Wola Stróska
49°50′00″N 20°46′37″E/49,833333 20,776944| wieś | |
 Budynek szpitala polowego żołnierzy AK | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
32-840[4] |
| Tablice rejestracyjne |
KTA |
| SIMC |
0837301 |
Położenie na mapie gminy Zakliczyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
| 49°50′00″N 20°46′37″E/49,833333 20,776944[1]
| |
| Strona internetowa | |
Wola Stróska (daw. Wola Strózka) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Zakliczyn[5][6]}. Wieś leży na północnym stoku Mogiły na Pogórzu Rożnowskim.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0837318 | Górki | część wsi |
| 0837324 | Kamieniec | część wsi |
| 0837330 | Podlesie | część wsi |
| 0837347 | Stawiska | część wsi |
| 0837353 | Zagórze | część wsi |
| 0837360 | Zagumnie | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki w źródłach historycznych o miejscowości Wola Stróska pochodzą z 1353 roku, kiedy to Wola Stróska była wsią rycerską. Kronikarz Jędrzej Mytnik pisał na przełomie XIX i XX wieku:
„A gospodarzów z gór Stróskich przesiedlił swojem kosztem na południową stronę za górę do dolin, mówiąc im że stamtąd nie będą odrabiać pańszczyzny, na co się gospodarze swoją wolą zgodzili i z tych gór przesiedlili na południe za górę do dolin, a grunta na górach zabrał do dworu. A podług chłopskiego głupiego rozumu i woli, że się na to swoją głupią wolą zgodzili, nazwał dziedzic podstępny później te chałupy w dolinach już nie Stróżami ale Wolą Stróżką...”
II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
Podczas II wojny światowej w rejonie Woli Stróskiej – Rudy Kameralnej operowało zgrupowanie partyzanckie (kompania) pod dowództwem por. Pawła Chwały ps. "Skory" i jego z-cy ppor. Zdzisława Tadeusza Straszyńskiego (cichociemnego) ps. "Meteor". Miejscem zgrupowania było wzgórze "Mogiła". W zgrupowaniu tym, oprócz żołnierzy Armii Krajowej, było też 14 uciekinierów z armii niemieckiej (Własowa), których nazywano "Azerbejdżanami", oraz 3 żołnierzy rosyjskich.
Bitwa[edytuj | edytuj kod]
Według meldunku kpt. Franciszka Bloka „Soplica” z 30.11.44 „Opis bitwy 1. kompanii partyzanckiej 4/VI z żandarmerią niemiecką w rejonie m. Wola Stróska” 5 października 1944 około godziny 12 (według innych źródeł około 15tej[8]), 200–300-osobowy oddział niemieckiej żandarmerii został doprowadzony pod obóz 1 kompanii przez jednego z miejscowych chłopów[9].
Oddział niemiecki rozpoczął natarcie na punkt sanitarny partyzantów (zwany szpitalikiem), w którym przebywało 6 żołnierzy i lekarz. Partyzanckie ubezpieczenie było ulokowane na trasie marszu żandarmerii, ale szybko się wycofało, nie alarmując żołnierzy zebranych w szpitaliku, a dopiero partyzantów zebranych w obozie. Rekonwalescenci z punktu sanitarnego podjęli obronę, ale większość z zebranych tam partyzantów szybko zginęła. 1 pluton pod komendą zastępcą dowódcy kompanii por. Zdzisława Straszyńskiego („Meteorem”) – zatrzymał natarcie i uwolnił pozostałych chorych żołnierzy. Równocześnie 2 pluton pod dowództwem ppor. Mariana Kluszyckiego („Limbicza”) podjął obronę od strony południowej, dzięki czemu udało się odeprzeć natarcie. Ten etap bitwy trwał około 1,5 godziny[9].
Po przerwie, która trwała pół godziny, Niemcy natarli z południa. Pluton 1 ppor. „Meteora” przyjął uderzenie i je powstrzymał. Ppor. „Limbicz” z plutonem II uderzył od zachodu na lewe skrzydło żandarmerii, dzięki czemu oddziały niemieckie wycofały się w kierunku miejscowości Zdonia. Łącznie bitwa trwała od godz. 12 do 16-tej. Straty po stronie oddziału partyzanckiego wyniosły 5 zabitych, a po stronie żandarmerii: 1 ranny, 6 poległych w bitwie, 7 rannych, którzy zostali przewiezieni do szpitala w Brzesku i tam zmarli, 7 kolejnych rannych przewieziono do szpitala w Zakliczynie, z których 1 zmarł następnego dnia[9].
Szpitalik[edytuj | edytuj kod]
Koło Światowego Związku Armii Krajowej wybudowało obok szpitalika pomnik pamięci poległych partyzantów odsłonięty 5 października 1986 roku. Okolicznościowa tablica mówi:
... W tym miejscu dnia 5 X 1944 z rąk hitlerowskich barbarzyńców polegli na polu chwały lekarz i pacjenci partyzanckiego szpitala: 1) Władysław Mossoczy, 2) Franciszek Baca, 3) N. Gajda 4) Władysław Chrzan 5) Franciszek Pitala, 6) Franciszek Świerczek, 7) N. Wolak 8) N. Gącelik, 9) Bolesław Wołek 10) N.N podpisano - Społeczeństwo Ziemi Zakliczyńskiej 9. V. 1974 roku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 150298
- ↑ Wieś Wola Stróska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-02-26], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-02-24].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1479 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Jędrzej Mytnik. Krótki opis Filipowic, Stróż, Rudy Kameralnej i Godowa nad Stróżami już zniszczonego w roku 1656. „Rocznik Tarnowski”. R.3, s. 257-272, 1996. Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, Muzeum Okręgowe w Tarnowie. ISSN 1641-6902. (pol.).
- ↑ Tadeusz Lipski, Wydarzenia na „Mogile” k. Woli Stróskiej we wspomnieniach Tadeusza Lipskiego, Jacek Filip (oprac.), „Miesięcznik Miasta i Gminy Zakliczyn”, 219 (9), wrzesień 2014, s. 12-13, ISSN 1231-4641 [dostęp 2024-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-10] (pol.).
- ↑ a b c Maria Żychowska, 70-lecie bitwy na wzgórzu Mogiła (5 X 1944 R.), „Miesięcznik Miasta i Gminy Zakliczyn”, 219 (9), wrzesień 2014, s. 8-9, ISSN 1231-4641 [dostęp 2024-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-10] (pol.).
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
