Przejdź do zawartości

Wital Szyszou

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wital Szyszou
Віталь Шышоў
Data i miejsce urodzenia

1995
Rzeczyca

Data i miejsce śmierci

2/3 sierpnia 2021
Kijów

Przyczyna śmierci

nieustalona

Zawód, zajęcie

aktywista

Narodowość

białoruska

Partnerka

Bażena Żołudź

Protesty po wyborach parlamentarnych w Mińsku, 2008

Wital Wasiljewicz Szyszou (biał. Віталь Васільевіч Шышоў; ur. prawdopodobnie w 1995[1] roku w Rzeczycy[2], zm. 2/3 sierpnia 2021 w Kijowie)[3] – białoruski prodemokratyczny aktywista polityczny i działacz na rzecz praw człowieka, uchodźca[4]. Zaginął na początku sierpnia 2021[5]. Niedługo później został znaleziony martwy[5]. Był przewodniczącym Domu Białoruskiego na Ukrainie[6][7][8]. Organizacja ta pomaga uczestnikom protestów przeciwko reelekcji Alaksandra Łukaszenki na prezydenta Białorusi uciec przed prześladowaniami i represjami ze strony białoruskiego rządu[9]. Szyszou zaginął w wieku 26 lat[10], gdy wyszedł ze swojego domu w Kijowie[9]. Później został znaleziony martwy; wisiał na drzewie w parku w pobliżu miejsca, w którym mieszkał[5][11]. Szokujący i niespodziewany charakter jego śmierci wzbudził liczne kontrowersje, obawy i spekulacje miejscowej opinii publicznej[12]. Sugerowano, że Szyszou mógł zostać zamordowany[5][13]. Uważa się, że za jego śmiercią mogą stać agenci działający na zlecenie białoruskiego rządu[14].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Szyszou pochodził z Rzeczycy, miejscowości leżącej w obwodzie homelskim na Białorusi, w pobliżu granicy z Ukrainą i Rosją[11].

Po przeprowadzeniu wyborów prezydenckich i reelekcji Alaksandra Łukaszenki w sierpniu 2020 roku, który sprawuje urząd głowy państwa nieprzerwanie od 1994 roku, oraz w rezultacie protestów opozycji białoruskiej, Szyszou i jego dziewczyna Bażena Żołudź postanowili opuścić Białoruś[15].

Mieszkając na Ukrainie, Szyszou zdawał sobie sprawę z możliwych zagrożeń i niebezpieczeństw związanych z represjami ze strony władz białoruskich[16]. Zajął się więc fotografowaniem tablic rejestracyjnych samochodów, a także podejrzanych ludzi, których widział w Kijowie[16].

Śmierć[edytuj | edytuj kod]

2 sierpnia 2021 Szyszou jak co rano założył swój strój do biegania i wyszedł[17].

Później, jeszcze tego samego dnia jego partnerka poszła na posterunek policji w Kijowie i zgłosiła jego zaginięcie. Następnego dnia znaleziono go powieszonego w jednym z parków w pobliżu jego miejsca zamieszkania[18]. Ukraińska policja wszczęła postępowanie wyjaśniające w sprawie jego śmierci, by ustalić, czy było to samobójstwo, czy „zabójstwo dokonane świadomie i z premedytacją, które miało wyglądać na samobójstwo”[10][19]. Jeden z oficerów ukraińskiej policji podkreślił, że gdy go znaleziono, jego skóra była złuszczona, a na jego ciele ujawniono liczne otarcia i ślady po pobiciu[20].

Pikieta zwolenników demokracji przed Ambasadą Białorusi w Waszyngtonie, sierpień 2020

Na tydzień przed śmiercią Szyszou pomagał w zorganizowaniu wiecu w Kijowie z okazji 31. rocznicy ogłoszenia niepodległości Białorusi od Związku Radzieckiego[11]. Sam Wital, a także Białoruski Dom na Ukrainie (BHU) otrzymywali w tym czasie groźby. Jeden z kolegów Witala stwierdził, że ukraińscy funkcjonariusze służb bezpieczeństwa, a także policja wielokrotnie ostrzegali BHU przed groźbami kierowanymi pod adresem aktywistów: „Powiedzieli nam, że powinniśmy się pilnować, ponieważ działa tu białoruska siatka KGB”. BHU stwierdził w wydanym później oświadczeniu, że „byli oni wielokrotnie ostrzegani przez lokalne media i naród białoruski o możliwych prowokacjach, powodujących eskalację napięcia. Ostrzegano także przed możliwymi próbami porwań i zabójstw. Wital zareagował na te ostrzeżenia ze spokojem i dystansem”[5].

