Wojciech Lutowski
_Lutowski_(1809-1871).jpg) Wojciech Zdzisław (Alberto) Lutowski | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
luty 1871 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1830–1831 |
| Główne wojny i bitwy | |
Wojciech Zdzisław Lutowski, także Alberto Lutowski (ur. 1809 na ziemi radomskiej, zm. w lutym 1871 w Ciudad Bolívar) – polsko-wenezuelski inżynier-mechanik, architekt i wynalazca. Podoficer artylerii w powstaniu listopadowym[1]. Ojciec generała Augusto Paradesa Lutowskiego (1852–1916).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Młodość[edytuj | edytuj kod]
Studiował na Uniwersytecie i w Szkole Przygotowawczej do Instytutu Politechnicznego w Warszawie. Walczył w powstaniu listopadowym jako podoficer artylerii (1830–1831).
Emigracja (1831–1841)[edytuj | edytuj kod]
Po klęsce powstania wyemigrował do Francji. Skończył studia i pracował przy budowie pierwszych kolei żelaznych w tym państwie. W 1839 przeprowadził się do Wielkiej Brytanii, gdzie zaprezentował udoskonaloną lufę armatnią i lokomotywę własnego pomysłu.
Praca w Wenezueli (1841–1871)[edytuj | edytuj kod]
Był dyskryminowany przez brytyjskich inżynierów, więc szukał nowej pracy. Podpisał kontrakt z rządem Wenezueli i w 1841 wyjechał do Ameryki Południowej. Pełnił funkcję nieoficjalnego „ministra” robót publicznych, budował m.in. drogi (najważniejsza z Caracas do miasta portowego La Guaira), zaporę wodną i obiekty portowe, kościoły i teatr w Caracas oraz wodociągi. Zaprojektował system kolei górskich, ulepszył silnik parowy, skonstruował mechaniczną linię do wypieku chleba z kukurydzy.
Na wieść o wybuchu w Ojczyźnie powstania styczniowego (1863) skonstruował karabin maszynowy, który nie został przyjęty przez polski ośrodek polityczny w Paryżu z powodu trudności ze zdobyciem amunicji do niego.
Zmarł w lutym 1871 w Ciudad Bolívar.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Virtuti Militari (1830/1831)
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W 2000 została wydana książka pt. Wojciech Lutowski - wynalazca i architekt : jego życie i praca w Wenezueli XIX wieku (autor: Leszek Zawisza)[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Polska-Wenezuela Historia i współczesność str. 7 [PDF] [dostęp z dnia: 2016-01-21]
- ↑ Wojciech Lutowski - wynalazca i architekt : jego życie i praca w Wenezueli XIX wieku. nakanapie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-01)]. [dostęp z dnia: 2016-02-17]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Śladami Polaków po świecie – Polacy w Wenezueli. przeglad.australink.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. str. 3 [PDF] [dostęp z dnia: 2016-01-25]