Iwan Gołubiec (1973)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Iwan Gołubiec
(Иван Голубец)
Ilustracja
„Iwan Gołubiec” w 2017
Klasa

trałowiec

Typ

Akwamarin

Projekt

266M

Oznaczenie NATO

Natya

Historia
Stocznia

Stocznia Średnio-Newska w Leningradzie

 Marynarka Wojenna ZSRR
Nazwa

Charkowskij Komsomolec

Wejście do służby

30 listopada 1973

 Siły Zbrojne WNP
Nazwa

Radist (1992)

Wejście do służby

grudzień 1991[a]

 MW Federacji Rosyjskiej
Nazwa

Radist
Iwan Gołubiew (2005)

Wejście do służby

1997

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

745 t standardowa
800 t pełna

Długość

61 m

Szerokość

10,2 m

Zanurzenie

2,9 m

Napęd
2 silniki wysokoprężne o mocy 5000 KM, 2 śruby
Prędkość

16,5 w

Zasięg

2700 Mm przy prędkości 12 w

Uzbrojenie
• 4 armaty plot. 30 mm AK-230M (2×II)
• 4 armaty plot. 25 mm 2M-3M (2×II)
• 2 × IV wyrzutnie rakiet plot. bliskiego zasięgu Strieła-2 (16 rakiet)
• 2 × V wyrzutnie rbg RBU-1200M (30 bomb)
• 8 min lub 32 bomby głębinowe
Załoga

68 (6 oficerów)

Iwan Gołubiec (ros. Иван Голубец), poprzednio Charkowskij Komsomolec i Radisttrałowiec morski projektu 266M (w kodzie NATO: Natya) Marynarki Wojennej Rosji. Wszedł do służby w 1973 roku i służył we Flocie Czarnomorskiej, początkowo marynarki wojennej ZSRR, a następnie Rosji pod nazwą „Charkowskij Komsomolec”, od 1992 roku „Radist”, a od 2005 roku pod nazwą „Iwan Gołubiec”.

Budowa i opis[edytuj | edytuj kod]

Okręt należał do licznej serii radzieckich trałowców morskich projektu 266M (typu Akwamarin, w kodzie NATO: Natya)[1]. Jak większość okrętów tej serii, zbudowany został w Stoczni Średnio-Newskiej (Sriednie-Niewskij Sudostroitielnyj Zawod) w Leningradzie, pod numerem budowy 920[2]. Trałowce tego typu stanowiły podstawowy typ morskich trałowców pod koniec istnienia ZSRR i przeznaczone były do poszukiwania i niszczenia min w dalszej i bliższej strefie morskiej, osłony konwojów i operacji desantowych oraz służby patrolowej[3].

Trałowce projektu 266M, budowane od 1970 roku, stanowiły dalsze rozwinięcie okrętów projektu 266 z lat 60. i zaliczały się do trzeciego pokolenia radzieckich powojennych trałowców[4]. W stosunku do projektu 266 zwiększono rozmiary kadłuba i zastosowano nowsze wyposażenie, w tym nowy trał elektromagnetyczny TEM-4 i holowaną telewizyjno-laserową platformę do wykrywania i niszczenia min dennych KIU-3[5].

Wyporność standardowa okrętów wynosiła 745 ton, a pełna 800 ton (podawane też są inne dane)[b]. Obecnie marynarka podaje wyporność 873 tony[6]. Długość okrętów wynosi 61 m, a szerokość 10,2 m[7]. Średnie zanurzenie wynosiło 2,9 m[7], podawana jest też wartość zanurzenia 3,5 m[1]. Kadłub wykonany jest ze stali małomagnetycznej[1]. Załogę stanowiło 68 ludzi, w tym 6 oficerów[5].

Napęd stanowiły dwa silniki wysokoprężne M-503M o mocy łącznej 5000 KM, napędzające dwie śruby[7]. Prędkość maksymalna wynosiła 16,5 węzła, a ekonomiczna 12 w[7]. Zasięg przy prędkości ekonomicznej 12 w wynosił 2000 mil morskich[7], a według innych źródeł 2700 Mm[1]. Maksymalny zapas paliwa wynosił 80 ton, a normalny 48 ton[1].

Uzbrojenie obronne stanowiły cztery armaty przeciwlotnicze kalibru 30 mm AK-230M w dwóch dwulufowych wieżach, kierowanych radarem MR-104 Rys′, z zapasem 4200 nabojów[8]. Umieszczone były na dziobie oraz na końcu śródokręcia – na skraju wydłużonego pokładu dziobowego[9]. Uzupełniały je cztery armaty plot. kalibru 25 mm 2M-3M w dwóch odkrytych dwulufowych wieżach po obu stronach komina[10]. Obronę przeciwlotniczą dopełniała dwuprowadnicowa wyrzutnia samonaprowadzających się na podczerwień pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Strieła-3 lub nowszych Igła-1, z 20 pociskami[8][3] (według innych źródeł, dwie czteroprowadnicowe wyrzutnie starszych Strieła 2)[11].