Podobny incydent miał miejsce rok wcześniej. W 2020 roku na Białorusi znaleziono 28-letniego działacza prodemokratycznego Nikitę Kriwcowa powieszonego na drzewie w lesie pod Mińskiem[21].

Po śmierci Szyszoua prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski nakazał organom ścigania ściślejszą ochronę białoruskich uchodźców[22][23].

Na konferencji prasowej zorganizowanej 9 sierpnia prezydent Łukaszenka zaprzeczył, jakoby białoruskie służby bezpieczeństwa miały coś wspólnego z zabójstwem Szyszoua, nazywając aktywistę „nikim”[24].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zmizel šéf organizace, která pomáhá uprchlým Bělorusům. Šel si zaběhat a už se nevrátil [online], cnn.iprima.cz [dostęp 2022-10-20] (cz.).
  2. ↑ Ukrainian Police Open Murder Case After Finding Missing Belarusian Activist ‘Hanged’ In Kyiv [online], Kharkiv Human Rights Protection Group [dostęp 2022-10-20].
  3. ↑ Ukrainian Police Open Murder Case After Finding Missing Belarusian Activist ‘Hanged’ In Kyiv [online], RadioFreeEurope/RadioLiberty [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  4. ↑ ‘He had a bad feeling’ Ukrainian police launch murder investigation after missing Belarusian activist is found dead in Kyiv [online], Meduza, 16 stycznia 2022 [dostęp 2022-10-20] [zarchiwizowane z adresu 2022-01-16].
  5. ↑ a b c d e Vitaly Shishov: Head of Belarus exiles group found dead in Ukraine, „BBC News”, 3 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  6. ↑ The case of Belarusian Vital Shyshou, who was found hanged in Kyiv, is being investigated | txtreport.com [online], txtreport.com [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  7. ↑ Helen Mukhina, UkrInform: Kuleba says Ukraine will do all to investigate Shishov’s death – Aug. 03, 2021 [online], Kyiv Post, 3 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20].
  8. ↑ Kazimierz Sikorski, Ukraina: tajemnicza śmierć białoruskiego opozycjonisty. Ciało Witalija Szyszowa znaleziono w kijowskim parku [online], Nowa Trybuna Opolska, 3 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
  9. ↑ a b Białoruski aktywista znaleziony martwy w parku w Kijowie [online], TVN24 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
  10. ↑ a b Nie żyje zaginiony 26-latek. Odnaleziono powieszone zwłoki w parku. Na ciele były ślady pobicia [online], Wszystko o Wszystkim, 3 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
  11. ↑ a b c Anton Troianovski, Megan Specia, Missing Belarusian Activist Is Found Dead in Park in Ukraine, „The New York Times”, 3 sierpnia 2021, ISSN 0362-4331 [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  12. ↑ Tajemnicza śmierć białoruskiego aktywisty. Wstrząśnięci opozycjoniści chcą walczyć o prawdę [online], niezalezna.pl [dostęp 2022-10-20].
  13. ↑ Vitaly Shishov: Belarus dissidents who disappeared and died, „BBC News”, 3 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  14. ↑ Ukraine investigating Belarusian activist’s death as murder [online], dw.com [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  15. ↑ Natalia Zinets, Margaryta Chornokondratenko, Head of Belarusian exile group found hanged in Ukraine; police open murder case, „Reuters”, 3 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  16. ↑ a b Vitaly Shishov: Belarus activist feared for life before he died, „BBC News”, 6 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  17. ↑ Peter Conradi, Jogger was executed to spread fear, say critics of Lukashenko, ISSN 0140-0460 [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  18. ↑ Zaginiony białoruski aktywista nie żyje. Znaleziono ciało powieszone w parku. „To wydarzenie musi wywołać alarm” [online], Wprost, 3 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
  19. ↑ Ukraina/ Policja o sprawie Szyszoua: dwie główne wersje to samobójstwo i upozorowane samobójstwo [online], Radio Opole, 3 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
  20. ↑ Radina Gigova i inni, Vitaly Shishov, head of Belarusian exile group, found dead in Ukrainian capital [online], CNN, 3 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  21. ↑ Belarus police say protester found hanged from tree committed suicide. Friends „100% certain” police killed him. [online], CBS News, 27 sierpnia 2020 [dostęp 2022-10-20] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-27].
  22. ↑ ’If you’re paranoid, it doesn’t mean you aren’t being followed’. [online], The Independent, 9 października 2021 [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  23. ↑ Ukraine steps up protection of Belarusian exiles after activist death [online], euronews, 5 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (ang.).
  24. ↑ Shishov case: Belarus leader Lukashenko denies link to dissident’s death, „BBC News”, 9 sierpnia 2021 [dostęp 2022-10-20] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wital_Szyszou&oldid=71801995”