Zadnia Baszta
 Zadnia Baszta od strony Dolinki Szataniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
2364 m n.p.m. |
| Wybitność |
45 m |
| Pierwsze wejście | |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°10′00,6″N 20°03′03,0″E/49,166833 20,050833
| |
Zadnia Baszta (niem. Hintere Bastei, słow. Zadná Bašta, węg. Hátsó-Bástya, 2364 m[1]) – szczyt w Tatrach Wysokich, położony na terenie Słowacji w Grani Baszt (Hrebeň bášt) oddzielającej Dolinę Młynicką od Doliny Mięguszowieckiej. Jest jednym z najwybitniejszych szczytów w tej grani[2]. Ma 3 wierzchołki: południowy – najwyższy (2364 m), środkowy (2360 m) oraz północny (2354 m), oddzielone wyraźnie wciętymi przełączkami (odpowiednio 2346 m i 2337 m)[1]. Międzywierzchołkowe siodełka posiadają słowackie nazwy: Predná baštová štrbina i Zadná baštová štrbina[3].
Zadnia Baszta znajduje się w środkowej części Grani Baszt pomiędzy Wyżnią Basztową Przełęczą (2293 m) i Diablą Przełęczą (2319 m). Ku wschodowi, do Dolinki Szataniej opada z niej prawie pionowa ściana o wysokości dochodzącej do 500 m. Ku zachodowi, do Diablej Zatoki w Dolinie Młynickiej opada ściana ponad dwukrotnie niższa i nie tak stroma. Od podstawy północnego wierzchołka Zadniej Baszty w Dolinie Młynickiej odgałęzia się niski, szeroki i piarżysty grzbiet zakończony wzniesieniem Diablej Kopy. Grzbiet ten oddziela Diablą Zatokę od dolnej części Doliny Młynickiej[4].
W nazewnictwie tatrzańskim basztami nazywa się turnie przypominające swoim kształtem basztę twierdzy lub zamku[2]. Wcześniejsze pomiary określały wysokość Zadniej Baszty na około 2380 m[2] lub 2379 m[5]. W tym drugim przypadku podawana wysokość oraz lokalizacja koty sugerują, że najprawdopodobniej doszło do błędnego przypisania Zadniej Baszcie wysokości zmierzonej dla Diablowiny.
Taternictwo[edytuj | edytuj kod]
Przez Zadnią Basztę nie prowadzi żaden znakowany szlak turystyczny. Dla taterników jest ona najważniejszym obiektem wspinaczkowym w Grani Baszt[4].
- Pierwsze odnotowane wejście
- latem – Zygmunt Klemensiewicz, Jerzy Maślanka 23 sierpnia 1905 r.
- zimą – Alfréd Grósz, Zoltán Neupauer 8 lutego 1914 r.[6]
- Przejście granią
- Północno-zachodnią granią z Wyżniej Basztowej Przełęczy; I w skali tatrzańskiej, czas przejścia 30 min
- Południowo-wschodnią granią, z Diablej Przełęczy; 0+, 5 min[4].
- Ściana wschodnia
We wschodniej ścianie Zadniej Baszty jest kilka filarów. Z głównego, południowego wierzchołka opadają trzy filary, około 100 m poniżej szczytu zanikające. W ścianie wierzchołka środkowego brak filarów, oddzielona jest ona od sąsiednich ścian depresjami opadającymi z międzywierzchołkowych przełączek. Około 50 m pod granią łączą się one tworząc ciąg kominów, rynien i zacięć. W ich dolnym przedłużeniu znajduje się Zacięcie Ždiarskyego mające wylot w najniższej części komina opadającego z Wyżniej Basztowej Przełęczy. Czwarty filar opada z wierzchołka północnego. Mniej więcej w 1/3 jego wysokości znajduje się Głowa. Jest to uskok z czarną, gładką i pionową płytą o 20-metrowej wysokości (omijają ją drogi wspinaczkowe)[4].
- Filarem północnego wierzchołka; V, A2, 15 godz.
- Zacięciem i filarem na północny wierzchołek; V, 5 godz.
- Północno-wschodnią ścianą na przełączkę między północnym i środkowym wierzchołkiem; V+, A0, 18 godz.
- Droga Slámy; V, 6 godz.
- Prawą częścią wschodniej ściany, drogą Grosza; IV, 4 godz.
- Prawym kominem; V, A0, 11 godz.
- Prawym filarem południowego wierzchołka; V+, A2
- Środkową częścią bocznej ściany prawego filara południowego wierzchołka; V, 6 godz.
- Lewą częścią bocznej ściany prawego filara południowego wierzchołka, drogą Ondráša
- Lewą częścią bocznej ściany prawego filara południowego wierzchołka, drogą Mączki; VI, 6 godz.
- Prawą depresją, drogą Andráši-Puškaš; VI, miejsca A1, 7 godz.
- Prawą depresją, droga Berbeka-Gajewski-Machnik; V+, A2, efektywny czas 29 godz.
- Droga Jona; V, A3, 15 godz.
- Droga węgierska; V+, A1
- Ivanov napad (direttissima); V, A2, 24 godz.
- Od filara do filara; V, A2
- Środkowym filarem; V, A0, 5 godz.
- Trawers przez lewą depresję i lewy filar; III, miejsce IV, 30 min
- Lewą depresją wschodniej ściany; IV, 3 godz.
- Lewym filarem wschodniej ściany; III, miejsce V-, czas pierwszego przejścia 7 godz.
- Lewą częścią wschodniej ściany; III, 2 godz., kruszyzna i urwiste trawy
- Przez diabli Żleb; 0, miejsce II, 1 godz.[4]
- Ściana zachodnia
Opada do Diablej Zatoki. Jej maksymalna wysokość to 240 m, szerokość jest nieco większa. Po prawej stronie (patrząc od dołu) ograniczona jest depresją z Wyżniej Basztowej Przełęczy. Lewe ograniczenie w górnej części tworzy depresja opadająca z Diablej Przełęczy Wyżniej, w dolnej depresja Diablej Przełęczy. Z międzywierzchołkowych przełączek opadają dwie depresje dzielące ścianę na trzy części. Najgłębiej wcięta jest depresja opadająca z przełączki między środkowym i południowym wierzchołkiem. Jest to głęboki żleb wypełniony żywym piargiem. Najbardziej stroma i najwyższa jest ściana wierzchołka południowego[4].
- Ukosem przez ścianę głównego wierzchołka; I, 1 godz.
- Zachodnim żebrem głównego wierzchołka; III, miejsce IV, 1 godz.
- Zachodnim żlebem; I, 30 min
- Zachodnim zboczem środkowego wierzchołka; I, 30 min
- Zachodnią ścianą północnego wierzchołka; 0+, 45 min[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania [online].
- ↑ a b c Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Tatry príroda, Nakladatelství Miloš Uhlíř – Baset, 2010, ISBN 978-80-7340-115-3.
- ↑ a b c d e f g Władysław Cywiński. Grań Baszt. Przewodnik szczegółowy, tom 15. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2009, ISBN 978-83-7104-041-2.
- ↑ Tatry Wysokie polskie i słowackie. Mapa turystyczna 1:25 000. Sygnatura, 2011/12. ISBN 83-87873-26-8.
- ↑ Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część V. Cubrynka – Skrajna Baszta. Warszawa: Sport i Turystyka, 1954.