Broń podwodną stanowiły dwie pięcioprowadnicowe wyrzutnie rakietowych bomb głębinowych RBU-1200 kalibru 250 mm z 30 bombami RGB-12[8]. Okręty mogły przenosić i stawiać 8 min UDM[8], a według innych źródeł 7 min KMD-1000[1]. Według części źródeł mogły też zabierać maksymalnie do 32 bomb głębinowych BB1 w przypadku zadań zwalczania okrętów podwodnych[1].

Okręty posiadały komplet trałów do niszczenia różnych rodzajów min: trał kontaktowy GKT-2, trał akustyczny AT-3 i trał elektromagnetyczny TEM-3M lub TEM-4[8]. Wyposażenie ponadto stanowił kompleks KIU-3 do wykrywania i niszczenia min dennych, obejmujący holowaną platformę telewizyjno-laserową do wykrywania min i holowany pojazd z bombami do ich niszczenia[12].

Okręty były wyposażone w stację hydrolokacyjną do wykrywania min MG-89, stację hydrolokacyjną MG-35 i radar nawigacyjny Don-2[8]. Wyposażenie stanowiły ponadto: stacja rozpoznania radiotechnicznego Bizan′-4B, stacja zakłóceń aktywnych Tiulpan i system identyfikacyjny Nichrom[8].

Służba[edytuj | edytuj kod]

„Iwan Gołubiec” (ok. 2021 r.)

Okręt wszedł do służby w radzieckiej Flocie Czarnomorskiej 30 listopada 1973 roku pod nazwą pod nazwą „Charkowskij Komsomolec” (Харьковский комсомолец – charkowski komsomolec)[2]. Wchodził w skład 418. Dywizjonu Trałowców[13]. Po rozpadzie ZSRR i likwidacji Komsomołu, 5 lutego 1992 roku (według innych źródeł 18 marca) został przemianowany na „Radist” (Радист – radiotelegrafista)[c].

Flota Czarnomorska przez pewien czas wchodziła w skład Sił Zbrojnych Wspólnoty Niepodległych Państw i dopiero w 1997 roku Rosja i Ukraina zawarły porozumienie o ostatecznym podziale tej floty[14]. Trałowiec „Radist” został przejęty przy podziale Floty przez Rosję. W sierpniu 2005 roku został przemianowany na „Iwan Gołubiec” (Иван Голубец) na cześć radzieckiego marynarza, Bohatera Związku Radzieckiego z czasów II wojny światowej[11]. Otrzymał stały numer burtowy 911[3].

Według niektórych źródeł, w marcu 2007 roku okręt został skreślony z listy floty i przeznaczony do kasacji[2]. O ile informacja ta jest prawdziwa, musiał jednak następnie zostać przywrócony do sprawności i do czynnej służby. 8 września 2017 roku honorowy patronat nad okrętem (szefostwo) objęło miasto Mytiszczi[15]. „Iwan Gołubiec”, bazując na stałe w Sewastopolu, wypełniał w drugiej dekadzie XXI wieku wielokrotnie zadania w składzie stałego zespołu rosyjskich okrętów na Morzu Śródziemnym, m.in: od września 2016 do stycznia 2017 roku[6], od listopada 2017 do marca 2018 roku[16], od grudnia 2018 do kwietnia 2019 roku[17], od sierpnia 2020 roku (zastępując „Wice-admirał Zacharjin”)[18], od sierpnia do listopada 2021 roku[19]

Podczas inwazji Rosji na Ukrainę, został uszkodzony w nieznanym stopniu w ataku ukraińskich bezzałogowych łodzi wybuchowych na okręty na redzie Sewastopola nad ranem 29 października 2022 roku[20]. Do ataku użyto łodzi Mykoła-3[21]. Atakowana była też wówczas fregata „Admirał Makarow[21]. Według oficjalnego rosyjskiego komunikatu, uszkodzenia były nieznaczne[20].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Status Floty Czarnomorskiej po rozwiązaniu ZSRR był niejasny – weszła w skład sił zbrojnych Wspólnoty Niepodległych Państw, a rościły do niej pretensje Rosja i Ukraina. W 1997 roku doszło do podziału Floty pomiędzy oba państwa.
  2. Wyporność standardowa/pełna 745 i 800 ton według Apalkow 2007 ↓, s. 87 i Car′kow 2015 ↓, s. 27, natomiast Pawłow 1997 ↓, s. 69 dla okrętów proj. 266M podaje 715 / 770 ton.
  3. Zmiana nazwy na „Radist” 18 marca 1992 według Pawłow 1997 ↓, s. 69, 5 lutego według "Иван Голубец". mil.press.flot..

