Zespół Schronisk pod Sosenką
50°24′50″N 19°36′24″E/50,413889 19,606667.jpg)
| |
| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel |
prywatny |
| Długość |
18,70 m |
| Deniwelacja |
1,90 m |
| Wysokość otworów |
459 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
15 m |
| Ekspozycja otworów |
ku zachodowi, północy, ku górze |
| Kod |
J.Cz.IV-03.14 |
Położenie na mapie gminy Ogrodzieniec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego  | |
| 50°24′50″N 19°36′24″E/50,413889 19,606667
| |
| Strona internetowa | |
Zespół Schronisk pod Sosenką – zespół kilku schronów jaskiniowych we wsi Ryczów, w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Ogrodzieniec[1]. Wzniesienie to należy do mikroregionu Wyżyna Ryczowska na Wyżynie Częstochowskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2].
Opis obiektu[edytuj | edytuj kod]
Zespół schronisk znajduje się na orograficznie lewych zboczach górnej części Wąwozu Ruska[3]. W opisie jaskiń są one opisywane jako stoki Straszykowej Góry[1], według mapy wydawnictwa Expressmap są to stoki Ruskiej Góry[4]. Schroniska znajdują się w niedużej wapiennej skałce na wysokości około 15 m nad dnem wąwozu. Ich zachodnie otwory wychodzą na bardzo strome zbocze tego wąwozu. Są to trzy schroniska powstałe na krzyżujących się szczelinach skalnych. Połączone są z sobą ciasnymi, niemożliwymi do przejścia szczelinami, tworzą jednak jedną całość[1].
- schronisko I: długość 18,7 m, deniwelacja 1,9 m,
- schronisko II: długość 14 m, deniwelacja 6,8 m,
- schronisko III: długość 7,70 m, deniwelacja 1,3 m[1].
Schroniska powstały na szczelinach w późnojurajskich wapieniach skalistych, ale ich korytarze zostały poszerzone przez wodę. Świadczą o tym występujące na ścianach formy erozyjne i korozyjne. Nacieki ubogie, złożone z nielicznych i częściowo zniszczonych grzybków naciekowych. Namulisko również ubogie, złożone z gliny i próchnicy, a w niektórych miejscach spąg jest skalisty. W wielu miejscach namulisko jest rozkopane przez zwierzęta, które chronią się w schroniskach[1].
Wskutek dużej ilości otworów schroniska są silnie przewiewne, wewnątrz jednak bardzo wilgotne, gdyż przez porowate ściany przesącza się woda. Najbardziej widne jest schronisko drugie (środkowe), które ma pionowy komin z otworem, przez który wpada światło. Pozostałe schroniska są ciemne. W otworach i w początkowych partiach korytarzyków rozwijają się glony, mchy i porosty, a przy pionowym otworze schroniska środkowego rośnie sosna. W korytarzach schronisk obserwowano duże ilości muchówek[1].
Historia poznania i dokumentacji[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy schroniska zostały wzmiankowane przez M. Szelerewicza i A. Górnego w 1986 r. jako „Schronisko pod Sosenką”[5]. W 1997 r. sporządzili oni ich dokumentację dla zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego. W 2009 r. dane zaktualizował A. Polonius, on też opracował plan schronisk[1].
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Adam Polonius, Zespół Schronisk pod Sosenką, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2021-07-03].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2021-06-27].
- ↑ Mapa. Jura Krakowsko-Częstochowska. Część północna 1:52 000, Warszawa: ExpressMap, 2015, ISBN 978-83-88112-71-3.
- ↑ M. Szelerewicz, A. Górny, Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Warszawa-Kraków: PTTK Kraj, 1986.