Xenia Grey

Xenia Grey

Imię i nazwisko	Ksenia Martyszówna
Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1904 Kodiak
Data i miejsce śmierci	18 stycznia 2003 Skolimów
Odznaczenia

Xenia Grey właśc. Ksenia Martyszówna (ur. 17 lutego 1904 na wyspie Kodiak na Alasce w USA, zm. 18 stycznia 2003 w Skolimowie pod Warszawą) – polska śpiewaczka operetkowa i aktorka, popularna w okresie międzywojennym.

Życiorys

Grób Xenii Grey na Cmentarzu Prawosławnym w Warszawie

Była córką Bazylego Martysza, prawosławnego duchownego, naczelnego kapelana wyznania prawosławnego Wojska Polskiego, świętego prawosławnego, i Olgi z Nowików. Urodziła się na wyspie Kodiak na Alasce, gdzie jej ojciec był na misji prawosławnej. Wychowała się w Edmonton w Kanadzie. W niepodległej Polsce zamieszkała wraz z rodzicami i siostrą w Sosnowcu. Była absolwentką warszawskiego konserwatorium muzycznego. Zasłynęła jako śpiewaczka i aktorka operetkowa oraz reżyser teatralna. Występowała i reżyserowała na scenach Poznania, Lublina, Gliwic, Katowic i Warszawy (Księżna Chicago, Wesoła wdówka, Księżniczka czardasza, Rose Ma­rie, Liza z Krainy uśmiechu, Eurydyka z Orfeusza w piekle, Julia z Hrabiego Luxemburga i Violetta z Fiołka z Montmarte'u; operetki Abrahama, Kalmana, Straussa, Lehara, Kollo, Gilberta, Benatzky'ego). Jest pochowana na cmentarzu prawosławnym na Woli. Jest bohaterką książki Bogusława Kaczyńskiego oraz jedną z bohaterów filmu dokumentalnego Wina Ikara.

Nagrody i odznaczenia

• 1969 – Złoty Krzyż Zasługi
• 1989 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1999 – Statuetka "Ariona" przyznana przez Sekcję Teatrów Muzycznych ZASP z okazji Dnia Artysty Śpiewaka
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki z okazji 45-lecia pracy artystycznej

Wybrana filmografia

• Szpieg w masce (1933)
• Die Blume von Hawaii (pol. Kwiat Hawaju) (1953)
• Przerwana gra (1977)

Bibliografia

• Bogusław Kaczyński, Xenia Grey: księżna Chicago, Warszawa: Fundacja Orfeo 1993, ISBN 83-86041-00-5.

Linki zewnętrzne

• Xenia Grey, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-08] .
• https://www.imdb.com/name/nm0340717/
• zdjęcie [1]