Wodówka północna
| Stelgidopteryx serripennis[1] | |||
| (Audubon, 1838) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
wodówka północna | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 w sezonie lęgowym występuje przez cały rok przeloty zimowiska | |||
Wodówka północna[3] (Stelgidopteryx serripennis) – gatunek małego ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae), zamieszkujący Amerykę Północną. Nie jest zagrożony.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten bywał łączony w jeden gatunek z wodówką południową (S. ruficollis)[4][5]. Niekiedy wodówkę północną uznawano za gatunek monotypowy, ale obecnie zwykle wyróżnia się 6 podgatunków[4][5][6]. Podgatunki ridgwayi i stuarti są czasami uznawane za odrębne gatunki[4][5].
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżniono 6 podgatunków S. serripennis[6][4]:
- wodówka północna[3] (S. serripennis serripennis) – południowo-wschodnia Alaska, południowa Kanada do zachodnio-środkowych, południowo-środkowych i południowo-wschodnich USA. Zimuje głównie od południowo-zachodniego Meksyku i Florydy na południe po Panamę[5].
- S. serripennis psammochroa – południowo-zachodnie USA do południowo-zachodniego Meksyku. Zimuje od środkowego Meksyku na południe po Panamę[5].
- S. serripennis fulvipennis – środkowy Meksyk do Kostaryki.
- wodówka jukatańska[3] (S. serripennis ridgwayi) – północny Jukatan.
- S. serripennis stuarti – Veracruz, Oaxaca i Chiapas (południowo-wschodni Meksyk) do wschodniej Gwatemali.
- S. serripennis burleighi – południowy Jukatan i Belize.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 12,5–14,5 cm; masa ciała 10,3–18,3 g[5].
Wierzch ciała brązowy, gardło ciemne, dół piersi oraz brzuch białe. Ogon średniej długości, lekko wcięty.
Zasięg, środowisko[edytuj | edytuj kod]
Środkowa oraz południowa Ameryka Północna – od południowo-wschodniej Alaski i południowej Kanady po Kostarykę. Zimuje od skrajnego południa USA po Panamę. Populacje z południa zasięgu nie migrują[5]. Występuje na terenach otwartych, zwykle w pobliżu wody[7].
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Głęboko uderza skrzydłami; przeważnie lot aktywny, rzadziej lot ślizgowy. Żyje samotnie, pospolita i szeroko rozprzestrzeniona.
Zakłada gniazda w rurkach drenarskich, szczelinach mostów, starych norach itp. W zniesieniu 4–8 białych jaj. Ich inkubacja trwa 16–17 dni, a młode są w pełni opierzone po 17–22 dniach od wyklucia.
Żeruje ponad wodą, łapiąc małe latające owady w powietrzu lub czasami chwytając je z powierzchni wody[7].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje wodówkę północną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[2]; wodówkę jukatańską uznaje za osobny gatunek i również zalicza do kategorii najmniejszej troski[8]. Organizacja Partners in Flight szacuje liczebność populacji lęgowej wodówki północnej na 18 milionów osobników[7]. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[2] (w przypadku wodówki jukatańskiej nie jest on znany[8]).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stelgidopteryx serripennis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Stelgidopteryx serripennis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hirundininae Rafinesque, 1815 - jaskółki (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-02].
- ↑ a b c d Northern Rough-winged Swallow (Stelgidopteryx serripennis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Turner, A. & de Juana, E.: Northern Rough-winged Swallow (Stelgidopteryx serripennis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-18)].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Swallows. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-02]. (ang.).
- ↑ a b c Northern Rough-winged Swallow Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-02]. (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Stelgidopteryx ridgwayi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-01-02] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).