Adam Wyrębowski
 ks. Adam Wyrębowski (ok. 1925, ze zbiorów NAC) | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
19 grudnia 1882 |
| Data i miejsce śmierci |
5 lutego 1952 |
| Miejsce pochówku | |
| Naczelny Kapelan Policji Państwowej | |
| Okres sprawowania |
1920–1927 |
| Proboszcz parafii św. Katarzyny w Warszawie | |
| Okres sprawowania |
1928–1952 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
|
| Odznaczenia | |
 
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Poseł I kadencji Sejmu (II RP) | |
| Okres |
od 1922 |
| Przynależność polityczna | |
Adam Wyrębowski (ur. 19 grudnia 1882 w Warszawie, zm. 5 lutego 1952 tamże) – polski duchowny rzymskokatolicki, pierwszy Naczelny Kapelan Policji Państwowej (w latach 1920–1927), poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1922–1927), proboszcz parafii św. Katarzyny w Warszawie w latach 1928–1952.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Adam Wyrębowski był synem Adama i Julianny z domu Podgórskiej[1]. Ukończył gimnazjum i w 1905 roku seminarium duchowne w Warszawie. Następnie – Akademię Duchowną w Petersburgu w 1909 roku. W latach 1919–1916 pracował jako pedagog w Łodzi. W 1914 roku założył, wraz z Leopoldem Skulskim i T. Sułowskim, tajną organizację „Zjednoczenie”, z ramienia której pracował w 1916 roku w sekretariacie Koła Międzypartyjnego w Warszawie[2].
W 1917 roku był członkiem Zjednoczenia Narodowego.
Od 1919 roku był członkiem Rady Miejskiej m.st. Warszawy. W latach 1919–1920 wraz z księciem Kazimierzem Lutosławskim redagował tygodnik „Sprawa”. Założył też wtedy Towarzystwo Pracy Katolickiej. W 1920 roku był członkiem Rady Obrony Stolicy u Obywatelskiego Komitetu Obrony Państwa[2].
Od roku 1920 do 29 listopada 1927 roku był Naczelnym Kapelanem Policji Państwowej[3]. Piastował również stanowisko prefekta szkół średnich w Warszawie. Pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Rozwoju Życia Narodowego w Polsce. Od 1925 roku był generalnym kapelanem Stowarzyszenia Straż Narodowa. Był również członkiem zarządu Związku Kół Księży Prefektów, patronem katolickiego Związku Polek[2].
W 1922 roku został posłem na Sejm I kadencji z Klubu Chrześcijańsko-Narodowego[2].
W latach 1928–1952 był proboszczem parafii św. Katarzyny w Warszawie[4]. Przed wojną wykupił działkę i dwór służewski, przeznaczając je na miejscowy dom opieki. Stworzył przy parafii ośrodek kulturalny, stowarzyszenie katolickie grupujące zarówno młodzież, jak i starszych. Działała tu również orkiestra kościelna i chór, a dla wiejskich kobiet organizowano praktyczne kursy gotowania i szycia. Organizował też na terenie parafii wiele imprez o charakterze charytatywnym[5]. W czasie wojny ksiądz Wyrębowski ukrywał na plebanii kilka osób pochodzenia żydowskiego[5].
W kwietniu 1948 roku naczelnik więzienia przy ul. Rakowieckiej w Warszawie zwrócił się do proboszcza Wyrębowskiego, aby wyznaczył na nowym cmentarzu na Służewie aleję do pochówków więźniów. Ksiądz nie godził się na chowanie więźniów bez aktów zgonów. Był za to wielokrotnie zastraszany i szykanowany. W tym samym czasie tuż za murem cmentarnym funkcjonariusze wykopali dół o rozmiarach kilkudziesięciu metrów kwadratowych, do którego wrzucano zamordowanych więźniów przysypując ich ciała wapnem[6].
W ostatnich latach życia ciężko chorował i wielokrotnie przebywał w szpitalu. Był również nękany przez osoby, które domagały się, aby opuścił parafię. W 1950 przybył do parafii służewskiej jako wikariusz adiutor ks. kanonik Antoni Czarnecki, który po śmierci ks. Wyrębowskiego, został proboszczem[4].
W dniu 5 lutego 1952 zmarł w szpitalu sióstr Elżbietanek na Mokotowie i zgodnie z jego wolą, nie został pochowany na starym cmentarzu na Służewie tylko w grobie ze swoim ojcem na Powązkach[7] (kwatera 55-4-30)[8]. A w 2013 został ekshumowany i pochowany wraz z kilkoma innymi proboszczami służewskimi w podziemiach kościoła św. Katarzyny.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zapisy terroru. Repozytorium Ośrodka Badań nad Totalitaryzmem. Przesłuchanie Adama Wyrębowskiego, Warszawa, 28 października 1949.
- ↑ a b c d Wyrębowski Adam, [w:] Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 824.
- ↑ Michał Ceglarek, Posługa kapelanów Policji Państwowej, „Nasza Służba. Dwutygodnik Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego”, 16 (495), 16 września 2014, s. 12 [dostęp 2017-02-18].
- ↑ a b 30. Parafia Świętej Katarzyny na Służewie, [w:] Grzegorz Kalwarczyk, Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie, Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 366.
- ↑ a b Ks. Adam Wyrębowski bohaterem parafii na Ursynowie [online], s. 12 [dostęp 2017-02-18].
- ↑ Mateusz Wyrwiczh, Służew zapomniana nekropolia [online] [dostęp 2017-02-18].
- ↑ Józef Maj, Saga służewska, [w:] Aleksandra Sołtan-Lipska (red.), Służew i jego kościół, Warszawa: Parafia Rzymskokatolicka św. Katarzyny 02-768 Warszawa, ul. Fosa 17, 2013, s. 675, 676.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Adam Wyrębowski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-14].
- Absolwenci Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie
- Duchowni archidiecezji warszawskiej
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy duchowni katoliccy – działacze społeczni
- Polscy kapelani
- Posłowie na Sejm I kadencji (1922–1927)
- Urodzeni w 1882
- Zmarli w 1952
- Ludzie urodzeni w Warszawie