Zoe Karbonopsina
| |
| cesarzowa bizantyńska | |
| Okres |
od 906 |
|---|---|
| Jako żona | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia |
macedońska |
| Data śmierci |
po 920 |
| Mąż | |
| Dzieci |
Anna, Helena, Konstantyn VII Profirogeneta |
Zoe Karbonopsina (zm. po 920) – cesarzowa bizantyńska, czwarta żona Leona VI Filozofa od 906 roku. Znana również jako Karvounopsina o Carbonopsina „z oczami płonącymi jak żar” (z greckiego: Ζωὴ Καρβωνοψίνα)[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wywodziła się z arystokracji wojskowej. Jej przodkiem był kronikarz Teofanes Wyznawca. Po śmierci trzeciej żony Leona VI Filozofa stała się jego konkubiną. Urodziła mu prawdopodobnie troje dzieci: Annę (ur. 903), Helenę (ur. 904) i Konstantyna VII Porfirogenetę. W 906 roku Leon VI podniósł Zoe do godności augusty i zawarł z nią małżeństwo[2]. Doprowadziło to do konfliktu z kościołem bizantyńskim. Tetragamia, czyli czwarte małżeństwo nie zostało uznane przez kościół bizantyński. W konsekwencji sporu patriarcha Mikołaj Mistyk utracił stanowisko (907). Ważność małżeństwa natomiast uznało papiestwo. Zaistniała sytuacja doprowadziła również do schizmy w Kościele prawosławnym zwanej „schizmą tetragamii” albo „schizmą czterech wesel”[1]. Następca Leona VI, jego brat Aleksander zesłał Zoe do klasztoru (912). Po śmierci Aleksandra Zoe w 913 roku wróciła do władzy jako regentka w imieniu swojego syna Konstantyna. Jej głównym współpracownikiem był Leon Fokas. Klęski poniesione w walce z Bułgarami (917, 918) oraz niekorzystne porozumienie z Arabami podważyły jej pozycję polityczną. Do władzy doszedł Roman I Lekapen. Zoe została zmuszona do udania się do klasztoru, gdzie wkrótce zmarła[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b ZOE KARBONOPSINA (880-920) [online], romanoimpero.com [dostęp 2022-01-04].
- ↑ Georg Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, przekład pod redakcją Haliny Evert-Kappesowej, wyd. 3, Warszawa: PWN 2008, s. 267-268.
- ↑ Maciej Salamon, Zoe Karbonopsina [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. Oktawiusz Jurewicz, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2002, s. 500-501.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Maciej Salamon, Zoe Karbonopsina [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. Oktawiusz Jurewicz, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2002, s. 500-501.
- Mirosław Jerzy Leszka, Zoe o oczach czarnych jak węgiel: czwarta żona Leona VI Filozofa [w:] Kobiety i władza w czasach dawnych, pod red. Bożeny Czwojdrak i Agaty A. Kluczek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2015, s. 95-112.