| Rok założenia | |
| Pochodzenie etniczne | |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Wiranowscy – dworski ród Imperium Rosyjskiego pochodzenia szlacheckiego. Ród Wiranowskich był wspomniany w 6 części dworskiej Księgi genealogicznej guberni podolskiej.
Historia rodu[edytuj | edytuj kod]
Wiranowscy wywodzą się z ziem Korony Polskiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Założyciel rodu – Osip (Josif) Wiranowski (zmarł w 1709 roku) – był właścicielem wsi Woronicy w województwie bracławskim.
W końcu XVIII wieku ród podzielił się na dwie gałęzie, których założycielami byli synowie Antoniego Wiranowskiego s. Iwana, mającego dziesięcioro dzieci.
Gałąź polska[edytuj | edytuj kod]
Gałąź polską – katolicką – stanowią potomkowie Michała Wiranowskiego s. Antoniego. Nieznane są dokładne losy jej pierwszych przedstawicieli. Na przestrzeni XIX wieku mieszkali w Besarabii (Raszców), Charkowie, a także w guberniach: podolskiej (Biloche) i chersońskiej (Balta-Józefgród).
Alojzy Wiranowski był asystentem farmaceuty na uniwersytecie charkowskim oraz właścicielem ziemskim w guberni charkowskiej.
Wilhelm Wincenty Wiranowski był absolwentem Charkowskiego Instytutu Technologicznego z tytułem inżyniera-technologa. Pracował jako inżynier technolog w obsłudze projektowej zarządu kolei Charków–Nikolajew. Wraz z rodziną mieszkał i pracował w guberniach: wileńskiej, charkowskiej i połtawskiej. Po jego śmierci w 1917 roku żona – Zofia Ostrowska[1] – wraz z dziećmi przeniosła się do Republiki Litewskiej (Posandrów, Rosienie, Kowno) skąd wywodziła się jej rodzina.
Syn Wilhelma Wincentego – Zygmunt Wiranowski po studiach rolniczych w Poznaniu, zakończonych uzyskaniem tytułu inżyniera rolnika, przez pewien czas był asystentem profesora na uczelni, po czym został dyrektorem fabryki bekonów w Dubnie na Wołyniu. II wojnę światową spędził w Warszawie. Członek (filister) korporacji akademickiej Arkonia[2]. W okresie powojennym mieszkał kolejno w Krakowie, Katowicach, Sopocie i Warszawie. Zmarł tragicznie w wypadku motocyklowym w Warszawie, w 1965[3]. Jego potomkowie żyją obecnie w USA (stany: Floryda, Nowy Jork, Colorado, Georgia).
Po II wojnie światowej córka Wilhelma – Irena Wiranowska (zam. Sienkiewicz) repatriowała wraz z rodziną do Polski (Wrocław), gdzie w dalszym ciągu mieszkają jej potomkowie.
Gałąź rosyjska[edytuj | edytuj kod]
Gałąź rosyjską – prawosławną – stanowią potomkowie Mikołaja Wiranowskiego s. Antoniego, uczestnika obrony Sewastopola. Mężczyźni z tej gałęzi rodu zgodnie z rodzinną tradycją byli aktywnymi uczestnikami wojny rosyjsko-japońskiej i I wojny światowej. Syn Mikołaja Wiranowskiego – generał porucznik Jerzy Wiranowski został w 1918 roku naczelnikiem sztabu pomocnika głównodowodzącego armiami frontu Rumuńskiego. Wielu z Wiranowskich walczyło w czasie Wojny Domowej w Armii Ochotniczej i Siłach Zbrojnych Południa Rosji. Sześciu z nich zginęło.
W późniejszym okresie miała miejsce emigracja znacznej części członków tej gałęzi rodu. Początkowo do Jugosławii, a następnie do Francji. Członkowie rodu, którzy nie wyemigrowali – pozostali w Odessie i Rostowie nad Donem. We Francji Wiranowscy imali się różnych zawodów, kultywując jednak rosyjskie tradycje. Jerzy Wiranowski s. Borysa, a zarazem wnuk Jerzego Wiranowskiego, skończył Instytut Elektrotechniczny (obecnie, Narodowy Instytut Politechniczny w Grenoble). Piotr Wiranowski, s. Mikołaja, był starostą cerkiewnym kościoła prawosławnego w Tulonie.
Pozostały w Odessie Mikołaj Wiranowski, s. Jerzego, został subdiakonem episkopatu odeskiego, a tym samym dyrygentem chóru biskupiego i kompozytorem cerkiewnym. Założył dynastię muzyków.
Zwycięstwo Związku Radzieckiego w II wojnie światowej odrodziło «francuskich» Wiranowskich (Borysa Wiranowskiego s. Jerzego, – członka Związku Młodorosjan i Związku Patriotów Rosyjskich – jego żony Tatiany oraz syna Jerzego) i pozwoliło im wrócić do ojczyzny.
