Zabytki w Gorzowie Wielkopolskim
Zabytki miasta
Lista zabytków znajdujących się w Gorzowie Wielkopolskim wpisanych do rejestru zabytków[1]:
- historyczny układ urbanistyczny tzw. Nowego Miasta powstały od 1876 roku do XX wieku,
- historyczny układ urbanistyczny dawnego osiedla robotniczego Zamoście z 1920–1930,
- katedra Wniebowzięcia NMP – kościół farny z XIV wieku,
- kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z 1895 roku (ul. Mieszka I 59),
- kościół parafialny pw. Świętego Krzyża z 1855 roku (ul. Warszawska) ,
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pw. Chrystusa Króla (ul. Grobla) wybudowany w latach 1928-1930,
- kościół pw. św. Stanisława obecnie rzymskokatolicki parafialny wcześniej ewangelicki „Zgody”, z 1776, 1864, 1979,
- kościół pw. MB Królowej Polski obecnie rzymskokatolicki parafialny wcześniej ewangelicki z 1828 (ul. Poznańska (Karnin)),
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pw. Matki Bożej Różańcowej z 1828 (ul. Strażacka 97 (Siedlice)),Dawny ratusz w Gorzowie Wielkopolskim
- cmentarz przykościelny,
- dawna kaplica szpitalna z prosektorium, ul. Teatralna 22, z 1904–1906,
- klasztor oblatów, ul. Bracka 7, po 1920,
- cmentarz rzymskokatolicki, ul. Warszawskiej z połowy XIX wieku,
- cmentarz żydowski przy ul. Gwiaździstej, początek XVIII wieku do 1942,
- aleja lipowa przy ul. Walczaka,
- mury obronne z XV wieku,
- gmach teatru im. J. Osterwy z początku XX wieku (ul. Teatralna 9),
- szkoła podstawowa nr 1, ul. Dąbrowskiego 23, z początku XX wieku,
- d. łaźnia miejska, obecnie budynek mieszkalno-usługowo-sportowy, ul. Dąbrowskiego 35 / Jagiełły 9-11, z l. 1928–1930
- willa „Zacisze”, w PRL Wojewódzki Zespół Organizacji i Ekonomiki Ochrony Zdrowia, obecnie budynek usługowy, ul. Drzymały 13, z 1823 r., XX w.
- Instytut Surowic, w latach 90. Archiwum Państwowe, obecnie mieszkania, ul. Grottgera 24/25, z 1904 r.: laboratorium, stajnia, koziarnia, stodoła
- dom przy ul. Jagiełły 3,
- willa ul. Kobylogórska 77, ok. 1890,
- park przy ul. Kobylogórskiej
- kamienica przy ul. Chrobrego 33 z 1893-94,
- kamienica przy ul. Hawelańskiej 11 z 1897,
- kamienica przy ul. Grobla 14 z pocz. XX w.,
- kamienica przy ul. Grobla 15 z 1911,
- kamienica przy ul. Kosynierów Gdyńskich 75, 1910,
- kamienica przy ul. Kosynierów Gdyńskich 92, 1904,
- kamienica przy ul. Krzywoustego 1 z końca XIX,
- kamienica przy ul. Łokietka 16 wybudowana w 1903-1905,
- kamienica przy ul. Łokietka 17 wybudowana w 1908,
- kamienica przy ul. Łokietka 18 wybudowana w 1903-1905,
- kamienica przy ul. Łokietka 20a wybudowana w 1911,
- kamienica przy ul. Łokietka 22 wybudowana w 1902,
- kamienica przy ul. Łokietka 23 wybudowana w 1902,
- kamienica przy ul. Łokietka 26 wybudowana w 1901,
- kamienica przy ul. Łokietka 35 wybudowana w 1906–1914,
- kamienica przy ul. Sikorskiego 106, z 1880 r.
- kamienica przy ul. Spichrzowej 4, 1894-1895,
- kamienica przy ul. Obotryckiej 9, 1867,
- dom z garażem przy ul. Łokietka 37 z 1899,
- willa przy ul. Nadbrzeżnej 1 wybudowana w 1900,
- dom przy ul. Obotryckiej 8 wybudowany w XVIII wieku, przebudowany w 1908,
- sierociniec (obecnie biura) przy ul. Obotryckiej 14 wybudowany w 1823-24,
- ratusz, w PRL jednostka M.O., obecnie przywracany do dawnej funkcji, ul. Obotrycka 16, po 1920 r.
