Łowczyk różoworzytny
| Todiramphus leucopygius[1] | |||
| (Verreaux, 1858) | |||
 Samiec na rycinie z książki A monograph of the Alcedinidae : or, family of kingfishers (R.B. Sharpe, 1868–71) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
łowczyk różoworzytny | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Łowczyk różoworzytny[4], łowiec różoworzytny[5] (Todiramphus leucopygius) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae). Jest endemitem archipelagu Wysp Salomona, administracyjnie należącego do państwa Wyspy Salomona oraz Papui-Nowej Gwinei. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał francuski zoolog Jules Verreaux, nadając mu nazwę Cyanalcyon leucopygius. Opis ukazał się w 1858 roku w Revue et Magasin de Zoologie Pure et Appliquée. Autor jako miejsce typowe wskazał Wyspy Salomona[2][6][7]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Todiramphus[3][4][8]. Nie wyróżnia się podgatunków[7][8][9][10]. Zwyczajowo łowczyk różoworzytny razem z następującymi gatunkami: łowczyk molucki, łowczyk białogrzbiety, łowczyk leśny, łowczyk lazurowy i łowczyk białoszyi tworzy grupę gatunków[11].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Todiramphus: rodzaj Todus Brisson, 1760 (płaskodziobek); gr. ῥαμφος rhamphos „dziób”[12].
- leucopygius: gr. λευκος leukos – „biały”, gr. -πυγιος -pugios „-zadkowy, -rzytny”[13].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średniej wielkości ptak o dużym, szerokim u nasady, czarnym dziobie, którego górna część jest nieco jaśniejsza. Nogi i stopy czarne. Tęczówki ciemnobrązowe. Występuje bardzo niewielki dymorfizm płciowy. U samców góra głowy ciemnoniebieska, poniżej czarna, dosyć szeroka maska obejmująca nasadę dzioba, policzki, okolice oczu, uszy, rozciąga się wokół głowy i zwężając z jej tyłu. Podgardle, gardło, szyja, kark, pierś, brzuch, boki ciała i plecy białe. Pokrywy podogonowe i kuper rude. Skrzydła ciemnoniebieskie, ogon dość krótki, także ciemnoniebieski. Samica podobna do samca, ale plecy ma ciemnofioletowo-niebieskie, nie białe. U osobników młodocianych płowożółty spód ciała oraz czarniawe prążki na piersi i szyi[7].
Długość ciała 21 cm, masa ciała: samce 35–52 g, samice 44–61 g[7].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Łowczyk różoworzytny występuje tylko na części wysp archipelagu Wysp Salomona – dwóch należących administracyjnie do Papui-Nowej Gwinei: Wyspa Bougainville’a i Buka, oraz należących do państwa Wyspy Salomona wyspach: Shortland, Choiseul, Santa Isabel, Florida Islands i Guadalcanal. Występuje na terenach położonych do wysokości 2000 m n.p.m.[3][14] Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 115 tys. km²[14].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Głównym habitatem łowczyka różoworzytnego są nizinne lasy tropikalne pierwotnego i wtórnego wzrostu oraz ich obrzeża. Występuje także w zagajnikach z drzewami z rodzaju rzewnia, zadrzewionych ogrodach i na obszarach z pojedynczymi drzewami. Jest gatunkiem osiadłym[7]. Długość pokolenia jest określana na 4,8 roku[14]. Dieta tego gatunku nie jest dobrze poznana, stwierdzono tylko spożywanie owadów i pająków. Zdobyczy wypatruje siedząc w ciszy w ocienionych miejscach, na terenach otwartych najczęściej na gałęziach drzew bądź drutach, ofiary atakuje głównie przy gruncie[7].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Nie ma wielu informacji na temat rozmnażania i gniazdowania. Wiadomo, że na Wyspie Bougainville’a okres lęgowy trwa od sierpnia do października. Gniazda wykuwa w nadrzewnych termitierach[7].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN łowczyk różoworzytny jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten jest opisywany jako od rzadkiego po dosyć pospolity. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako prawdopodobnie stabilny[3][14].
W kulturze człowieka[edytuj | edytuj kod]
Rysunek łowczyka różoworzytnego został umieszczony w 2004 roku na znaczku pocztowym Wysp Salomona z serii Bird Life Festival 2004[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Todiramphus leucopygius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Denis Lepage: Ultramarine Kingfisher Todiramphus leucopygius (Verreaux, JP 1858). Avibase. [dostęp 2023-05-07]. (ang.).
- ↑ a b c d e Todiramphus leucopygius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ALCEDINIDAE Rafinesque, 1815 - ZIMORODKOWATE - KINGFISHERS (wersja: 2023-04-08). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-07].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 162, 1999.
- ↑ Jules Verreaux. Description d'Oiseaux nouveaux. „Revue et Magasin de Zoologie Pure et Appliquée”. 10, s. 305, 1858. Paryż. (fr.).
- ↑ a b c d e f g P.F. Woodall: Ultramarine Kingfisher Todiramphus leucopygius, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-05-07]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Rollers, ground rollers, kingfishers. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-07]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, CORACIIFORMES, Wersja 4.013 (2021-11-24) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-05-07] (ang.).
- ↑ Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 216–217. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ P.F. Woodall: Blue-and-white Kingfisher Todiramphus diops, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-05-03]. (ang.).
- ↑ Todiramphus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-04-29] (ang.).
- ↑ leucopygius, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-05-07] (ang.).
- ↑ a b c d Ultramarine Kingfisher Todiramphus leucopygius. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-05-07]. (ang.).
- ↑ Chris Gibbins: Solomon Islands: Birds 2004. Birds of the World on Postage Stamps. [dostęp 2023-05-07]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].