Wit Gruszka

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wit Gruszka
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Wit Czesław Gruszka

Data i miejsce urodzenia

15 czerwca 1926
Czeladź

Data i miejsce śmierci

4 czerwca 2010
Mysłowice

Zawód, zajęcie

samorządowiec, działacz społeczny

Multimedia w Wikimedia Commons
Promocja książki Wita Gruszki Filozofia Istnienia w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Czeladzi, 2006
Spotkanie z przewodniczącym Światowego Związku Żydów Zagłębia Abrahamem Greenem. Od lewej: Bianca Green, Wit Gruszka, Abraham Green, Maria Gruszka
Stanisław Dyszy, Zbigniew Szaleniec i Wit Gruszka

Wit Czesław Gruszka (ur. 15 czerwca 1926 w Czeladzi, zm. 4 czerwca 2010 w Mysłowicach) – polski regionalista i samorządowiec, działacz społeczny, autor publikacji o tematyce regionalnej (Czeladź) i filozoficzno-religijnej.

Edukacja i działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny związanej z Czeladzią od pokoleń, był synem Ludwika, wieloletniego pracownika kopalni „Czeladź"[1], członka Rady Miejskiej Czeladzi. Ukończył szkołę podstawową w rodzinnym mieście, potem gimnazjum w Siemianowicach Śląskich i Liceum Pedagogiczne w Sosnowcu. Przez krótki czas studiował socjologię na Uniwersytecie Wrocławskim. Pracował jako nauczyciel w szkole podstawowej w Czeladzi i w szkole w Sosnowcu. Od 1953 był urzędnikiem miejskim: podinspektorem szkolnym w Wydziale Oświaty Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (Urzędu Miejskiego) w Czeladzi, następnie od 1959 kierownikiem Referatu Wojskowego, potem inspektorem archiwistą. W okresie PRL nie udzielał się w organizacjach politycznych i społecznych, był jedynie od 1966 członkiem Polskiego Związku Filatelistów[2], w którym przewodniczył komisjom rewizyjnym koła w Czeladzi oraz oddziału sosnowieckiego. Od początku istnienia był też członkiem Stowarzyszenia Miłośników Czeladzi (1983), a po 1989 działał w Klubie Rodów Czeladzkich[3][4].

W latach 1994–2002 przez dwie kadencje był radnym Rady Miejskiej Czeladzi[1]. W 1994 został wybrany z listy komitetu lokalnego „Czeladź 1994", cztery lata później – z listy komitetu „Nowa Czeladź". W obu kadencjach przewodniczył komisji inwentaryzacyjnej Rady Miejskiej.

Był inicjatorem obchodów stulecia urodzin wybitnego czeladzianina, fizyka i wynalazcy Józefa Mazura w listopadzie 1996, w tym nadania uczonemu pośmiertnie godności honorowego obywatela miasta[1]. Rocznicy tej towarzyszyła msza w kościele pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika w Czeladzi, w czasie której na ścianie kościoła odsłonięto tablicę pamiątkową, a w uroczystej sesji Rady Miejskiej wzięli udział przedstawiciele środowiska naukowego Warszawy, Wrocławia, a także Wojska Polskiego[5]. Osobie Mazura poświęcił Gruszka broszurę biograficzną Józef Mazur - badacz chmur i mgieł (Czeladź 1996).

Działalność publicystyczna[edytuj | edytuj kod]

Był autorem szeregu publikacji, poświęconych przede wszystkim przeszłości rodzinnego miasta i ludziom z nim związanych, publikowanych w samorządowym miesięczniku „Echo Czeladzi", „Gościu Niedzielnym", „Zeszytach Czeladzkich", „Niedzieli" i innych periodykach. Na łamach „Echa Czeladzi" publikował cykl historyczny „Wydarzenia sprzed lat, czyli repetitio est mater studiorum" (m.in. Tu mówi Polskie Radio. W 75 rocznicę powstania radia w Polsce i pierwszym radiu w Czeladzi oraz innych przemianach cywilizacyjnych, 2000, nr 6, s. 15; Od burmistrza do ...burmistrza, 1997, nr 11, s. 17; Bractwo św. Anny w Czeladzi, 2002, nr 9, s. 16; Jak to drzewiej bywało, cztery części opisujące obyczaje mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego[6], 1998, numery 3–6). Prezentował też sylwetki osób związanych z Czeladzią, m.in. skoczka w dal Henryka Grabowskiego, grawera i projektanta znaczków pocztowych Czesława Słani, twórcy miniaturowych książek Zygmunta Szkocnego, wieloletniego organisty czeladzkiego Henryka Krysiaka (Piękny jubileusz Henryka Krysiaka. 60 lat za organowym manuałem, „Echo Czeladzi", 1999, nr 12, s. 10), policjanta zamordowanego w Katyniu Szczepana Stradowskiego (Policjant Szczepan Stradowski, „Echo Czeladzi", 2002, nr 6, s. 17). Regionalna bibliografia Czeladzi (do 2008 włącznie) podaje łącznie niemal 50 publikacji Wita Gruszki[7].