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g Pawłow 1997 ↓, s. 69.
  2. a b c Apalkow 2007 ↓, s. 96.
  3. a b c Car′kow 2015 ↓, s. 27
  4. Apalkow 2007 ↓, s. 76, 93.
  5. a b Apalkow 2007 ↓, s. 93.
  6. a b В Севастополь из дальнего похода вернулся морской тральщик ЧФ «Иван Голубец». Ministerstwo Obrony Rosji, 25 stycznia 2017. [dostęp 2022-10-31]. (ros.).
  7. a b c d e Apalkow 2007 ↓, s. 87.
  8. a b c d e f g Apalkow 2007 ↓, s. 88.
  9. Apalkow 2007 ↓, s. 89-92 (rysunki).
  10. Apalkow 2007 ↓, s. 88, 92 (rysunek).
  11. a b "Иван Голубец". mil.press.flot. [dostęp 2022-10-30]. (ros.).
  12. Apalkow 2007 ↓, s. 93, tablica 8.
  13. Witalij Kostriczenko. Tragedia Floty Czarnomorskiej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 2/1999. IV (15), s. 25, marzec-kwiecień 1999. Magnum-X. ISSN 1426-529X. 
  14. Andriej Fiedorowych: Razdieł Czornomorskogo fłota w cyfrach i faktach. Fond Impierskogo Wozrożdienija, 2-11-2007. [dostęp 2020-12-15]. (ros.).
  15. 8 муниципалитетов Подмосковья организовали бессрочные шефские связи с 7 кораблями ВМФ России и 4 воинскими частями. Ministerstwo Obrony Rosji, 8 września 2017. [dostęp 2022-10-31]. (ros.).
  16. Морской тральщик Черноморского флота «Иван Голубец» вошел в состав постоянной группировки ВМФ в Средиземном море. Ministerstwo Obrony Rosji, 4 listopada 2017. [dostęp 2022-10-31]. (ros.).; Морской тральщик Черноморского флота «Иван Голубец» возвращается в Севастополь из Средиземного моря. Ministerstwo Obrony Rosji, 6 marca 2018. [dostęp 2022-10-31]. (ros.).
  17. Морской тральщик «Иван Голубец» Черноморского флота приступил к выполнению задач в составе группировки ВМФ в Средиземном мор. Ministerstwo Obrony Rosji, 21 grudnia 2018. [dostęp 2022-10-31]. (ros.).; Морской тральщик «Иван Голубец» прибыл в Севастополь из Средиземного моря. Ministerstwo Obrony Rosji, 1 maja 2019. [dostęp 2022-10-31]. (ros.).
  18. Морской тральщик Черноморского флота «Иван Голубец» приступил к выполнению задач в составе группировки ВМФ в Средиземном море. Ministerstwo Obrony Rosji, 18 sierpnia 2020. [dostęp 2022-10-31]. (ros.).
  19. Морской тральщик «Иван Голубец» Черноморского флота проходит черноморские проливы в направлении Средиземного моря. Ministerstwo Obrony Rosji, 6 sierpnia 2021. [dostęp 2022-10-31]. (ros.).; Морской тральщик «Иван Голубец» и противодиверсионный катер «Павел Силаев» Черноморского флота проходят Черноморские проливы. Ministerstwo Obrony Rosji, 21 listopada 2021. [dostęp 2022-10-31]. (ros.).
  20. a b Dan Sabbagh: Russia suspends Ukraine grain deal after attack on Sevastopol naval base. The Guardian, 2022-10-29. [dostęp 2022-10-30]. (ang.).
  21. a b Marcin Chała. Nawodne bezzałogowce uderzeniowe w wojnie na Ukrainie. „Wojsko i Technika”. Nr 9/2023, s. 96, wrzesień 2023. Warszawa: Zespół Badań i Analiz Militarnych. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Sprawocznik. Tom IV. Diesantnyje i minno-tralnyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2007. ISBN 978-5-8172-0135-2. (ros.).
  • A. Car′kow: Rossijskij Wojenno-Morskoj Fłot 2016 g.. 2015, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 12(193)/2015.
  • Aleksandr Pawłow: Wojennyje korabli Rossii 1997 – 1998 g. Wyd. V. Jakuck: 1997. (ros.).
  • "Иван Голубец". mil.press.flot. [dostęp 2022-10-30]. (ros.).