- zespół poczty i telegrafu z 1890 roku, przebudowany 1905 (ul. Pocztowa 15-19 / ul. Strzelecka 25):
- budynek poczty ze skrzydłami
- budynek odprawy dyliżansów
- szkoła (ob. II LO), ul. Przemysłowa 22, z 1905 r.
- Miejska Kasa Oszczędności, Towarzystwo Kredytowe (obecnie bank spółdzielczy przy ul. Sikorskiego 7) z 1910-20,
- zespół willowy Pauckscha, w okresie PRL Wojewódzki, a po 2000 r. Grodzki Dom Kultury, obecnie własność inwestora prywatnego, ul. Wał Okrężny 37, z poł. XIX w.: willa – pałacyk, kordegarda, park, brama
- zespół willowy Schroedera, obecnie Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta, ul. Warszawska 35, z 1903 r.: willa, oficyna, park
- willa przy ul. Borowskiego 28 z 1906,
- willa Bahra, ob. Pałac Ślubów, ul. Kazimierza Wielkiego 1, z 1903 r.: ogród
- willa Bahra, w okresie PRL do 1992 r. pałac biskupi, obecnie siedziba instytucji diecezjalnych: Instytutu im. Biskupa Wilhelma Pluty, Instytutu Studiów Wyższych oraz alumnatu Zielonogórsko-Gorzowskiego Wyższego Seminarium Duchownego, ul. 30 Stycznia 1, z 1895 r., l. 1900-02
- willa Lehmanna, ob. dział zbiorów specjalnych WiMBP, ul. Sikorskiego 107, XIX w./XX w.
- willa przy ul. Borowskiego 29 z 1894,
- willa przy ul. Chrobrego 31 z 1894,
- willa przy ul. Składowej 11 z 1898, 1914,
- zespół szkoły, ul. 30 Stycznia 29, XIX/XX, obejmujący szkołę, budynek gospodarczy, salę gimnastyczną,
- zespół szkoły, ul. 30 Stycznia 29, z XIX/XX w.: szkoła, budynek gospodarczy, sala gimnastyczna
- Dom Ubogich, w PRL siedziba kolejno: oddziału IUNG, a następnie oddziału IHAR, obecnie rektorat Akademii im. Jakuba z Paradyża, ul. Teatralna 25, z l. 1799/1801, XX w.
- pałacyk, w latach 2000. Lubuskie Centrum Zdrowia Publicznego, obecnie Lubuski Inspektorat ITD, ul. Teatralna 30
- zespół domu zakonnego ss. Czerwonego Krzyża „Bethesda”, po wojnie do lat 90. XX w. szpital dziecięcy, obecnie kompleks mieszkalny z loftami, ul. Walczaka 16: budynek główny, z 1921 r.; dom emeryta, 1927 r.; budynek oddziału niemowląt z 1935 r.; zieleń szpitalna z XX w.
- zespół szpitalny Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego, ul. Walczaka 42, z l. 1885-1935: 10 pawilonów szpitalnych; budynek administracyjny nr 15; budynek gospodarczy nr 13; kotłownia nr 14, kostnica, z XIX w./XX w. w.; park szpitalny
- kamienica, obecnie dom parafialny, ul. Woskowa 1b, z 1902 r., dom nr 1 c, z 1892 r.
- dom przy ul. Woskowej 1c z 1892,
- spichlerz, oddział Muzeum Lubuskiego, ul. Fabryczna 1, szachulcowy z XVIII w.
- spichlerz, ul. Grobla 1, szachulcowy, stodoła nr 43, z pocz. XIX w., 1842 r.
- estakada kolejowa, wzdłuż rz. Warty, betonowo-stalowa, z l. 1910-14
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gminna ewidencja zabytków - wykaz [online] [dostęp 2024-05-13].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- dr Barbara Bielinis-Kopeć (red.): Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego, Zielona Góra 2008.
- Jarosław Lewczuk, Błażej Skaziński, Bożena Grabowska: Zabytki północnej części województwa lubuskiego. Gorzów Wlkp.: WUOZ, 2004. ISBN 83-921289-0-7.
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubuskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 7–10 [dostęp 2015-09-22].