Poza wspomnianą broszurą o prof. Józefie Mazurze wydał esej filozoficzno-religijny Filozofia Istnienia (2003), a także utwory dramatyczne Anioł Wizytek (Czeladź 2007, nawiązujący do wydarzeń religijnych z XVII wieku)[8] i Nie zabijaj! (Czeladź 2004, dotyczący losu Polaków w czasie II wojny światowej)[9]. Przez większość życia notował wydarzenia z życia prywatnego, a także społecznego w kraju i na świecie, pozostawiając rodzinie bogate archiwum rękopiśmienne w dziesiątkach zeszytów[10]

Był laureatem wyróżnień w konkursach wspomnieniowych: w 1987 w konkursie Śląskiego Instytutu Naukowego i „Dziennika Zachodniego" dotyczącym generała Jerzego Ziętka, w 1989 w konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich i „Gazety Wyborczej" „Opisz te wybory" za relację Dni, które pisała historia[1].

W 2005 z okazji wydania dramatu Nie zabijaj! Klub Rodów Czeladzkich zorganizował mu uroczysty wieczór autorski[9]. Był również Gruszka laureatem Nagrody Miasta Czeladź (1995)[1].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1988), Złotym Krzyżem Zasługi (1983), złotą odznaką "Zasłużony w Rozwoju Województwa Katowickiego" (1982). Otrzymał ponadto wyróżnienia filatelistyczne – Brązową, Srebrną i Złotą Odznakę Honorową Polskiego Związku Filatelistów[11].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1960 ożenił się z Marią Szkoc, córką nauczyciela czeladzkiego Stanisława[12]. Mieli córkę Barbarę, poetkę i dziennikarkę, która jeden z tomików poetyckich (Szara jak wróbel, Sopot 2012) poświęciła ojcu, przeżyciom towarzyszącym jego długiej chorobie i śmierci (na okładce tomiku znalazło się jego zdjęcie z ostatniego okresu życia)[13][14][15].

Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Czeladzi[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Wiesława Konopelska, Zmarł Wit Gruszka (1926–2010), "Echo Czeladzi", 2010, nr 6, s. 13.
  2. ↑ Ostatnia droga Wita Gruszki, czeladz.pl (dostęp: 22 listopada 2019).
  3. ↑ Prezentacje czeladzkich radnych, "Echo Czeladzi", 1994, nr 10, s. 6.
  4. ↑ TeP, Poznajmy się. Regionalista, "Dziennik Zagłębiowski", 9 czerwca 1997, s. 111.
  5. ↑ Wiesława Konopelska, Człowiek Niezwykły. 29 listopada br. Uroczyście obchodzono 100 rocznicę urodzin prof. Józefa Mazura, "Echo Czeladzi", 1996, nr 12, s. 5.
  6. ↑ Adrian Jaworek, Zagłębie Dąbrowskie. Problemy tożsamości, w: Reprezentatywna mikroskala? Rozważania o tożsamości lokalnej mieszkańców Czeladzi z racji udziału ich przedstawicieli w bitwie o Monte Cassino (red. Małgorzata Krakowiak, Aleksandra Dębska-Kossakowska), Katowice 2016, s. 46.
  7. ↑ Anna Wałek, Bibliografia Czeladzi 1937–2008, Czeladź [2008], indeks autorski.
  8. ↑ Obszerny podtytuł dramatu brzmi: obraz z czasów XVII wieku bardzo trudnego dla Rzeczypospolitej (...), w którym król Jan Kazimierz ogłosił Matkę Boską Królową Korony Polskiej. Dramat religijny.
  9. ↑ a b Wiesława Konopelska, Patriotyzm to normalna rzecz, "Echo Czeladzi", 2005, nr 3, s. 9
  10. ↑ Barbara Gruszka-Zych, Nasi bliscy święci [online], gosc.pl [dostęp 2019-11-22].
  11. ↑ Kto jest kim w Zagłębiu Dąbrowskim. Sylwetki miast i ludzi z Zagłębia (pod redakcją Janiny Barbary Sokołowskiej, Michała Kaczmarczyka), Dąbrowa Górnicza 2004, s. 81.
  12. ↑ Swojemu teściowi Gruszka również poświęcił szkice biograficzne: Stanisław Szkoc. Pedagog, nauczyciel, obrońca ojczyzny ("Echo Czeladzi", 2002, nr 5, s. 13), Stanisław Szkoc. Zasłużony pedagog, społecznik, nauczyciel i obrońca Ojczyzny ("Niedziela Sosnowiecka", 2002, nr 21, s. III).
  13. ↑ Edyta Antoniak-Kiedos, Więcej niż dobra pamięć, "Nowe Zagłębie", 2012, nr 6, s. 49–50.
  14. ↑ Jolanta Szwarc, Zmęczeni umieraniem, latarnia-morska.eu, "Latarnia Morska. Pomorski magazyn literacko-artystyczny" (dostęp: 22 listopada 2019).
  15. ↑ Alicja Badetko, Szara jak wróbel - poezja Barbary Gruszki-Zych. Wieczność w zasięgu ręki, portalpolski.pl (dostęp: 22 listopada 2019).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Czeladzkie rody. Portret miasta (oprac. Danuta Walczak, Jan Walczak), Czeladź 2012, s. 153, 155–170.
  • Kto jest kim w Zagłębiu Dąbrowskim. Sylwetki miast i ludzi z Zagłębia (pod redakcją Janiny Barbary Sokołowskiej, Michała Kaczmarczyka), Dąbrowa Górnicza 2004, s. 81.
  • Wiesława Konopelska, Zmarł Wit Gruszka (1926–2010), "Echo Czeladzi", 2010, nr 6, s. 13.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wit_Gruszka&oldid=73026128”