Zbigniew Bogacki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zbigniew Bogacki
„Zbyszek”
Ilustracja
Zbigniew Bogacki (z lewej, 1938)
porucznik porucznik
Data i miejsce urodzenia

14 grudnia 1918
Warszawa

Data i miejsce śmierci

29 lutego 1992
Sopot

Przebieg służby
Lata służby

19381945

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

30 Dywizja Piechoty AK
Kedyw (wojsko)
Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie
Zgrupowanie „Brześć”

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (od 1941) Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 Krzyż Armii Krajowej Krzyż Partyzancki

Zbigniew Bogacki herbu Prawdzic ps. „Zbyszek”, „Zbych” (ur. 14 grudnia 1918 w Warszawie[1], zm. 29 lutego[2] 1992[3] w Sopocie[potrzebny przypis]) – żołnierz Armii Krajowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodzony w rodzinie ziemiańskiej, wychował się w rodzinnym majątku ziemskim w Borkach koło Radomia[3]. Ukończył Gimnazjum Staszica i Liceum Mickiewicza w Warszawie. W 1938 wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie[4]. W 1939 roku brał udział w kampanii wrześniowej, podczas której walczył w obronie Twierdzy Brzeskiej[5]. W czasie II wojny światowej należał do AK, gdzie został przydzielony do Kedywu Okręgu Warszawskiego[6]. W ramach Kedywu znajdował się w oddziale dywersyjno-bojowym DB-19 obejmującym Obwód V Mokotów[6].

Brał udział w akcji pod murami getta 23 kwietnia 1943[7] oraz akcji „Budy” przeciwko żandarmom 2 grudnia 1943[8]. Był egzekutorem podczas akcji likwidacji Albrechta Eitnera 1 lutego 1943[9]. Egzekucja stanowiła część akcji Główki. W lipcu 1944 otrzymał przydział do 30 Poleskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej[10], gdzie dowodził 1 kompanią II batalionu 82 pułku piechoty AK[11]. Od lipca 1944 do końca wojny walczył pod dowództwem Tomasza Zana.

W czerwcu 1945 roku, aby uciec przed represjonowaniem byłych żołnierzy AK, zmienił nazwisko na Rogacki i wyjechał do Gdańska. W 1954 roku wrócił do nazwiska Bogacki i ujawnił się władzom PRL jako żołnierz AK. W konsekwencji, w spreparowanym procesie został skazany na 4 lata więzienia za szpiegostwo. W 1956 roku przeprowadzono rewizję procesu, podczas którego został uniewinniony[12]. W 1964 roku współtworzył w Gdańsku Spółdzielnię Remko-Service zajmującą się międzyrejsowymi i awaryjnymi remontami statków, która została znacjonalizowana w 1970 roku[13].

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Żonaty z łączniczką AK Stanisławą Bogacką (ps. „Stasia”) z domu Bijak (1919–2019[14][15])[3]. Miał dwie córki: aktorkę Joannę Bogacką i Iwonę Bogacką-Piękoś[3][16].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Stalski, M., 1992. Kilka Szkiców z Przeszłości. Sopot. str. 56
  2. Kordiann, Polski: Grób Joanny Bogackiej na cmentarzu komunalnym w Sopocie [online], 23 maja 2017 [dostęp 2022-12-21] (pol.).
  3. a b c d Katarzyna Korczak, Republika dziecięca, „Migotania. Gazeta literacka” (4 (41)), 2013, s. 3 [dostęp 2022-12-19].
  4. Piskunowicz 1997 ↓, s. 12.
  5. Stalski, M., 1992. Kilka Szkiców z Przeszłości. Sopot. str. 57
  6. a b Witkowski, H., 1984. Kedyw Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej w latach 1943-1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, str. 129
  7. Piskunowicz 1997 ↓, s. 21.
  8. Piskunowicz 1997 ↓, s. 23.
  9. Akcja "Eitner" [online], www.info-pc.home.pl [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-14].
  10. Gnat-Wieteska, Z., 1993. 30 Poleska Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks
  11. Hołub, Cz., 1991. Okręg Poleski ZWZ-AK str. 176
  12. Stalski, M., 1992. Kilka Szkiców z Przeszłości. Sopot. str. 61
  13. Stalski, M., 1992. Kilka Szkiców z Przeszłości. Sopot. str. 62
  14. Stanisława Bogacka, Gdańsk, 18.06.2019 [online], nekrologi.wyborcza.pl, 18 czerwca 2019 [dostęp 2022-12-19].
  15. śp. STANISŁAWA BOGACKA [online], GROBONET Sopot [dostęp 2022-12-19].
  16. Katarzyna Korczak, Zatrzymać pamięć. Scena Joanny Bogackiej [online], Encyklopedia teatru polskiego, 29 listopada 2013 [dostęp 2022-12-19] (pol.).
  17. Autor Zbiorowowy. Biogramy i wspomnienia. Gdynia: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej w Sopocie str. 22

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Henryk Piskunowicz: Mokotowski Oddział Kedywu Okręgu Warszawa AK. Warszawa: Instytut Historii PAN, 1997.