Córka Borysa Wiranowskiego – Irena pozostała we Francji wraz z mężem Sergiejem Nikołajewem s. Włodzimierza (morganatycznym potomkiem wielkiego kniazia Mikołaja Starszego s. Mikołaja). Repatrianci legitymujący się paszportem nansenowskim zostali wysłani na stepy okręgu Czkałowskiego. Borys Wiranowski s. Jerzego został skazany na 25 lat pozbawienia wolności. Od 1947 roku do 1955 roku przebywał w łagrach koło Potmy. Po ich opuszczeniu został rehabilitowany. Jego syn Jerzy Wiranowski w 1968 roku kierował fabryką wyrobów elektromechanicznych w Orsku.
Syn Jerzego Wiranowskiego – Borys Wiranowski – jest członkiem Zgromadzenia Dworzan Gubernii Sankt-Petersburg i «Union de la Noblesse Russe» (Związku Dworzan Rosyjskich, Francja).
Przedstawiciele rosyjskiej gałęzi rodu mieszkają obecnie w Rosji (Sankt-Petersburg, Orsk), na Ukrainie (Odessa), we Francji (Prowansja), Niemczech (Darmstadt) i USA (stany: Floryda).
Herb[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnie Wiranowscy posługiwali się odmianą trzecią herbu Belina[4].
W 1839 roku w Imperium Rosyjskim nadany im został herb: «Trzy złote podkowy na czarnym polu (2:1). Szczyt zwieńczony hełmem rycerskim z koroną. Na hełmie: czarne orle skrzydło. Labry w kolorze czarnym podbite złotem». Herb rodowy umieszczono w XI części «Powszechnego Herbarza» (№ 47)[5]
Drzewo genealogiczne[edytuj | edytuj kod]
| Osip (Josif) Wiranowski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Michał | Siemion | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Iwan | Antoni | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Antoni | Mikołaj | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Michał | Ignacy, Helena (zam. Bronikowska), Zofia (zam. Lipkowska), Маrta-Maria (zam. Ogorewicz) | Mrianna-Kunegunda, Tekla, Juliana (zam. Jegunowa) | Bartłomiej- Jakub | Mikołaj | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ludwik, Ignacy | Franc | Antoni, Stefan | Adam- Antoni | Faustyn- Mikołaj | Ignacy, Albin, Hipolit | Konstanty | Aleksander, Mikołaj, Iwan |  Jerzy | Elżbieta, Natalia, Maria (zam. Silina) |  Piotr | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Julian | Wilhelm | Eugeniusz | Alojzy | Piotr, Paweł, Leonard | Feliks, Stanisław | Mikołaj | Borys, Elżbieta (zam. Tojakina), Nina, Konstanty | Borys | Jerzy |  Mikołaj | Helena (zam. 1.Smoliakowa, 2.Fiodorowa), Włodzimierz | Tatiana (zam. Wiranowska), Jerzy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Мichał- Аlojzy | Wilhelm- Wincenty | Franc, Włodzimierz | Lew | Tatiana, Natalia | Jerzy | Irina (zam. 1.Winkler, 2.Nikolajewa) | Andżelina | Jerzy | Helena ((zам. Rożkowa) | Natalia (zam. Kalougina) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zygmunt | Irena (zam. Sienkiewicz) | Borys | Mikołaj | Irina | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jan-Zygmunt | Marzena (zam. Stewart) | Natalia (zam. Babkina) | Julia (zam. Mizzi-Wiranowska) | Helena (zam. Bohonska) | Antoni | Marina (zam. Władimirowa) | Jerzy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Маrk | Kаtherine | Mikołaj | Olga | Maria | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zora Gloria | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ostrowski – Genealogia rodziny, herbarz, rodowód.
- ↑ Korporacja Akademicka „Lauda”.
- ↑ Nekrologi.pl.
- ↑ Tablice odmian [online], akromer.republika.pl, 8 września 2012 [zarchiwizowane z adresu 2012-09-08].
- ↑ Powszechny herbarz rodzin dworskich Imperium Rosyjskiego. Т. XI. № 47.
Literatura i źródła[edytuj | edytuj kod]
- Вирановские // Санкт-Петербургское губернское Дворянское Собрание. 2008. № 3. С. 5 (Zgromadzenie Dworzan Gubernii Sankt-Petersburg).
- Вирановские // Дворянский календарь: Справочная родословная книга российского дворянства. – М: «Старая Басманная», 2013. – Тетрадь 17. С.79-95.
- Gajl T. Polish Armorial Middle Ages to 20th Century. – Gdańsk: L&L, 2007. – ISBN 978-83-60597-10-1
- Drzewo genealogiczne Wiranowskich